Zabieg chirurgiczny jest jedną z podstawowych metod wykorzystywanych w leczeniu chorób nowotworowych. Polega on najczęściej na przecięciu skóry i dotarciu do chorego narządu w celu przywrócenia mu prawidłowych czynności lub jego usunięcia.
Bardzo ważne jest, aby zarówno przed zaplanowaną operacją chirurgiczną, jak i po zabiegu, organizm pacjenta był odpowiednio przygotowany żywieniowo. Pozwala to ograniczyć ryzyko rozwoju groźnych powikłań pooperacyjnych oraz niedożywienia.
Z poniższego artykułu dowiesz się na czym polega przygotowanie żywieniowe w okresie okołooperacyjnym.
Okołooperacyjne przygotowanie żywieniowe – znaczenie
Zapewnienie optymalnego sposobu żywienia przed planowanym zabiegiem operacyjnym polega najczęściej na modyfikacji codziennej diety oraz dostosowaniu jej do istniejących warunków fizjologicznych organizmu.
Warto zaznaczyć, że zabieg operacyjny jest sporym obciążeniem dla organizmu, gdyż w tym czasie często dochodzi do zwiększonego zapotrzebowania nie tylko na energię, ale również na pozostałe składniki odżywcze.
Brak odpowiedniej diety, a niedobory żywieniowe
Dowiedziono, że istnieje zależność pomiędzy stanem odżywienia pacjenta w okresie przedoperacyjnym, a jego kondycją po zabiegu. Interwencja żywieniowa w okresie okołooperacyjnym ma za zadanie zmniejszyć ryzyko powikłań oraz poprawić wyniki leczenie zarówno poprzez poprawę stanu odżywienia, jak i odpowiedzi metabolicznej chorego na uraz, jakim jest zabieg operacyjny.
Brak odpowiedniego wsparcia żywieniowego w okresie okołooperacyjnym, zwłaszcza u pacjentów poddawanych rozległym zabiegom operacyjnym z powodu nowotworów, wiąże się z ryzykiem wystąpienia niedoborów żywieniowych po zabiegu.
Wobec powyższego, należy podkreślić wagę znajomości zasad komponowania optymalnej diety w okresie okołooperacyjnym oraz dobierania odpowiednich składników odżywczych wspomagających organizmu i stymulujących układ immunologiczny Pacjenta.
ZAJRZYJ: DIETA W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ
Jak odżywiać się przed operacją chirurgiczną?
Sposób komponowania codziennej diety przed planowanym zabiegiem operacyjnym powinien opierać się na zasadach zdrowego odżywiania, tak aby organizm miał zapewnioną podaż wszystkich niezbędnych składników odżywczych: białek, tłuszczy, węglowodanów, witamin oraz składników mineralnych.
Preparaty z substancjami immunomodulującymi
Pomocne w tym okresie jest włączenie do diety preparatów zawierających w swoim składzie (arginina, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz nukleotydy).
Jeżeli lekarz prowadzący i/lub dietetyk nie zaleca dodatkowych modyfikacji żywieniowych przed operacją, to należy prowadzić stały program diety. Bardzo ważne, aby organizm przed zabiegiem był jak najlepiej odżywiony, gdyż dzięki temu może dojść do skrócenia czasu hospitalizacji oraz przyśpieszenia czasu rekonwalescencji.
U osób z cechami niedożywienia lub niedożywionych o wiele częściej dochodzi do występowania powikłań pooperacyjnych, do których należą między innymi: trudności w gojeniu się ran oraz ich zakażenia, infekcje układu oddechowego i moczowego czy zakażenie krwi bakteriami (bakteriemia).
Przy braku przeciwwskazań warto zwiększyć spożycie białka, dzięki któremu rany pooperacyjne będą się szybciej goiły, zwiększy się odporność, a tym samym organizm będzie się szybciej regenerował. Dla osób przygotowujących się do operacji najbardziej wskazane jest spożywanie białka pełnowartościowego, jego dobrymi źródłami w diecie są: mleko i jego przetwory, ryby, mięso, drób oraz jaja.
ZOBACZ: CO TO JEST KACHEKSJA
Dieta przed operacją – wskazówki
Jeżeli w momencie podjęcia decyzji o zabiegu chirurgicznym w organizmie pacjenta dojdzie do rozwoju niedożywienia lub zostanie stwierdzone zagrożenie jego rozwoju, należy jak najszybciej wyrównać braki odżywcze oraz wspomóc żywienie tradycyjne zawierającymi składniki immunomodulujące.
W zależności od operowanego miejsca/narządu każdy pacjent kilka dni przed zabiegiem powinien otrzymać od personelu medycznego (lekarza lub dietetyka) indywidualne wskazówki dotyczące okołooperacyjnego postępowania żywieniowego, których należy bezwzględnie przestrzegać.
