16 listopada 2023 roku obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. To dobra okazja, aby przypomnieć, jak wiele korzyści niesie za sobą zerwanie z nałogiem. Palenie tytoniu jest jednym z najczęściej występujących nałogów wśród Polaków. Warto wiedzieć, że palenie papierosów jest nie tylko głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka płuca czy krtani, ale również na raka pęcherza moczowego.
Światowy Dzień Rzucania Palenia
Opublikowane w tym roku wyniki raportu Polskiej Akademii Nauk dotyczącego problemu palenia są bardzo niepokojące – mimo prowadzonych od wielu lat szeroko zakrojonych kampanii antynikotynowych, odsetek palących Polaków nie zmniejsza się, a w ostatnim czasie wręcz wzrósł. Obecnie codziennie pali papierosy niemal co trzeci dorosły Polak (30,8% mężczyzn oraz 27,1% kobiet). Najwięcej nałogowych palaczy jest wśród osób bezrobotnych (34%) oraz gospodyń domowych (39%).
Eksperci PAN przypominają, że palenie tytoniu jest najważniejszą przyczyną śmierci mężczyzn w Polsce.
Równie niepokojące są wyniki badań ankietowych, przeprowadzone wśród młodzieży do 16 roku życia: w tej grupie wiekowej pali papierosy aż 23% osób.
– Powszechność palenia wśród młodych osób w Polsce jest nie tylko alarmująca, ale też zaskakująca, biorąc pod uwagę wyniki badania, które w czerwcu 2023 roku wśród młodych Europejek i młodych Europejczyków z pokolenia Z (19-25 lat) i milenialsów (26-36 lat) przeprowadziła firma Merck. Badanie to zostało przeprowadzone w 12 krajach, w tym w Polsce. W sumie wzięło w nim udział 7495 respondentów, z czego 641 osób z Polski. Ponad połowa respondentów z Polski uznała, że zagrożeniem, którego najbardziej się obawiają w przyszłości i chcieliby wyeliminować ze swojego życia są zachorowania na nowotwory. Tymczasem, duża część z tych osób pali papierosy, a więc świadomie naraża się na zachorowanie na raka – mówi Krystyna Wechmann, prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych.
16 listopada 2023 roku przypada Światowy Dzień Rzucania Palenia.
W związku z alarmującymi statystykami dotyczącymi rozpowszechnienia palenia w Polce, eksperci PAN apelują m.in. o podwyższenie podatku od wyrobów tytoniowych, całkowity zakaz ich eksponowania i promocji oraz podniesienie wieku osób uprawnionych do nabycia produktów nikotynowych z obecnie obowiązującego 18. roku życia do 21. roku życia.
Jako przykład, eksperci PAN podają Nową Zelandii, gdzie rozpowszechnienie palenia tytoniu spadło z 18% w 2007 roku do 8% w 2022 roku. W Europie sukcesami w walce z tym nałogiem mogą pochwalić się Szwecja, gdzie obecnie papierosy pali 6% społeczeństwa oraz Wielka Brytania, gdzie do palenia przyznaje się 13% mieszkańców (to prawie dwukrotnie mniej niż wynosi średnia dla UE).
ZOBACZ: CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE
Niebezpieczne skutki palenia tytoniu
W dostępnych na rynku wyrobach tytoniowych zawarta jest nikotyna będąca silnym środkiem uzależniającym. Podczas palenia substancja ta uwalnia w organizmie człowieka dopaminę, powszechnie zananą jako hormon szczęścia. Dzięki niej u palacza zwiększa się tętno i wzrasta poziom noradrenaliny, co skutkuje chwilowym uczuciem szczęścia.
Powtarzanie procesu palenia powoduje, że organizmy domaga się zwiększenia substancji w celu podniesienia dopaminy w organizmie, a to wiążę się ze znaczącymi zmianami w pracy układu nerwowego.
Opisane powyżej działania nikotyny dotyczą zachodzących w organizmie procesów fizycznych. Należy jednak pamiętać, że nikotyna ma też znaczący wpływ na zmiany psychiczne, które pojawiają się w organizmie palacza. Osoby uzależnione od wyrobów tytoniowych odbywają pewien rytuał, który pozwala im poczuć się komfortowo w sytuacjach napięcia i stresu. Jest to jednak pozorne, gdyż w rzeczywistości nikotyna pobudza organizm i zamiast uspakajać – pobudza go.
Palenie papierosów bądź innych wyrobów zawierających nikotynę prowadzi do wielu dysfunkcji w pracy organizmu. Dym tytoniowy już po pierwszym zaciągnięciu się powoduje wiele zmian w układzie naczyniowo-sercowym. tlenek węgla, powstający w procesie spalania papierosa, trafia do układu krwionośnego i utrudnia transport tlenu do komórek. Palenie powoduje również wzrost cholesterolu i zwiększenie krzepliwości krwi, co może być konsekwencją miażdżycy, udaru mózgu, a nawet zawału serca.
