Nowotwory skóry

Jak podkreślają eksperci - nowotwory złośliwe skóry obejmują dwie główne podgrupy: czerniaka oraz niebarwnikowe nowotwory skóry (rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy oraz rak skóry z komórek Merkla).

Najczęściej występującym nowotworem skóry jest rak podstawnokomórkowy, który stanowi najmniejsze zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Znacznie rzadziej występuje rak kolczystokomórkowy, który wcześnie usunięty jest całkowicie wyleczalny.

Najrzadszym nowotworem z tej grupy jest czerniak - jest on jednocześnie najbardziej niebezpieczny. Warto podkreślić, że czerniak jest nowotworem złośliwym, ale nie jest rakiem, gdyż jego pochodzenie jest nienabłonkowe.

W obrębie skóry mogą występować także inne rzadkie nowotwory np. pochodzenia mezenchymalnego (mięsak Kaposiego, włókniakomięsak guzowaty skóry, mięsak naczyniopochodny) lub pierwotne chłoniaki skóry - z limfocytów T lub z limfocytów B.

Nowotwory skóry - przyczyny

Rak podstawnokomórkowy skóry rozwija się na skutek wadliwego rozrostu komórek w głębokiej warstwie naskórka. Zmiany w środkowej warstwie naskórka wywołują raka kolczystokmórkowego. Czerniak powstaje w wyniku modyfikacji w komórkach pigmentowych.

Główną przyczyną powstawania tych zmian jest ekspozycja na działanie promieniowania UV, a więc promienie słoneczne. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania to:

• jasna karnacja,
• uwarunkowania genetyczne,
• immunosupresja
• wiek powyżej 40 lat,
• długotrwała ekspozycja na arsen.
• niektóre infekcje wirusowe (rak podstawnokomórkowy, rak z komórek Merkla)

Jak chronić się przed czerniakiem?

W profilaktyce nowotworów skóry i czerniaka najważniejsze jest unikanie promieniowania UV. Ochrona przed słońcem opiera się na krótszej ekspozycji, szczególnie w upalne dni, oraz stosowaniu środków ochrony skóry, takich jak kremy z filtrami UV.

Należy pamiętać, że promieniowanie UV wydzielane jest także w solariach oraz lampach utwardzających lakier, jakie używane są w salonach kosmetycznych. Najlepszą ochroną przed zachorowanie na czerniaka jest więc unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce i oparzeń słonecznych.

Rak skóry - objawy

Podstawowym objawem, który świadczy o możliwym rozwoju nowotworu są widoczne zmiany na skórze. Jak rozpoznać czy zmiana ma niepokojący charakter? Najlepiej udać się do dermatologa, który to oceni (diagnostyka z wykorzystaniem dermatoskopu). Zastosowanie znajduje również słynny test ABCDE.

Rak podstawnokomórkowy zwykle pojawia się na tych częściach ciała, które są wystawiane na słońce. Ma postać niezapalnego guzka, który otoczony jest perełkowatym wałem. Rozwija się miejscowo, powoli i nie ma tendencji do tworzenia przerzutów odległych.

Rak kolczystokomórkowy to drobne grudki, łuszczące się i pokryte strupem. Może on się pojawić w każdym miejscu na skórze, także na błonach śluzowych. Ma wygląd wrzodziejącej i długo niegojącej się rany lub brodawkowatej zmiany.

Czerniak zwykle występuje jako nowa zmiana na skórze, ale może przekształcić się także ze zmiany istniejącej wcześniej. Charakteryzuje się nieregularnym kształtem i brzegami, jest asymetryczny. Może krwawić i swędzieć. Nowotwór ten występuje na całej skórze – np. czerniak pod paznokciem jest także możliwy.

Leczenie czerniaka i nowotworów skóry

Raka podstawnokomórkowego leczy się poprzez chirurgiczne wycięcie zmiany wraz z odpowiednim marginesem zdrowej tkanki. Jest najmniej niebezpiecznym z nowotworów skóry, jednak wymaga usunięcia, aby nie zaczął naciekać na głębsze partie skóry.

Rak kolczystokomórkowy wcześnie wykryty jest uleczalny. W jego leczeniu zastosowanie ma zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu zmiany. Jeśli operacja nowotworu skóry jest niemożliwa, stosuje się radioterapię. Nieleczony rak kolczystokomórkowy może przerzutować do węzłów chłonnych oraz na inne organy.

Najbardziej niebezpieczny jest czerniak, którego podstawę leczenia stanowi doszczętne wycięcie zmiany (blizny po biopsji) wraz z marginesem. W tym przypadku przeprowadza się także biopsję węzłów chłonnych, w celu wykluczenia ewentualnych przerzutów lub limfadenektomię regionalną.

W przypadku braku przerzutów w węzłach chłonnych wartowniczych, dalsze leczenie czerniaka ma charakter obserwacji chorego.

W sytuacji wysokiego ryzyka nawrotu choroby (czerniak IIB, IIC, III) należy rozważyć leczenie uzupełniające w postaci terapii systemowej - immunoterapię czerniaka (niwolumab, pembrolizumab, ipilimumab), a w przypadku wykrycia u chorego mutacji aktywującej BRAV V 600 - leczenie celowane.

Nowotwory skóry rokowania

W nowotworach podstawonokmórkowych rokowania są zwykle pomyślne, szczególnie, gdy rak został wcześnie wykryty. Tylko 3% zachorowań jest śmiertelnych.

W przypadku raka kolczystokomórkowego, przy braku przerzutów, przeżywalność sięga 90%. Przy przerzutach do węzłów chłonnych wynosi ona 40 – 50%.

Rokowania zaawansowanego czerniaka są niezadowalające. Szanse na wyleczenie związane są z istnieniem przerzutów oraz głębokością nacieku.

Najnowsze terapie stosowane w leczeniu czerniaka (terapia celowana molekularnie oraz immunoterapia nowotworów) dają nadzieję na istotną poprawę wyników przeżywalności w tej grupie chorych.

Dowiedz się czym są nowotwory złośliwe skóry - poniżej nasza baza wiedzy na ten temat.