Warto pamiętać, że wszystkie zmiany żywieniowe muszą być wprowadzane stopniowo, aby organizm był w stanie przyswoić ponadfizjologiczną dawkę korzystnych dla niego w tym okresie składników (pochodzących z racjonalnej diety oraz suplementów odżywczych).
Zgodnie z wytycznymi European Society for Clinical Nutrition and Metabolism (ESPEN) doustne diety immunomodulujące (zawierające: argininę, kwasy tłuszczowe omega-3 oraz nukleotydy) są wskazane niezależnie od stanu odżywienia u pacjentów w okresie przed- i okołooperacyjnym, głównie w przypadku rozległych zabiegów operacyjnych w obrębie jamy brzusznej, głowy i szyi oraz po przebytych ciężkich urazach.
Ważne jest, aby doustne diety specjalistyczne były podawane drogą przewodu pokarmowego najlepiej na 5-7 dni przed planowaną operacją.
WIĘCEJ: CHIRURGIA ONKOLOGICZNA
Jak powinna wyglądać dieta po operacji chirurgicznej?
Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu (ESPEN) po zabiegach chirurgicznych zaleca się rozpoczęcie spożycia normalnych pokarmów w ciągu 1-3 dni.
W przypadku zabiegów wykonywanych w obrębie przewodu pokarmowego codzienne żywienie powinno być dokładnie planowane oraz ściśle przestrzegane. Zalecane jest spożywanie 6-8 posiłków w ciągu dnia, w niewielkich ilościach oraz regularnych odstępach czasu.
Należy bardzo dokładnie dobierać techniki kulinarne podczas przygotowywania posiłków, zalecane w tym czasie jest: gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie w folii lub naczyniu żaroodpornym. Jeżeli istnieje taka konieczność pokarmy powinny być rozdrobnione lub przyjmować konsystencję papki. Wskazane jest spożycie produktów jak najmniej przetworzonych oraz zakupionych od sprawdzonych dostawców.
Należy unikać produktów ostrych, marynowanych, peklowanych oraz wędzonych. Posiłki powinny być spożywane w spokojnej atmosferze, należy również dokładnie przeżuwać każdy kęs.
Suplementacja doustnymi dietami specjalistycznymi w okresie okołooperacyjnym
W okresie okołooperacyjnym warto zwrócić szczególną uwagę na składniki odżywcze, które przyśpieszają gojenie ran (arginina) oraz wzmacniają odporność (nukleotydy, kwasy omega-3). Zazwyczaj ilość tych składników dostarczanych wraz z codzienną dietą jest zbyt mała, dlatego zgodnie z zaleceniami ESPEN również przez 5-7 dniu po zabiegu operacyjnym powinno się kontynuować suplementację składnikami immunomodulującymi.
W przypadku zagrożenia rozwoju niedożywienia u pacjentów poddawanych zabiegom operacyjnym codzienną dietę można uzupełnić innymi doustnymi dietami specjalistycznymi bogatymi w białko i inne składniki odżywcze. Są one bardzo pomocne w przypadku pacjentów, którzy z różnych powodów nie tolerują jedzenia szpitalnego lub pokrywają przy jego pomocy zbyt małą ilość zapotrzebowania energetycznego.
Wszystkie kroki dotyczące rozszerzenia diety łatwostrawnej po zabiegu operacyjnym należy konsultować z lekarzem oraz dietetykiem.
WIĘCEJ: DIETA W TRAKCIE CHEMIOTERAPII
Żywienie w okresie okołooperacyjnym – podsumowanie
Podsumowując, warto dopilnować, aby codzienna dieta – zarówno przed, jak i po operacji była dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz pokrywała zapotrzebowanie na energię, składniki pokarmowe oraz witaminy i minerały.
Interwencja żywieniowa w okresie okołooperacyjnym jest szczególnie ważna u pacjentów operowanych z powodu choroby nowotworowej, wśród których najbardziej narażeni na ryzyko powikłań wynikających z braku odpowiedniego odżywiania są chorzy z nowotworami złośliwymi głowy i szyi oraz przewodu pokarmowego.
W przypadku trudności z bilansowaniem codziennych posiłków należy zasięgnąć pomocy dietetyka. Należy również pamiętać, że czas rekonwalescencji oraz adaptacji przewodu pokarmowego po operacji jest cechą bardzo indywidualną i zależy od wielu składowych.
PRZEJDŹ DO: WSPARCIE ŻYWIENIOWE DLA PACJENTÓW Z RAKIEM
BARDZO POMOCNE.DZIĘKUJĘ