Zanieczyszczenie plastikiem stanowi „poważne, rosnące i lekceważone zagrożenie dla zdrowia ludzi” – ostrzega na łamach czasopisma naukowego „Lancet” zespół 27 naukowców z całego świata. Raport został wydany przed konferencją ONZ poświęconą zawarciu traktatu dotyczącego tworzyw sztucznych.
Eksperci stwierdzili, że materiały te powodują rozległe choroby „na każdym etapie cyklu życia tworzyw sztucznych i na każdym etapie życia człowieka”, szczególnie zaś narażone są niemowlęta i małe dzieci. Zidentyfikowali oni cały szereg skutków, w tym zaburzenia układu krążenia, nowotwory, cukrzycę, choroby układu oddechowego, a także zwiększoną podatność na infekcje.
Oddziaływania mikroplastiku na organizmy zwierząt i ludzi są obecnie bardzo intensywnie badane. Wyniki badań sugerują, że mikroplastik może wpływać na rozwój nowotworów. Dostępne analizy naukowe wskazują, że może on mieć wpływ na rozwój raka żołądka, wątroby i jelita grubego, sprzyjać otyłości, zachorowalności na cukrzycę i powstawaniu zespołu metabolicznego.
Tworzywa sztuczne i plastik niebezpieczne dla zdrowia ludzi
W raporcie czytamy, że od 1950 r. produkcja tworzyw sztucznych wzrosła ponad 200-krotnie i przewiduje się, że do 2060 r. ma się niemal potroić, przekraczając miliard ton rocznie. Jak przypomniano, plastik zanieczyszcza obecnie całą Ziemię: od szczytu Mount Everestu po najgłębszy rów oceaniczny. Naukowcy szacują, że obecnie zanieczyszczenie sięga 8 mld ton. Recyklingowi poddawane jest mnie niż 10 proc.
Zdaniem ekspertów tworzywa sztuczne zagrażają ludziom i planecie na każdym etapie: od wydobycia paliw kopalnych, z których powstały, po produkcję, użytkowanie i utylizację. Skutkuje to zanieczyszczeniem powietrza, narażeniem na toksyczne substancje chemiczne i przedostawaniem się mikroplastiku do organizmu.
Autorzy raportu zaapelowali o stworzenie niezależnego światowego systemu monitorowania Lancet Countdown on Health and Plastics, którego celem będzie śledzenie wpływu zanieczyszczenia plastikiem.
Artykuł w czasopiśmie „Lancet” ukazał się tuż przed rozpoczynającą się we wtorek konferencją ONZ w Genewie w Szwajcarii, z udziałem delegatów ze 170 krajów, która ma na celu zawarcie prawnie wiążącego globalnego traktatu dotyczącego tworzyw sztucznych. Poprzednia runda rozmów, która odbyła się w grudniu 2024 r. w Korei Południowej, zakończyła się fiaskiem. Wówczas to pojawił się konflikt, gdy państwa wydobywające paliwa kopalne, w tym m.in. Arabia Saudyjska, zablokowały próby 100 innych państw, mające na celu ograniczenie produkcji plastiku.
Ponad 98 proc. tworzyw sztucznych powstaje z ropy naftowej, gazu i węgla. Proces ten jest bardzo energochłonny i prowadzi do pogłębienia kryzysu klimatycznego, emitując równowartość 2 mld ton CO2 rocznie.
Choć uważa się, że plastik to tani materiał – naukowcy podważają to stwierdzenie uważając, że jest on drogi, gdy uwzględni się koszty szkód zdrowotnych. Jak obliczyli, tworzywa sztuczne są przyczyną chorób oraz zgonów, i odpowiadają za straty ekonomiczne związane ze zdrowiem, przekraczające 1,5 bln dol. rocznie. Skutki te dotykają przede wszystkim osoby o niskich dochodach i grupy ryzyka.
Na podstawie: PAP, autor: Marta Zabłocka
PRZEJDŹ DO: CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE
