W chorych na zaawansowane czerniaki, dzięki odpowiedniej sekwencji różnych terapii, potrafimy osiągnąć spektakularne wyniki leczenia oraz znacznie poprawić jakość życia chorych. Na czym opiera się nowoczesne leczenie czerniaka?
Informacje na temat możliwości leczenia czerniaka przedstawia ekspert: dr hab. n. med. Bożena Cybulska-Stopa, prof. PWr, Kierownik Oddziału Onkologii Dolnośląskiego Centrum Onkologii Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu oraz Kierownik Katedry Onkologii i Hematologii, Wydziału Medycznego Politechniki Wrocławskiej
Czerniak – na czym polega leczenie?
U chorych na czerniaka o niskim stopniu zaawansowania podstawową formą leczenia jest chirurgiczne usunięcie zmiany.
Inaczej jest w przypadku, gdy choroba jest bardziej zaawansowana lub stwierdza się przerzuty do innych narządów. Wówczas sięgamy po nowoczesne leczenie systemowe, które opiera się o leki ukierunkowane molekularnie, takie jak inhibitory BRAF/MEK, oraz immunoterapię.
Przed erą nowoczesnych terapii wyniki leczenia u chorych na zaawansowane/rozsiane czerniaki były złe, a mediana przeżycia całkowitego sięgała zaledwie 6 miesięcy. Obecnie rokowanie u tych chorych uległo znacznej poprawie, a 5-letnie przeżycia notujemy u ponad 50% chorych.
Leczenie czerniaka – na dwa sposoby
Jednym ze sposobów leczenia chorych na czerniaki jest leczenie ukierunkowane molekularnie, które jest stosowane w momencie, gdy w komórkach czerniaka stwierdzona zostaje mutacja w genie BRAF. Jest to terapia doustna, która jest przyjmowana przez chorych w warunkach domowych. Wprowadzenie inhibitorów BRAF/MEK było ogromnym przełomem w terapii chorych na czerniaka, ponieważ efekty widoczne są często już po kilku dniach od rozpoczęcia leczenia. Dzięki temu można szybko zatrzymać proces nowotworowy i znacznie poprawić jakość życia chorych.
Obecnie w Polsce dostępne są trzy pary inhibitorów BRAF/MEK. Są one zarejestrowane do leczenia chorych na czerniaki i refundowane w Polsce w ramach programu lekowego.
W zaawansowanym czerniaku doszło do ogromnej poprawy wyników leczenia w ciągu ostatnich 10 lat.
Immunoterapia, która jest oparta o inhibitory punków kontrolnych, stanowi drugi sposób leczenia u chorych na czerniaki. Immunoterapia jest leczeniem dożylnym, stosowanym w postaci wlewów w warunkach szpitalnych. Należy jednak zaznaczyć, że immunoterapia jest skuteczna niezależnie od statusu mutacji BRAF, czyli zarówno u chorych „BRAF+”, jak i „BRAF-”.
Immunoterapia nie działa bezpośrednio na komórki czerniaka, ale poprzez stymulację układu odpornościowego chorego. Dzięki temu, aktywowane komórki układu odpornościowego chorego mogą niszczyć nowotwór i przez to powodować długotrwałą odpowiedź na terapię, a w niektórych przypadkach nawet całkowite wyleczenie.
SPRAWDŹ: PODEJRZENIE CZERNIAKA – CO DALEJ
Żonglowanie terapiami w zaawansowanym czerniaku
Leczenie ukierunkowane molekularnie w większości przypadków daje odpowiedzi na terapię w bardzo krótkim czasie i zatrzymuje proces nowotworowy na długi okres. Niestety, u części chorych rozwija się oporność na inhibitory BRAF/MEK i dochodzi do nawrotu choroby. Wówczas należy zastosować inny rodzaj terapii, np. immunoterapię. Immunoterapia rozwija wolniej swój efekt terapeutyczny, ale w większości przypadków można przypuszczać, że będzie on się utrzymywał zdecydowanie dłużej, nawet przez wiele lat.
Decyzja o zastosowaniu odpowiedniej sekwencji terapeutycznej, szczególnie u chorych „BRAF+” (leczenie ukierunkowane molekularnie, a później immunoterapię, albo odwrotnie – najpierw immunoterapia, a następnie leczenie ukierunkowane molekularnie) jest niezwykle ważna, ponieważ będzie ona warunkowała późniejsze wyniki leczenia. W zależności od obecności mutacji BRAF, stanu chorego, dynamiki procesu nowotworowego, obecności chorób współistniejących oraz stopnia zaawansowania, jak również preferencji pacjenta wybierany jest optymalny sposób leczenia dla każdego chorego.
Obecnie w Polsce w ramach programów lekowych mamy dostępne wszystkie opcje terapeutyczne, co daje możliwość doboru najlepszej opcji dla naszych chorych.
W programie lekowym, oprócz leczenia ukierunkowanego molekularnie i immunoterapii u chorych na zaawansowane/rozsiane czerniaki, mamy jeszcze możliwość stosowania leczenia uzupełniającego (adjuwantowego) dla chorych w stopniu III i IV po radykalnym leczeniu chirurgicznym. W leczeniu tym mamy do wyboru immunoterapię (pacjenci „BRAF+” i pacjenci „BRAF-”), jak i inhibitory BRAF/MEK (pacjenci „BRAF+”).
Należy również wspomnieć o możliwości leczenia chorych w ramach badań klinicznych, gdzie stosowane są nowe leki. Jest to niezwykle ważna opcja terapeutyczna dla pacjentów, którzy wyczerpali możliwości standardowych terapii.
Nowoczesne leczenie czarniaka pozwala na spektakularną poprawę jakości życia
U pacjentów ze znaczną dynamiką choroby, która najczęściej dotyczy chorych „BRAF+”, zastosowanie inhibitorów BRAF/MEK jest w stanie szybko zahamować proces nowotworowy i w krótkim czasie zmniejszyć niekorzystne objawy spowodowane przez nacieki nowotworowe, przede wszystkim dolegliwości bólowe lub ograniczenia ruchowe. Ma to bardzo korzystny wpływ na jakość życia pacjenta i jego samopoczucie. Umożliwia poprawę stanu ogólnego, a co za tym idzie – również powrót do normalnego funkcjonowania.
Także efekty leczenia immunoterapią są często spektakularne i powodują znaczną poprawę w jakości życia chorych. Leki te nie powodują w większości przypadków poważnych toksyczności, co przekłada się na dobrą jakość życia chorych. Wielu chorych w czasie stosowania inhibitorów BRAF/MEK czy immunoterapii pracuje, aktywnie uczestniczy w życiu rodzinnym i towarzyskim.
Leczenie czerniaka – nawet stosowane długotrwale – jest bardzo dobrze tolerowane. Możliwe są, oczywiście, powikłania związane z terapią, ale coraz lepiej radzimy sobie z nimi.
Artykuł pochodzi z kampanii „Diagnoza: Nowotwór” przygotowanej przez Warsaw Press. Całość materiałów znajdziecie na www.eksperciozdrowiu.pl.
PRZEJDŹ DO: NOWOTWORY SKÓRY