Nieobojętny na działanie dymu tytoniowego pozostaje również układ oddechowy. U palaczy można zaobserwować zmniejszenie elastyczności pęcherzyków płuc i zapadania się ich, co prowadzi do wystąpienia rozedmy. Substancje dostające się do układu oddechowego powodują również powstawanie długotrwałego stanu zapalnego, który często jest początkiem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Palenie wyrobów tytoniowych przyczynia się również do obniżenia płodności.
Sięgając po papierosa należy pamiętać, że powoduje on zmniejszenie potencji oraz problemy z erekcją będące konsekwencją zwężenia tętnic. U palaczek zwiększa się ryzyko poronienia i zgonu dziecka w okresie okołoporodowym. Natomiast palenie w ciąży prowadzi do poważnych dysfunkcji w rozwoju płodu.
Jednymi z najgroźniejszych i najczęściej występujących chorób u palaczy są nowotwory. Najbardziej niebezpieczny i trudny do zdiagnozowania jest rak płuca, który rocznie dotyka ok. 20 tysięcy Polaków. Główną przyczyną powstania tego źle rokującego schorzenia nowotworowego jest palenie tytoniu.
WARTO WIEDZIEĆ: WPŁYW PALENIA NA LECZENIE RAKA
Rak pęcherza może być skutkiem palenia
Nowotworem silnie tytoniozależnym, podobnie jak rak płuca, jest rak pęcherza moczowego. Palenie odpowiada za ponad połowę wszystkich przypadków tego nowotworu, a palacze są 3-4 razy bardziej narażeni na zachorowanie na raka pęcherza niż osoby niepalące. Co jest tego przyczyną?
– W dymie tytoniowym znajduje się kilkadziesiąt substancji o silnym działaniu rakotwórczym. Podczas palenia substancje te są wdychane do organizmu, gdzie ulegają przemianom metabolicznym, a następnie przedostają do moczu, żeby wraz z nim zostać wydalone. Znajdujące się w moczu toksyczne składniki dymu tytoniowego wywierają działanie drażniące na nabłonek pęcherza moczowego, który jest bardzo wrażliwy na te czynniki rakotwórcze. Im większa jest liczba wypalanych dziennie papierosów i im dłuższy jest okres palenia, tym większe szkody zostają wyrządzone w nabłonku pęcherza – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Piotr Chłosta, kierownik Katedry Urologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezes poprzedniej kadencji Polskiego Towarzystwa Urologicznego.
PRZECZYTAJ: JAK RZUCIĆ PALENIE PAPIEROSÓW
Jak rzucić palenie i gdzie szukać wsparcia?
Choć palacze wiedzą, że palenie jest szkodliwe, jednak bagatelizują skutki, jakie tytoń wywiera na ich organizm, są wręcz znieczuleni na wszelkie zalecenia czy ostrzeżenia umieszczane np. na paczkach papierosów. Ta niechęć do zerwania z nałogiem wynika z bardzo silnego uzależnienia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego, jakie wywołuje nikotyna.
Sama silna wola często nie jest wystarczająca do wyeliminowania tego nałogu i warto wówczas zdecydować się na profesjonalne leczenie uzależnienia, które obejmuje psychoterapię i farmakoterapię.
Informacji o metodach pomagających w walce z uzależnieniem od tytoniu lub w utrzymaniu abstynencji papierosowej udziela Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym (801 108 108 lub 22 211 80 15). Warto też skorzystać ze strony internetowej z poradami i informacjami dla osób rzucających palenie jakrzucicpalenie.pl lub pobrać jedną z wielu dostępnych bezpłatnych aplikacji mobilnych (np. „Jak rzucić palenie” opracowaną przez specjalistów z Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego).
Zmiany zachodzące w organizmie człowieka po rzuceniu palenia są natychmiastowe. W momencie rezygnacji z papierosa, natychmiast przestajesz narażać na wdychanie dymu papierosowego swoich bliskich.
Już po 20 minutach niepalenia zaczyna stabilizować się układ krwionośny, a po dobie od powstrzymania się od nałogu powracają zmysły zapachu i smaku. Po pierwszym tygodniu bez papierosa twoja skóra powraca do dawnej elastyczności i jest odpowiednio nawilżona. Po trzech miesiącach objętość płuc zwiększa się o 30%. Z każdym rokiem zmniejsza się ryzyko wystąpienia zawału serca, a po 15 latach od ostatniego, wypalonego papierosa układ krążenia wraca do normy.
źródło: materiały prasowe
PRZEJDŹ DO: STRONA GŁÓWNA
