Rak kolczystokomórkowy skóry (carcinoma spinocellulare) to inwazyjny nowotwór złośliwy wywodzący się z keratynocytów. Może powstać w każdym miejscu na skórze lub w błonach śluzowych. Rak kolczystokomórkowy ma wygląd długo niegojącej się rany, brodawkowatej zmiany.

Według Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce notuje się każdego roku kilkanaście tysięcy zachorowań na niebarwnikowe nowotwory skóry. Rak kolczystokomórkowy to drugi najczęściej występujący rak skóry.

Jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju raka kolczystokomórkowego skóry jest długotrwała ekspozycja na działanie promieniowania UV.

Poniżej najważniejsze informacje dotyczące przyczyn, objawów oraz dostępnych metod leczenia tej choroby.

Rak kolczystokomórkowy skóry

Przyczyny rozwoju i geneza choroby związana jest z ekspozycją na promieniowanie UV, przewlekłym zakażeniem (m.in. HPV 16, 18) oraz immunosupresją. Rak kolczystokomórkowy skóry (SCC) może rozwinąć się samoistnie lub na podłożu nadmiernego rogowacenia naskórka lub też leukopatii.

Najczęściej występuje na skórze twarzy (nos, policzek, warga górna), na małżowinie usznej, skroniach, owłosionej skórze głowy, grzbietu ręki, sromu i prącia.

Większość raków SCC rozwija się na podłożu rogowacenia słonecznego. Zmiany najczęściej lokalizują się w okolicach odsłoniętych, takich jak twarz, uszy, dekolt, dłonie. SCC jest guzem charakteryzującym się szybszym niż rak podstawnokomórkowy wzrostem, najczęściej występuje jako stwardniały, owrzodziały, lekko krwawiący, czasami egzofityczny guzek – tłumaczy prof. Irena Walecka, specjalista dermatolog, kierownik Kliniki Dermatologii CMKP Centralnego Szpitala MSWiA w Warszawie, pełniąca także funkcję konsultanta wojewódzkiego ds. dermatologii i wenerologii.

Rak kolczystokomórkowy – objawy i diagnostyka

Rak kolczystokomórkowy skóry rozwija się dość szybko jako płaskie owrzodzenie otoczone szerokim, wałowatym naciekiem. Owrzodzenie pokryte może być grubym strupem, pokrywającym czerwone ziarninujące dno. Objawem raka kolczystokomórkowego może być także wybujała, grzybiasta brodawkowata zmiana bez owrzodzenia.

Rozpoznanie kliniczne nowotworu skóry powinno zostać potwierdzone szczegółowym badaniem histopatologicznym wycinka tkanki nowotworowej.

Rak kolczystokomórkowy i rak podstawnokomórkowy to niebarwnikowe raki skóry – różnią się od czerniaka, który pochodzi z innego rodzaju komórek, melanocytów.

Rak kolczystokomórkowy skóry ma większy od raka podstawnokomórkowego potencjał do tworzenia przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych oraz przerzutów odległych. Wskazane jest przeprowadzenie diagnostyki obrazowej: USG regionalnych węzłów chłonnych, USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej.

Rak kolczystokomórkowy jest guzem złośliwym głównie miejscowo, ale w przypadku tzw. lokalizacji nietypowych, takich jak kąt oka, wargi, prącie, wargi sromowe, potrafi dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych.

ZOBACZ: CZERNIAK SKÓRY

Leczenie raka kolczystokomórkowego skóry

Wybór metody leczenia raka kolczystokomórkowego zależy od umiejscowienia zmiany pierwotnej. Leczenie radykalne polega na usunięciu podczas zabiegu chirurgicznego zmiany z marginesem zdrowych tkanek.

Rak kolczystokomórkowy skóry poddaje się dobrze leczeniu promieniami jonizującymi (radioterapia). W przypadku niskiego ryzyka nawrotu choroby dopuszcza się metody leczenia miejscowego: laseroterapię, krioterapię, ekektrokoagulację lub zastosowanie 5-fluorouracylu.

U niektórych pacjentów z przerzutowym lub miejscowo zaawansowanym rakiem kolczystokomórkowym skóry można stosować terapię celowaną przeciwciałami monoklonalnymi lub immunoterapię.

Zaawansowany rak skóry wymaga już postępowania wielospecjalistycznego, może potrzebować radioterapii czy leczenia systemowego. Obecnie mamy mało skuteczne leki starszej generacji oraz te nowsze, znacznie bardziej skuteczne wskazane w leczeniu raka kolczystokomórkowego. W tym wskazaniu zarejestrowany jest nowy skuteczny lek – cemiplimab. Jest to lek bezpieczny, a immunoterapia bardzo dobrze działa u pacjentów w wieku
podeszłym – tłumaczy prof. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej Curie – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie.

Rak SCC – rokowania

Rokowanie w przypadku raka kolczystokomórkowego skóry jest pomyślne w okresie bez przerzutów. Jak podkreślają eksperci w tej grupie chorych udaje się osiągnąć nawet 90% wyleczeń. Liczba wyleczeń zmniejsza się do 40-50% w przypadku przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych.

ZOBACZ WIĘCEJ: NOWOTWORY SKÓRY