PTO postuluje konieczność poprawy leczenia chorych na raka jajnika w Polsce

Światowy Dzień Walki z Rakiem (World Cancer Day) jest obchodzony już po raz szesnasty. Ustanowiony w 2000 roku podczas Światowego Szczytu Walki z Rakiem w Paryżu, ma przypominać o zagrożeniu, jakie stanowią choroby onkologiczne i mobilizować systemy ochrony zdrowia do podejmowania stosownych działań prewencyjnych i naprawczych. W tym roku Polskie Towarzystwo Onkologiczne wskazuje na konieczność poprawy leczenia chorych na raka jajnika.

Umieralność na ten nowotwór w Polsce jest o 15% wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej. Eksperci Polskiego Towarzystwa Onkologicznego (PTO) i Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej opracowali raport Zielona i Biała Księga Raka Jajnika przedstawiający stan w zakresie profilaktyki, diagnostyki i leczenia raka jajnika w Polsce oraz strategię działań, których podjęcie może wpłynąć na zmniejszenie negatywnych następstw wspomnianej choroby nowotworowej.

Każdego roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka jajnika. Pomimo wysiłków podejmowanych w środowisku medycznym, nowotwór jajnika pozostaje chorobą o złym rokowaniu. Rak jajnika rozwija się przeważnie bez nasilonych i charakterystycznych objawów, których brak utrudnia odpowiednio wczesne wykrycie i postawienie trafnej diagnozy. Stadium zaawansowania choroby w momencie rozpoznania raka jajnika jest najważniejszym czynnikiem decydującym o długości przeżycia. Według danych z Zielonej Księgi nowotwór ten jest wykrywany we wczesnym stadium u zaledwie 25% chorych. U ponad 70% choroba rozpoznawana jest w III lub IV stopniu zaawansowania, gdzie 5-letnie przeżycia wynoszą 42,6%. Jak zauważa dr hab. n. med. Radosław Mądry, wiceprezes PTGO – Brak skutecznych badań skriningowych i niespecyficzność objawów raka jajnika powoduje, że pacjentki zgłaszają się do lekarza zbyt późno. Wykrycie raka jajnika w I lub II stadium istotnie zwiększa wieloletnie przeżycia – nawet do 90%.

– Przed autorami raportu stanęło wyzwanie, by w całym dramatyzmie przebiegu raka jajnika dostrzec obszary, w których możliwe by było zaproponowanie zmian znacząco poprawiających wcześniejsze wykrycie i leczenie tego nowotworu – podkreśla prof. dr hab. n. med. Jacek Fijuth, Prezes PTO. Rada Naukowa Raportu wyszczególniła pięć obszarów strategicznych: zapobieganie zachorowaniom, wcześniejsze wykrywanie, poprawa skuteczności leczenia raka jajnika, poprawa jakości życia pacjentów i rozwój wiedzy o nowotworach jajnika i badań naukowych w tym obszarze.

Założenia nowej metody leczenia chorych na rak jajnika

Realizacji wspomnianych celów służyć mają opracowane priorytety:

Pierwszy z nich to skuteczna identyfikacja i objęcie poradnictwem genetycznym kobiet obciążonych podwyższonym ryzykiem wystąpienia raka jajnika. Zdaniem ekspertów u wszystkich chorych na raka jajnika, istnieje konieczność przeprowadzania badań w kierunku oznaczenia mutacji w genie BRCA1 i BRCA2 niezależnie od wieku i wywiadu rodzinnego.
Kolejny priorytet to zapewnienie dostępu do chirurgicznego postępowania zmniejszającego ryzyko w grupie kobiet zagrożonych zachorowaniem na raka jajnika. Zagwarantowanie finansowania zabiegów chirurgicznych usunięcia przydatków (oraz ewentualnie macicy) u nosicielek mutacji w genach BRCA1 i/lub BRCA2 jest obecnie jedyną interwencją pozwalającą zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka jajnika.
Trzecim postulowanym działaniem jest wdrożenie mechanizmów stałej poprawy jakości leczenia. W tym kontekście szczególnie warto zadbać o wdrożenie rejestru medycznego jako systemu stałego monitorowania jakości leczenia chorych na raka jajnika. Widoczne są zbyt duże dysproporcje regionalne w skuteczności leczenia nowotworów jajnika. Usprawnienie i poprawa jakości diagnostyki histopatologicznej i genetycznej to ostatni priorytetowy kierunek działań, wyszczególniony w raporcie. Podstawą postępowania terapeutycznego w raku jajnika jest właściwe i sprawne rozpoznanie, wraz z określeniem typu nowotworu i cech komórek nowotworowych. Konieczne jest wprowadzenie nowych zasad i kryteriów akredytacji laboratoriów zapewniających prawidłową diagnostykę.

Pełny tekst raportów Białej i Zielonej Księgi jest dostępny na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Onkologicznego: www.pto.med.pl.