Badanie zmian skórnych jest bardzo ważne w kontekście profilaktyki onkologicznej, a jesień to optymalna pora roku na skontrolowanie znamion skóry. Polecamy poradnik przygotowany we współpracy z ekspertami grupy NU-MED: lek. Aleksandrą Danielak – specjalistą chirurgii onkologicznej oraz lek. Anną Jabłońską – w trakcie specjalizacji z dermatologii.
Badanie zmian skórnych warto wykonać na jesień
Dermatoskopia to niezwykle ważne badanie, o którym należy pamiętać szczególnie jesienią, zimą i wczesną wiosną, czyli po okresie, gdy nasza skóra wystawiona była na intensywne działanie promieni słonecznych. Wynika to z faktu, że opalenizna może wpływać na wynik badania.
– Zdecydowanie najlepszym czasem na badanie znamion skórnych jest okres jesienno-zimowy. Bezwzględnie jednak trzeba udać się do specjalisty, nawet latem, w przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących zmian na skórze – wskazuje Anna Jabłońska, lekarz w trakcie specjalizacji z dermatologii.
– Badanie skóry standardowo proponujemy pacjentom raz w roku do wykonania w poradni dermatologicznej – dotyczy to oczywiście populacji zdrowej. Jednak gdy zaczyna nas niepokoić zmiana, która w krótkim czasie się powiększa, zmienia kształt czy powoduje świąd, ból lub krwawienie – takie badanie powinno być wykonane niezwłocznie – wyjaśnia Aleksandra Danielak, specjalista chirurgii onkologicznej.
Czym więc jest dermatoskopia? To bardzo dokładna obserwacja skóry przy pomocy lupy, która umożliwia ocenę zmian na skórze w dziesięciokrotnym powiększeniu. Badanie zmian skórnych za pomocą dermatoskopii jest nieinwazyjne i nie wymaga specjalnego przygotowania.
– Dermatoskopia wykonana przez osobę doświadczoną jest metodą o wysokiej swoistości
i czułości (ponad 90%), dzięki czemu jesteśmy w stanie wykryć dwumilimetrowe czerniaki – i o to nam chodzi. Pamiętajmy również o tym, że wykrycie wczesnego stadium czerniaka często ogranicza leczenie do wycięcia zmiany przez chirurga. Oczywiście pacjent do końca życia objęty jest już profilaktyką dermatoskopową. Ponadto badania wskazują, że pacjenci z wykrytym wczesnym czerniakiem żyją dłużej niż populacja ogólna, bo się po prostu badają – podkreśla lek. Anna Jabłońska.
Dodatkowym narzędziem wykorzystywanym przez specjalistów, umożliwiającym obejrzenie zmian na ekranie komputera, jest wideodermatoskop. Dzięki niemu lekarz uzyskuje jeszcze większe przybliżenie obrazu zmiany i dodatkowo – czego nie ma w dermatoskopie – ma możliwość nagrywania obrazów i porównania ich wyglądu podczas kolejnego badania. To niezwykle ważne, szczególnie w badaniu i monitorowaniu osób z tak zwanej grupy ryzyka.
WARTO ZAJRZEĆ: PROFILAKTYKA NOWOTWORÓW SKÓRY
Badanie znamion skóry – kto, gdzie i kiedy?
– Kim zatem są pacjenci z grupy ryzyka? Uznajemy, że osobami z grup ryzyka są te z jasnym fototypem, w skrócie z jasną karnacją, częstymi oparzeniami słonecznymi, przewlekle eksponowane na słońce, chorzy w trakcie leczenia onkologicznego, bądź pacjenci, u których rodzinnie występowały nowotwory skóry – wylicza lek. Anna Jabłońska.
I dodaje:
– Jeżeli bierzemy pod uwagę nowotwory skóry, to wszelkie zmiany, które są nowe i nie znikają, zwłaszcza brązowe plamy, plamki, guzki oraz niegojące się ranki powinny wzbudzić naszą czujność. Pamiętajmy, że większość czerniaków pojawia się na skórze uprzednio niezmienionej, tylko 30% wywodzi się z istniejących zmian i do takich warto zastosować metodę ABCDE, gdzie A to asymetria, B – brzegi poszarpane, C – czarny lub niejednolity czerwony kolor, D – średnica zmiany powyżej 6 mm, E – ewolucja, postępowanie zmian.
