Obecnie trwają liczne badania nad określeniem mechanizmów powstawania choroby nowotworowej oraz zaleceń dotyczących profilaktyki raka. Najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju nowotworów płuca jest aktywne palenie tytoniu. Profilaktyka raka opiera się na fundamencie jakim jest niepalenie papierosów.

Nowotwór to bardzo skomplikowana choroba o złożonej etiologii. Nie sposób jest wskazać metodę, które zagwarantuje nam, że nie zachorujemy na raka. Istnieją jednak badania i zalecenia dotyczące profilaktyki nowotworowej, dzięki którym możemy próbować obniżyć ryzyko rozwoju choroby w naszym organizmie.

Badaczom udało się określić, iż w kontekście ochrony naszego zdrowia, duże spożycie antyrakowych warzyw z rodziny krzyżowych takich jak kapusta, kalafior czy brukselka, może chronić przed rozwojem nowotworu płuca, co prawdopodobnie wynika z z obecności w nich fitozwiązków.

Pewną rolą w profilaktyce raka płuc zdają się odgrywać także brokuły, które zawierają pokaźną dawkę magnezu. Jego niedobór w organizmie zmniejsza zdolności naprawy DNA. Wyniki badań wskazują, że małe spożycie kwasów tłuszczowych z rodziny omega-6 oraz duże spożycie kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 ma potencjał w prewencji raka płuca.

Wykazano również, że ekspozycja komórek nowotworowych na kwas eikozapentaenowy zmniejsza produkcję prostaglandyn z kwasu arachidonowego, co może prowadzić do redukcji proliferacji komórek rakowych.

Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko rozwoju raka płuc u kobiet. Regularne spożywanie owoców chroni zarówno kobiety, jak i mężczyzn przed tego typu rakiem. W badaniach wykazano ujemną korelację między spożyciem boru, a powstawaniem raka płuc u kobiet. Wstępne wyniki wskazują, że dostateczne spożycie miedzi, cynku i żelaza zmniejsza ryzyko wystąpienia raka płuc i odgrywa istotną rolę w profilaktyce raka płuca. Uważa się, że może to być spowodowane stabilizacją DNA przez te składniki mineralne.

Profilaktyka raka płuc – czynniki ryzyka

Najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju raka płuca jest aktywne palenie tytoniu. Profilaktyka raka płuc opiera się na fundamencie jakim jest niepalenie tytoniu. Do innych czynników ryzyka (5-10% zachorowań) zalicza się bierne palenie tytoniu, ekspozycję zawodową na azbest i niektóre metale, krzemionkę oraz promieniowanie jonizujące (szczególnie narażenie na rodon).
profilaktyka raka płuc

Ryzyko rozwoju raka płuc wzrasta wraz z wiekiem, rak płuc występuje rzadko u osób w wieku poniżej 50 lat. 75% zachorowań dotyczy osób w wieku powyżej 63 lat.

Około 9 na 10 osób, u których doszło do rozwoju raka płuca, jest palaczami lub było nimi w przeszłości. Ryzyko, że u danej osoby dojdzie do rozwoju raka płuca, jest związane z liczbą wypalanych papierosów oraz z tym, od jakiego czasu pali.

W dymie tytoniowym znajduje się około 4000 szkodliwych składników. W przypadku osoby palącej od 1 do 14 papierosów dziennie ryzyko zgonu z powodu raka płuc wzrasta 8-krotnie. Długość palenia tytoniu stanowi czynnik ważniejszy niż liczba wypalanych papierosów. Jeżeli osoba niepaląca jest małżonkiem/małżonką palacza, to ryzyko powstania raka płuc jest do 30% większe niż w przypadku osoby pozostającej w związku małżeńskim z kimś niepalącym. W takim przypadku profilaktyka raka płuc odgrywa szczególnie ważną rolę.

Palenie marihuany, która zawiera wiele substancji wywołujących raka jest uważane za czynnik rozwoju nowotworu płuc.

Osoby narażone na działanie azbestu umierają na raka płuc 7 razy częściej niż pozostała część populacji. Azbest może powodować liczne stany chorobowe w płucach lub ich wyściółce. Rak płuc występuje częściej u górników pracujących w kopalniach uranu, co przypisuje się działaniu rodonu – promieniotwórczego produktu rozpadu uranu. Ryzyko rozwoju raka płuc zależy od dawki rodonu. Należy dodać, że palnie tytoniu w tym przypadku działa synergistycznie.

Uważa się, że nadmierna ekspozycja na spaliny samochodowe pochodzące z silników diesla prawdopodobnie powoduje zwiększenie ryzyka rozwoju raka płuc, a zanieczyszczenie powietrza w obszarach zabudowanych i objętych głęboką industrializacją przyczynia się do powstawanie tego schorzenia.

Rozwój raka płuca tylko u niewielkiej części palaczy sugeruje uwarunkowania genetyczne. Skłonność ta może wynikać z polimorfizmu genów odpowiedzialnych za metabolizm karcynogenów zawartych w dymie tytoniowym i naprawdę DNA.

Istnieją dowody wskazujące na nieznacznie zwiększone ryzyko zachorowania u osób przechodzących w przeszłości radioterapię klatki piersiowej lub z powodu choroby Hodgkina.

Profilaktyka raka opiera się również na znajomości potencjalnych objawów chorobowych, zachowaniu tzw. czujności onkologicznej oraz poddawaniu się regularnym badaniom profilaktycznym.

ZOBACZ: WCZESNE OBJAWY RAKA PŁUC

Profilaktyka raka płuc, bibliografia

D. Gajewska, Podstawy żywienia i dietoterapia, Wrocław 2011.
D. Gilligan, R. Rintoul, Rak płuc, Warszawa 2010.
J. Kołodziej, M. Marciniak, Rak płuca, Poznań 2010.
J. Jassem, M. Krzakowski, Nowotwory płuca i opłucnej. Praktyczny przewodnik dla lekarzy, Gdańsk 2009.