Oczekiwania i nadzieje pacjentów onkologicznych w stosunku do nowych metod leczenia nowotworów są bardzo duże. Tymczasem możliwości nauki pozostają ograniczone, a każdy postęp związany jest z koniecznością przeprowadzenia długotrwałych, kosztownych oraz żmudnych badań naukowych. Niestety, pacjenci chorzy na raka nie mają wystarczająco dużo czasu, aby cierpliwie czekać. Dotyczy to w szczególności pacjentów paliatywnych – po wyczerpaniu uznanych wariantów kuracji onkologicznej. Część chorych szuka nadziei w alternatywnych i naturalnych dietach antynowotworowych.

Częstym zjawiskiem staje się wtedy poszukiwanie pomocy poprzez stosowanie różnych kontrowersyjnych i niekonwencjonalnych diet oraz terapii – pomimo braku dowodów naukowych potwierdzających ich skuteczność.

Efektywność diet alternatywnych i naturalnych w chorobie nowotworowej potwierdzają wyłącznie ich autorzy oraz nieliczni pacjenci, którzy deklarują wyleczenie. To właśnie brak dowodów skuteczności pochodzących z naukowych badań klinicznych wzbudza tyle kontrowersji.

Przeciwieństwem dla popularnych w internecie tzw. diet alternatywnych na raka jest poradnictwo żywieniowe udzielane przez wykwalifikowanego dietetyka specjalizującego się w dietoterapii onkologicznej. Postępowanie takie odgrywa ważną rolę w niwelowaniu skutków ubocznych leczenia onkologicznego i może wspomagać organizm pacjenta w walce z rakiem.

Niestety, odpowiedni dostęp do profesjonalnego wsparcia żywieniowego w chorobie nowotworowej pozostaje dla pacjentów nadal na zbyt niskim poziomie. Jest to z pewnością jeden z kluczowych czynników wpływających na dużą popularność alternatywnych diet antyrakowych, które są szeroko opisywane w mediach internetowych oraz na forach onkologicznych. Czy diety alternatywne i naturalne mogą pomóc pacjentowi w walce z chorobą nowotworową? Zachęcamy do lektury artykułu.

Diety alternatywne w chorobie nowotworowej

Jak podkreślają eksperci, w przypadku rozważania decyzji o podjęciu jakiejkolwiek niekonwencjonalnej metody leczenia raka czy alternatywnej diety należy być szczególnie ostrożnym. Warto zbadać wiarygodność danej diety, poszukać informacji w sprawdzonych i naukowych źródłach lub skonsultować ją z onkologiem.

Nie należy z góry odrzucać każdej niekonwencjonalnej metody leczenia nowotworów, konieczne jest jednak krytyczne spojrzenia na nią przed jej ewentualnym zastosowaniem. Należy również pamiętać, że metody alternatywne nie leczą same w sobie raka, mogą jedynie stanowić uzupełnienie terapii podstawowej.

Diety zwalczające raka związane są często z niewłaściwym rozumieniem doniesień naukowych oraz bazowaniem na ludzkiej naiwności. Zdarza się, że informacje dotyczące sposobu żywienia korzystnego w przypadku profilaktyki i zmniejszania ryzyka zachorowania na raka są błędnie uznawane za adekwatne i skuteczne w przypadku procesu leczenia. Pacjenci onkologiczni poddawani intensywnej radioterapii i chemioterapii lub operacjom chirurgicznym wymagają stosowania indywidualnych zaleceń dietetycznych.

Samodzielne stosowanie diet alternatywnych i naturalnych może zakłócać leczenie oraz prowadzić do pozbawienia organizmu pacjenta niezbędnych składników odżywczych.

Jednocześnie inne składniki mogą być podawane w nadmiarze, co również może być szkodliwe. Szczególnie niebezpieczne są te diety alternatywne, które powodują występowanie niedoborów składników odżywczych wskutek dużych ograniczeń w zakresie różnorodności spożywanych pokarmów lub polegają na przyjmowaniu nadmiernych ilości niektórych składników (np. witamin i suplementów ma raka). Zdarza się, że chorzy stosujący diety alternatywne całkowicie rezygnują z tradycyjnego leczenia onkologicznego w szpitalu. Takie sytuacje są szczególnie niebezpieczne.

