Prognozy dotyczące zachorowalności na nowotwory nerki są alarmujące: liczba chorych zwiększa się, a największym problemem pozostaje zbyt późne rozpoznanie choroby.

Kluczowe informacje na temat etiologii, diagnostyki oraz dostępnych opcji terapeutycznych w leczeniu nowotworów nerki przedstawia ekspert: dr n. med. Przemysław Szostek, FEBU, Oddział Urologii Europejskie Centrum Zdrowia Otwock, II Klinika Urologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Nowotwór nerki jako problem zdrowotny

Rak nerki w Europie i Stanach Zjednoczonych stanowi około 3 % przypadków wszystkich nowotworów złośliwych. Od początku lat 80 XX wieku obserwowano w tych krajach stopniowe narastanie zachorowalności o około 2% rok do roku. W ostatnim roku zanotowano 99 200 nowych zachorowań i 39 100 przypadków zgonów z powodu tej choroby.

Jednakże na skutek wprowadzenia nowych metod leczenia obserwuje się stopniowy spadek śmiertelność w krajach Europy Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych. W krajach Europy Środkowej w 2020 roku nie zaobserwowano jeszcze tej tendencji.

Rak nerki – etiologia

Czynnikami predysponującymi do powstania raka nerki są: otyłość, nadciśnienie tętnicze i palenie tytoniu. Wiele prac podkreśla aktywność fizyczną jako czynnik protekcyjny przed powstaniem raka nerki. Nieznacznie podwyższone ryzyko obserwuje się u pacjentów blisko spokrewnionych z osobą chorującą na raka nerki.

Pewne znaczenie przypisuje się również niektórym kancerogenom występującym w środowisku pracy czy domowym. Nowotwory nerki dotykają głównie ludzi w 60 i 70 roku życia. Nie znaczy to jednak, że nie odnotowujemy występowania takich przypadków w wieku o wiele niższym.

Jakie działania podjąć, aby ograniczyć ryzyko zachorowania na raka nerki?

Przede wszystkim należy dbać o zdrowy tryb życia. Dbanie o zrównoważoną i zbilansowaną dietę pozwoli nam na utrzymanie właściwej masy ciała. Przeciwdziała to powstaniu otyłości, a co za tym idzie nadciśnieniu tętniczemu i cukrzycy.

Podobnie unikanie palenia tytoniu i uprawianie sportu. Przy czym nie mówimy o uprawianiu sportów wyczynowych, ale zadbaniu o codzienny ruch, na przykład zwykły godzinny codzienny spacer.

Czujność onkologiczna i niepokojące objawy

Nowotwory nerki są z reguły skąpoobjawowe. Większość guzów nerki zostaje wykryta przypadkowo w czasie diagnostyki dolegliwości jamy brzusznej nie związanych z nowotworem nerek. Najprostszą, najtańszą oraz nieinwazyjną metodą wykrywania guzów nerek jest badanie USG. Regularne wykonywanie tego badania, powiedzmy co rok, jest skuteczne.

Osobiście swoim pacjentom radzę wykonywać badanie USG i i badania laboratoryjne, w tym i badanie ogólne moczu, raz na rok w okolicach urodzin. Zapamiętanie tej reguły jest proste i skuteczne. Taki prezent można sobie zafundować bez kłopotów.

Jeżeli tego nie stosujemy, a wystąpi ból w okolicy lędźwiowej bądź krwiomocz, to należy pilnie udać się do urologa. Niestety spora grupa chorych i lekarzy bagatelizuje krwiomocz włączając kurację antybiotykiem i przez to odwlekając skuteczną diagnostykę.

POLECAMY: NAJCZĘSTSZE OBJAWY NOWOTWORÓW

rak nerki przemysław szostak

Najważniejsze metody stosowane w leczeniu nowotworów nerki

Kluczową metodą leczniczą w nowotworach nerki jest zabieg chirurgiczny. W większości wypadków wykonujemy zabieg nerkooszczędzający (NSS – nephron sparring surgery), a więc usunięcie guza wraz z niewielkim fragmentem zdrowej nerki. Taki zabieg może oszczędzić od 30-40 do 90 % tkanki nerki. Technika zabiegu NSS jest rozwijana od około 30 lat, jest stale doskonalona, a statystyka odnośnie ewentualnej wznowy vs. całkowite usunięcie nerki jest ta sama.

