Raka płuca w Polsce rozpoznaje się u 22 000 chorych rocznie. Wśród złośliwych nabłonkowych nowotworów płuca według klasyfikacji WHO wyróżni się dwie grupy: drobnokomórkowego raka płuca (DRP) oraz niedrobnokomórkowe raki płuca (NDRP). Podział ten uzasadniają różnice w ich biologii, a w konsekwencji – odmienności w zakresie optymalnej terapii i rokowania.

Rak drobnokomórkowy płuca

Rad drobnokomórkowy płuca stanowi 13-20% wszystkich przypadków raka płuca i jest silnie związany etiologicznie z ekspozycją na dym tytoniowy. Jego komórki obserwowane pod mikroskopem mają małe rozmiary i są w znacznym stopniu wypełnione znajdującymi się w nich jądrami komórkowymi. Przyczyną powstawania prawie wszystkich postaci raka drobnokomórkowego jest palenie tytoniu.

Rak drobnokomórkowy płuca bardzo rzadko rozwija się u osób, które nie paliły i nie były biernymi palaczami. Niestety jest to agresywny typ nowotworu złośliwego cechujący się – pomimo dużej chemiowrażliwości – złym rokowaniem.

W drobnokomórkowym raku płuca specjaliści wyróżniają dwa stadia:

  • stadium ograniczone: guz znajduje się tylko w jednej połowie klatki piersiowej, odpowiada stopniowi I-III wg klasyfikacji TNM
  • stadium rozległe: choroba rozprzestrzenia się poza jedną połowę klatki piersiowej i może dawać przerzuty odległe – odpowiada stopniowi IV zaawansowania wg klasyfikacji TNM.

W większości przypadków choroba jest rozpoznawana w zaawansowanym stadium, a w momencie wykrycia nowotworu stwierdza się współistniejące przerzuty do węzłów chłonnych lub innych obszarów ciała. Często jako pierwsze symptomy raka drobnokomórkowego płuca pojawią się objawy neurologicznie spowodowane przez przeżuty do mózgu.

Rokowanie pacjentów z drobnokomórkowym rakiem płuca zależy od stopnia zaawansowania choroby. DRP jest bardzo agresywnym nowotworem, często rozpoznawanym w stadium uogólnienia choroby. Pomimo początkowo dużej wrażliwości na chemioterapię i radioterapię nowotwór bardzo często nawraca, dając przerzuty do innych narządów m.in. wątroby i mózgu – tłumaczy lek. med. Ilona Molińska – specjalista onkologii klinicznej, specjalista chorób wewnętrznych/Oddział Onkologii Klinicznej Europejskie Centrum Zdrowia Otwock.

Nadzieję na poprawę wyników leczenia drobnokomórkowego raka płuca dają nowe terapie (immunoterapia) oraz udział w badaniach klinicznych.

WARTO WIEDZIEĆ: OBJAWY RAKA PŁUC

rak drobnokomórkowy płuca

Rak drobnokomórkowy płuca – leczenie i rokowania

Rak drobnokomórkowy płuca wyjątkowo rzadko stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego. Ze względu na radio- i chemio wrażliwość podstawowymi metodami leczenia są właśnie radioterapiachemioterapia.

Standardowe leczenie raka drobnokomórkowego płuca w przypadku zmian ograniczonych do jednej połowy klatki piersiowej polega na chemioradioterapii (jednoczasowej lub sekwencyjnej) uzupełnionej o profilaktyczne napromienianie mózgu (20 Gy w 5 frakcjach bądź 30 Gy w 10 frakcjach na obszar ośrodkowego układu nerwowego).

W przypadku bardziej zaawansowanej postaci stosuje się chemioimmunoterapię (brak przerzutów w obrębie OUN) w postaci 4 cykli chemioterapii w skojarzeniu z immunoterapią.

Jeśli u pacjenta występują przerzuty do OUN, to możliwe jest zastosowanie radioterapii mózgowia, a następnie – jeśli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań – chemioterapii opartej na jednej z pochodnych platyny (cisplatynie lub karboplatynie) oraz etopozydzie. Jeśli stan ogólny pacjenta jest dobry, to chory może otrzymać również jeden z dwóch dostępnych schematów chemioimmunoterapii.

Aby dobrze leczyć raka płuca potrzebni są lekarze z dużym doświadczeniem i stale aktualizowaną wiedzą. Leczenie musi być oparte na bardzo precyzyjnej diagnozie. Dzisiaj diagnoza to nie jest tylko diagnoza histopatologiczna, ale także genetyczna. Wykorzystywane są różne metody, które pozwalają dokładnie określić, z jakim rodzajem choroby mamy do czynienia i dopiero wtedy – na podstawie dobrze przygotowanego rozpoznania – można działać w zakresie terapii. Terapia w raku płuca często składa się z kilku elementów – leczenie skojarzone, łączące chirurgię, chemioterapię, niekiedy radioterapię. Łączenie tych metod jest bardzo istotne, więc ośrodki kompleksowe, czyli te, które posiadają na miejscu te wszystkie metody – zdecydowanie dają większą szansę na skuteczne i efektywne leczenie – rekomenduje prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, Konsultant Krajowy w dziedzinie Onkologii Klinicznej, Kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Immunoterapia w drobnokomórkowym raku płuca

Badania genomu komórek raka płuca pozwoliły na oznaczenie celów terapii ukierunkowanych molekularnie w niedrobnokomórkowym raku płuca, natomiast w przypadku raka drobnokomórkowego okazały się nieskuteczne. Współczesna onkologia nie dysponuje aktualnie żadnym preparatem z grupy leków ukierunkowanych molekularnie (celowanych) w leczeniu raka drobnokomórkowego płuca.

Obiecującą opcją terapeutyczną dla raka drobnokomórkowego płuca wydaje się być natomiast immunoterapia. Rak drobnokomórkowy płuca jest związany z kancerogenezą wywołaną paleniem tytoniu i charakteryzuje się bardzo dużą liczbą mutacji somatycznych. Z tego powodu jest dobrym kandydatem do zastosowania leków działających na punkty kontrolne (immune check points).

Od 1 marca 2023 roku zmienił się w Polsce program lekowy dotyczący leczenia drobnokomórkowego raka płuca. Nowy schematu leczenia jest oparty na związkach platyny, etopozydzie i immunoterapeutyku o nazwie durwalumab, który – podobnie jak atezolizumab (dostępny w Polsce od 1 lipca 2021 roku) – jest przeciwciałem anty-PD-L1.

Immunoterapia jest dostępna w ramach programu lekowego dla grupy chorych z rakiem drobnokomórkowym w stopniu 4, czyli w chorobie przerzutowej. Obie te metody leczenia (chemioterapia + immunoterapia) działają synergistycznie. Zastosowanie leku immunokompetentnego w połączeniu z chemioterapią ma za zadanie utrzymać dłużej efekt chemioterapii.

PRZEJDŹ DO: RAK PŁUCA – BAZA WIEDZY