Należy podkreślić, że w świetle obecnej wiedzy naukowej nie istnieje żadna alternatywna terapia czy dieta, która byłaby bardziej skuteczna lub porównywalna w efekcie do standardowego leczenia onkologicznego.

 

Alternatywne i naturalne diety na raka – przegląd

 

1. DIETA MAKROBIOTYCZNA

Stanowi próbę przywrócenia zakłóconej równowagi organizmu. W przypadku diety makrobiotycznej około połowę pożywienia stanowią produkty z pełnego ziarna, drugą połowę stanowią warzywa, nasiona roślin strączkowych, glony i owoce. Okazjonalnie spożywane są ryby, owoce morza, orzechy i nasiona. Wszystkie produkty roślinne powinny pochodzić z upraw ekologicznych. Należy wykluczyć mięso, wędliny, mleko i jego przetwory, słodycze, produkty wysoko przetworzone, alkohol, kawę, sól, cukier.

Dieta makrobiotyczna opiera się na niewielkiej podaży płynów. Niebezpieczeństwo związane ze stosowaniem alternatywnej diety makrobiotycznej to nieodpowiednia podaż energii w stosunku do nasilonego w czasie choroby metabolizmu, niebezpieczeństwo niedożywienia, niskie spożycie dobrze przyswajalnego białka, niedobory witaminy B12, żelaza i wapnia, zbyt mała ilość przyjmowanych płynów.

2. DIETA MEGAWITAMINOWA I ORTOMOLEKULARNA

Dest oparta na przyjmowaniu dużych dawek witamin i minerałów lub innych składników odżywczych). Dieta alternatywna w chorobie nowotworowej tego typu opiera się na stosowaniu suplementów diety w bardzo dużych dawkach (nawet 10-krotnie większych w stosunku do dziennego zapotrzebowania).

W wyniku stosowania diety megawitaminowej występuje ryzyko hiperwitaminozy, zaburzeń pracy serca, nerek, układu nerwowego, płuc, osłabienia mięśni, efektu toksycznego dla wątroby, utraty apetytu, bólu głowy i swędzenia.

3. DIETA DOKTORA GERSONA W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ

Dieta Gersona opiera się na poglądzie, że nowotwory są wynikiem kumulacji toksyn. Dieta doktora gersona to dieta wegetariańska, które eliminuje produkty o wysokim stopniu przetworzenia, sól i cukier. Przez pierwsze 3 miesiące dieta Gersona składa się wyłącznie z owoców i warzyw oraz wyciskanych z nich soków. Powinny one pochodzić z ekologicznych upraw organicznych. Stosujący dietę alternatywną doktora Gersona przyjmują różne suplementy m.in. roztwór jodyny i potasu, hormony tarczycy, enzymy trzustki, mleczko pszczele, olej rycynowy, olej lniany, witaminę B12 czy szczepionki z bakterii. Stosowane są przeczyszczające lewatywy z kawy, oleju rycynowego i rumianku.

Niebezpieczeństwo związane ze stosowaniem alternatywnej diety Gersona to niedożywienie białkowo-kaloryczne, nudności, wymioty, zmęczenie, bóle głowy, opryszczka na ustach, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, możliwość uszkodzeń i perforacji jelita grubego, zaburzenia wchłaniania wody i składników odżywczych, zaburzenia równowagi metabolicznej, zatrucia spowodowane wysokimi stężeniami stosowanych hormonów i wyciągów.

4. DIETA GONZALEZA NA RAKA

Dieta Gonzale opiera się na poglądzie, że nowotwory powstają na skutek obecność toksyn i braku fizjologicznej równowagi organizmu. Dieta alternatywna Gonzaleza polega na stosowaniu różnych diet, dobieranych indywidualnie (od diety wegetariańskiej do nakazu jedzenia 2-3 razy w ciągu dnia czerwonego mięsa). Dieta składa się przede wszystkim z żywności organicznej, unika się produktów syntetycznych i wysoko oczyszczonych.

W ramach diety Gonzaleza zażywa się enzymy trzustkowe i suplementy w ilości od 130 do 175 kapsułek dziennie. Wykonywane dwa razy dziennie lewatywy z kawy. Skutkiem takich działań mogą być zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, niewydolność narządowa jako toksyczny skutek olbrzymiej ilości suplementów oraz zaburzenia równowagi metabolicznej i zatrucia.
 
