"W biegu" - książka o profesorze Jacku Jassemie

Na przełomie listopada i grudnia 2015 roku na rynku wydawniczym ukazała się książka „W biegu” (Wydawnictwo Oskar). To pozycja wieńcząca serię Znani gdańszczanie, w której autorka Barbara Kanold portretuje wybitne postacie nadmotławskiego grodu. Tym razem postanowiła opisać historię człowieka, dla którego hipokratesowskie primum non nocere stało się życiowym wyborem…

Jacek Jassem – jedno z najgłośniejszych nazwisk w polskiej onkologii, kierownik gdańskiej Kliniki Onkologii i Radioterapii, autor krajowej strategii walki z rakiem. Autor ponad pięciuset publikacji w czasopismach naukowych w kraju i za granicą, kilkunastu podręczników krajowych i zagranicznych. Jego zainteresowania naukowe dotyczą głównie raka płuca, raka piersi i biologii molekularnej nowotworów. Laureat licznych nagród naukowych Człowiek, który przygotował ustawę o zakazie palenia w miejscach publicznych i co roku organizuje konferencje onkologiczne dla dziennikarzy. Tyle mówi biogram, ale za nim kryje się nietuzinkowy człowiek, który dzieli czas między gabinet lekarski, uczelnianą katedrę i… męskie wyprawy na koniec świata.

Profesora Jassema poznajemy oczami jego współpracowników, przyjaciół i rodziny jako onkologa, męża, ojca, ale również podróżnika po najodleglejszych zakątkach globu, od Belize i Zimbabwe po syberyjską Kołymę. A przy tym tytana pracy, który walkę ludzkości z rakiem określa jako „wojnę, w której warunkiem uczestnictwa jest dotrzymanie przeciwnikowi kroku”. Zgodnie z tytułem to człowiek, który pozostaje nieustannie w biegu, aby ratować cudze życie, a swoje w pełni wykorzystać. Barbara Kanold przez kilka miesięcy towarzyszyła mu w „podróży”, a finałem jej dociekań stała się wspomniana publikacja.

Barbara Kanold „W biegu” – książka o profesorze Jacku Jassemie – fragmenty

Nie wyobrażam sobie, żeby pacjenta, i to najczęściej poważnie chorego, nazywać klientem. To jest przede wszystkim człowiek, z całym bagażem swojego życiowego doświadczenia, wrażliwością i oczekiwaniami. Choroba w tym wszystkim wybija się na pierwszy plan, ale trzeba ją umieścić w szerszym, ludzkim kontekście. Nie można więc traktować chorego wyłącznie jako medycznego przypadku. Trzeba do niego podejść indywidualnie i on to musi odczuć. (…) Najczęściej na wstępie chory pyta mnie, czy to rak. A zaraz po moim potwierdzeniu pada drugie pytanie: „Czy pan mnie wyleczy?”. Często wiem, że to niemożliwe. Oczywiście, mogę zacząć coś kręcić, owijać w bawełnę – mówić: „Wie pan, zrobimy wszystko…” Ale to jest nieprawda, a ja nie potrafię kłamać.

Niektórzy pacjenci, ich rodziny, nawet pani koledzy, dziennikarze posądzają mnie o to, że walę choremu prosto z mostu informację, typu: „Umrze pan za sześć miesięcy”. To bzdura, nigdy nikomu nie przedstawiłem takiej „diagnozy” – to byłoby nieludzkie i nieprofesjonalne. Jeśli natomiast chory pyta mnie konkretnie, czy go wyleczę, 130 W biegu… W biegu… 131 a wiem, że to niemożliwe, odpowiadam zgodnie z moją wiedzą i sumieniem, że nie. I dodaję – musi pan „oswoić” tego raka, może nawet zaprzyjaźnić się z nim, bo on będzie panu towarzyszył do końca życia. To może trwać długo, bo jest to przewlekła choroba, niektórzy ludzie żyją z nią latami. Tak mniej więcej rozmawiam z chorymi, których nie można uratować.

W mój zawód, niestety, wpisane są niepowodzenia. Muszę być na to przygotowany, choć będzie to dla mnie kolejne trudne doświadczenie. Czy w takich momentach nie czuje się pan bezradny? Nie myśli pan, że można było jeszcze coś zrobić? Decydując się na tę specjalność, wiedziałem, co mnie czeka. Podjąłem wyzwanie, które będzie mi towarzyszyło do końca życia. Wynika to z natury raka: „cesarza wszech chorób”, nie tylko w sensie wszechwładania, zasięgu, czasem niedostępności. Ale przede wszystkim poczucia pokory – udawanie, że się jest herosem, jest tanie i nieuczciwe. Czasem zastanawiam się, czy można było zrobić coś więcej, analizuję sytuację. Najczęściej dochodzę jednak do wniosku, że wykorzystaliśmy wszystkie możliwości. Wynika to również z tego, że w klinice prawie zawsze decyzje podejmujemy zespołowo, a moi współpracownicy mają ogromną wiedzę. Niepowodzenia zdarzają się we wszystkich dziedzinach medycyny. Wyłączne „sukcesy” mają tylko domorośli uzdrowiciele, ale społeczeństwo powinno wiedzieć, że to nieprawda.

Barbara Kanold „W biegu”

Barbara Kanold – dziennikarka, publicystka, recenzent telewizyjny i teatralny. Choć pochodzi z Wielkopolski, za swoje miejsce na Ziemi uznaje Gdańsk. Pracowała m. in. jako wicedyrektor w gdańskiej Państwowej Szkole Baletowej, wizytator szkół artystycznych, a także kierownik literacki Teatru Muzycznego w Gdyni. Autorka serii wywiadów-rzek ze znanymi gdańszczanami, przeprowadziła rozmowy m. in. z Janiną Jarzynówną-Sobczak, Stanisławem Michalskim, Andrzejem Perepeczką oraz arcybiskupem Tadeuszem Gocłowskim. W biegu stanowi jej dziesiątą pozycję w cyklu.

W przypadku profesora Jacka Jassema, któremu zawdzięczam kilka miesięcy wspólnych rozważań o człowieczej kondycji, fizycznej, ale też duchowej, spotkania były nie tylko interesujące, ale i pouczające. Czasem dotyczyły bieżących wydarzeń życia politycznego, społecznego, czasem rodziny. Najczęściej szpitala, chorych, ale przez cały ten czas starałam się, aby nie napisać książki o nowotworach. Interesował mnie bowiem ciekawy człowiek, któremu chcę zadedykować łacińską sentencję widniejącą na drzwiach krakowskiego kościoła św. Marcina: Frustra vivit qui nemini prodest (próżno żyje ten, kto nikomu nie pomaga, albo nie przynosi pożytku). I jedno jest dla mnie pewne, z profesorem chętnie się będę spotykała dalej, byle nie z życiowej konieczności! A gdyby zły los jednak tak zdarzył, to powiem: Profesorze, kropelkę słodyczy, nadziei, poproszę!

„W biegu” – premiera książki

W niedzielę 29 listopada 2015 roku w Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku odbyła się oficjalna premiera książki „W biegu”. Na spotkanie autorskie z prof. Jassemem przybyli tłumnie znani pomorscy politycy, samorządowcy, posłowie, władze Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, profesorowie wybrzeżowych uczelni, przyjaciele oraz najbliższa rodzina .