W skrajnie zaawansowanych przypadkach musimy usunąć nerkę w całości. Rzadko nowotwór osiąga stadium nieoperacyjności. Wszystkie te zabiegi możemy wykonywać w zależności od stopnia zaawansowania w technice otwartej, laparoskopowej bądź robotycznej.

Zabiegi małoinwazyjne są zarezerwowane wyłącznie dla osób znacznie obciążonych intrernistycznie i nie mogących z tego powodu zostać poddanymi zabiegowi NSS. Są to zabiegi krioablacji, RFA (radiofrequency ablation) czy termoablacji.

Od czego zależy skuteczność terapii i rokowania w raku nerki?

Każdego chorego należy traktować indywidualnie. Pacjent, który przebył leczenie chirurgiczne raka nerki podlega pod ścisły nadzór onkologiczny. W zależności od rodzaju nowotworu, jego złośliwości, stopnia zaawansowania miejscowego i ogólnego ustalany jest follow-up czyli jak często i jakie badania pacjent powinien przebyć.

Oczywiście bardzo wiele zależy od obciążeń chorego tj: stopień wydolności nerek po zabiegu i przebyte powikłania. Rutynowa kontrola polega na wykonywaniu badań laboratoryjnych oraz tomografii komputerowej. W zależności od wyników pacjent podlega pod obserwację, kontynuację leczenia chirurgicznego (w razie wystąpienia pojedynczej wznowy) bądź zastosowanie chemioterapii, immunoterapii, bądź kombinacji tego typu leczenia.

Gdzie szukać szans na poprawę wyników leczenia nowotworów nerki?

W zakresie leczenia chirurgicznego warto skorzystać z pomocy ośrodków wyspecjalizowanych w leczeniu guzów nerek. Tam gdzie wykonywanych jest dużo zabiegów NSS zarówno metodą otwartą, laparoskopową czy robotyczną tam jest zdecydowanie mniej powikłań.

Należy pamiętać, że to nie robot chirurgiczny wykonuje operację, a człowiek za pomocą bardziej dokładnej  i precyzyjnej maszyny jaką można wykonać  ten zabieg. Ogólnie rzecz biorąc ośrodki referencyjne mają możliwości leczenia tego typu chorych szybko, sprawnie i bez większych komplikacji. A jeżeli takie powstaną, to istnieją tam możliwości leczenia tychże.

W zakresie terapii onkologicznych wydaje się, że przyszłość leży w immunologii celowanej. Pamiętajmy, że około 10- 15 lat temu chory z przerzutowym rakiem nerki nie miał żadnej szansy na przeżycie. Obecnie dysponujemy szeroką gamą leków onkologicznych dość skutecznie pomagających w terapii.

Rola wsparcia psychoonkologicznego

Ludzkie reakcje na postawiona diagnozę guza nerki są zdecydowanie różne. Od negacji, obojętności, po histerię. Bardzo dużo zależy od lekarza prowadzącego. Merytoryczna rozmowa z chorym na temat choroby i sposobów jej leczenia ma kluczowe znaczenie. Chory, który wie z jaką chorobą walczy i że może liczyć na wsparcie swojego lekarza, zdecydowanie lepiej rozumie swoją sytuację.

Należy również podkreślić rolę zespołu pielęgniarskiego oddziałów urologii i onkologii. Przebywając o wiele częściej z pacjentem bezpośrednio wspomagają ludzi dotkniętych chorobą nowotworową.

Wyspecjalizowany psycholog kliniczny to niestety nieosiągalny szczyt marzeń wielu zespołów walczących z nowotworami, aczkolwiek w wielu miejscach już obecny. Tego rodzaju wsparcie jest bardzo cennym narzędziem w walce z chorobą.

Zobacz więcej na: https://ecz-otwock.pl/

POLECAMY: UROONKOLOGIA – BAZA WIEDZY