ZOBACZ WIĘCEJ: WSPARCIE ŻYWIENIOWE DLA PACJENTÓW ONKOLOGICZNYCH
 

Dieta konwencjonalna wspomagająca leczenie onkologiczne

Pacjenci onkologiczni poddawani leczeniu operacyjnemu, chemioterapii, radioterapii czy hormonoterapii wymagają zwykle indywidualnych zaleceń żywieniowych dostosowanych do ich aktualnego stanu zdrowia, możliwości i potrzeb.

Choroba nowotworowa oraz jej trudne i wymagające leczenie mogą pozbawić organizm pacjenta ważnych czynników odżywczych, powodując utratę wagi, brak apetytu oraz niezdolność do prawidłowego trawienia i wchłaniania pokarmów. Jednocześnie obecność nowotworu przyspiesza przemianę materii i zwiększa zapotrzebowanie organizmu na czynniki odżywcze. Zwiększone potrzeby pokarmowe może zaspokoić zrównoważona dieta z odpowiednią ilością kalorii, białka i uzupełnień.

Głównym celem optymalnego programu dietetycznego dla chorego na raka powinno być zwiększenie gromadzonych przez organizm zapasów składników odżywczych i przygotowanie chorego na intensywną terapię. Mając na uwadze wspomniane względy, dieta wspomagająca powinna rozpocząć się jeszcze przed podjęciem właściwej terapii antyrakowej.

Pojęcie diety antyrakowej należy rozumieć jako sposób odżywiania w kontekście profilaktyki przeciwnowotworowej, który ma na celu zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka. Dieta nie leczy choroby nowotworowej, może stanowić jedynie wsparcie i uzupełnienie tradycyjnej terapii.

Odpowiednia dieta i wsparcie żywieniowe w chorobie nowotworowej uwzględniają kilka istotnych dla pacjenta onkologicznego zagadnień:

  • Zaburzenia smaku i powonienia, które związane są z rozwojem guza nowotworowego, radioterapią lub chemioterapią. Czynniki te mogą prowadzić do zmiany zdolności odczuwania przez chorego smaków i zapachów. Pokarmy mogą mieć gorzki lub metaliczny posmak. W rezultacie może to wiązać się z utratą apetytu, spadkiem wagi, niedostarczeniem organizmowi niezbędnych składników odżywczych i niedożywieniem.
  • Anoreksja i kacheksja nowotworowa. Różne efekty uboczne terapii antynowotworowych (zaburzenia smaku, nudności, biegunki, wymioty) często powodują utratę apetytu. Mimo tych trudności chory powinien jeść jak najwięcej. Funkcje i narządy nie używane ulegają zanikowi – zasada ta dotyczy również przewodu pokarmowego.
  • Zaburzenia poziomu cukru we krwi. Stabilizacja poziomu cukru we krwi ma ważne znaczenie dla opanowania choroby nowotworowej. Zarówno zbyt wysoki poziom cukry (hiperglikemia), jak i jego poziom zaniżony (hipoglikemia) mają negatywny wpływ na układ immunologiczny i osłabiają siły obronne organizmu. Komórki rakowe potrzebują glukozy jako paliwa i dążą do takich zmian metabolizmu, które sprzyjają podnoszeniu się poziomu cukru we krwi.
  • Alergeny pokarmowe. Należy unikać alergenów pokarmowych, ponieważ niektóre terapie antynowotworowe wzmagają reakcje uczuleniowe. Zaleca się spożywanie pokarmów jak najbardziej zróżnicowanych, aby uniknąć uwrażliwienia na konkretne rodzaje pożywienia.
  • Nieprawidłowe wchłanianie. Każdy odcinek jelita wchłania inne czynniki odżywcze, dlatego chirurgiczne usunięcie jakiegoś jego fragmentu wpływa istotnie na zdolność przyswajania określonej grupy substancji. Natomiast następstwem naświetlań jelit i okolic jamy brzusznej mogą być biegunki, skurcze i zaburzenia wchłaniania.
  • Nieprawidłowe trawienie – stres związany z chorobą nowotworową oraz trudne leczenie onkologiczne obniżają zdolność organizmu do wytwarzania enzymów trawiennych i rozkładania pokarmów na czynniki wchłanialne.
  • Trudności mechaniczne. Obecność guza umiejscowionego w regionie głowy i szyi może stanowić przeszkodę i powodować dyskomfort u chorego podczas żucia lub przełykania pokarmu.