Skóra jest bardzo ważnym narządem odpowiedzialnym za ochronę organizmu przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi. Zmiany skórne są swoistym sposobem na zakomunikowanie nam, że doszło do narażenia zdrowia z zewnątrz lub wewnątrz. A zaniepokoić może nas dosłownie wszystko.
– W przypadku występowania podejrzanych zmian skórnych należy zgłosić się do lekarza POZ, który najpewniej pokieruje pacjenta do poradni dermatologicznej lub chirurgii onkologicznej. W poradni specjalistycznej wykonane będzie badanie zmian skórnych, na podstawie którego lekarz zdecyduje, czy zmiana powinna zostać usunięta lub czy możemy pozwolić sobie na jej obserwację – tłumaczy lek. Aleksandra Danielak.
I apeluje:
– Traktujmy badanie znamion skórnych jako świadczenie zdrowotne – działanie służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia.
WARTO WIEDZIEĆ: PODEJRZENIE CZERNIAKA – CO DALEJ?
Badanie zmian na skórze to nie wszystko. Profilaktyka nowotworów skóry
Regularne badanie zmian skórnych nie wyczerpuje tematu ochrony przed nowotworami skóry. Warto również pamiętać o profilaktyce pierwotnej – o co w apelach proszą specjaliści. Nie musimy rezygnować z promieni słonecznych. Ważne by korzystać z nich racjonalnie. Stosujmy kremy z filtrem, pamiętając, że należy je nałożyć dość obficie, minimum 30 minut przed ekspozycją na słońce. Nie zapominajmy o miejscach trudno dostępnych takich jak plecy.
Wybierając krem z filtrem, zwracajmy uwagę na atest preparatu i czy posiada on ochronę zarówno przed promieniami UVA i UVB. Pamiętajmy, że preparaty te zmywają się z naszej skóry pod wpływem wycierania skóry ręcznikiem, z powodu pocenia się czy aktywności fizycznej. Dlatego niezbędna jest ich kilkukrotna aplikacja w ciągu dnia (najlepiej co dwie godziny).
Istotny jest również stopień ochrony przed promieniowaniem słonecznym. Każdy produkt przeznaczony do ochrony przed promieniami UV musi posiadać odpowiedni wskaźnik SPF (Sun Protection Factor) dostosowany do karnacji i reakcji skóry na słońce. Wartość wskaźnika mieści się od 2 do 50. Im wskaźnik jest wyższy, tym większa ochrona przed poparzeniami słonecznymi. By zapewnić najwyższą ochronę należy stosować produkty z filtrem powyżej 30.
Żaden krem nie zapewni nam 100% ochrony. Dlatego latem powinno się unikać bezpośredniej ekspozycji na słońce w godzinach od 11:00 do 15:00. Osłaniajmy nasze ciała ubraniami z naturalnych materiałów o gęstym splocie lub specjalnymi, posiadającymi filtry UV. Pamiętajmy o nakryciu głowy, a także okularach przeciwsłonecznych z wysokim filtrem. Chrońmy dzieci przed negatywnym działaniem słońca. Jeśli już wybieramy się z nimi na plac zabaw w godzinach okołopołudniowych, to wybierajmy miejsca zacienione. Nie zapominajmy o uzupełnianiu płynów.
Światło słoneczne jest niezbędne do życia. Ma pozytywny wpływ na poziom witaminy D w naszym organizmie. A witamina ta odpowiada przede wszystkim za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej, wzmacnia odporność oraz mineralizuje zęby i kości. Jej wystarczającą ilość możemy wytworzyć przebywając codziennie przez krótki czas na słońcu. W niczym jednak nie można przesadzać – podkreślają dermatolodzy. A do korzystania z promieni słonecznych podchodzić należy zawsze z głową.
Wizyta w Poradni Chirurgii Onkologicznej wymaga skierowania:
- OSTRÓDA – ul. Kościuszki 2 (Budynek Przychodni, I p. pok. nr 106), 14-100 Ostróda, tel. 795 126 239; tel. 795 127 444.
- DZIAŁDOWO – ul. Leśna 1 (Budynek Szpitala), 13-200 Działdowo, tel. 795 126 239; tel. 795 127 444.
PRZEJDŹ DO: NOWOTWORY SKÓRY – BAZA WIEDZY
