Polskie Towarzystwo Onkologiczne i Polskie Towarzystwo Kardiologiczne apelują o wprowadzenie do szkół przedmiotu „Edukacja Zdrowotna”. Zdaniem ekspertów to strategiczna inwestycja w zdrowie publiczne – kształtowanie prozdrowotnych nawyków od najmłodszych lat może realnie zmniejszyć ryzyko nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych w dorosłym życiu.

Edukacja zdrowotna w szkole – głos ekspertów. Stanowisko PTO i PTK

Choroby przewlekłe, w szczególności nowotwory oraz schorzenia układu sercowo-naczyniowego, od wielu lat pozostają najpoważniejszym wyzwaniem zdrowotnym w Polsce. Skuteczna profilaktyka wymaga działań ukierunkowanych na kształtowanie właściwych postaw prozdrowotnych już od najmłodszych lat. Inwestycja w edukację i świadome wybory zdrowotne to fundament długofalowej strategii polityki zdrowotnej, której celem jest realne ograniczenie zachorowalności i umieralności w przyszłości.

Wczesne lata życia stanowią kluczowy okres kształtowania wzorców zdrowotnych – zarówno żywieniowych, jak i behawioralnych. To właśnie w tym czasie powstają preferencje smakowe, schematy aktywności i codziennych wyborów, które w dorosłości mogą sprzyjać zdrowiu lub wręcz przeciwnie, zwiększać ryzyko rozwoju poważnych chorób przewlekłych, w tym nowotworów i chorób układu krążenia.

Badania jednoznacznie wskazują, że preferencje smakowe i nawyki żywieniowe kształtują się bardzo wcześnie – już w okresie prenatalnym, niemowlęctwie i wczesnym dzieciństwie, a doświadczenia z tego czasu rzutują na późniejsze wybory żywieniowe dziecka i dorosłego. Badania pokazują także, że dzieci, które jedzą zdrowo, w dorosłości rzadziej mają czynniki ryzyka chorób serca i naczyń, takie jak nadwaga, podwyższony cholesterol czy nadciśnienie. Podobną zależność obserwuje się w przypadku aktywności fizycznej. Dzieci aktywne, z większym prawdopodobieństwem utrzymują aktywność w życiu dorosłym, co znacząco wpływa na ryzyko chorób przewlekłych.

Co więcej, czynniki ryzyka obecne już w wieku dziecięcym, takie jak nadmierna masa ciała, podwyższone stężenie cholesterolu LDL czy wysokie ciśnienie tętnicze, przekładają się na rzeczywiste incydenty sercowo-naczyniowe w wieku średnim.

W przypadku nowotworów z całą pewnością wiemy, że styl życia odgrywa kluczową rolę. Szacuje się, że nawet co trzeciemu, a być może co drugiemu przypadkowi nowotworu (30-50%) można byłoby zapobiec dzięki zdrowej diecie, regularnej aktywności fizycznej, utrzymywaniu prawidłowej masy ciała oraz rezygnacji z alkoholu oraz tytoniu.

Coraz więcej danych wskazuje również na to, że szczególnie wrażliwy jest okres dojrzewania. Wybory dietetyczne i styl życia w tym czasie mogą w przyszłości wpływać na ryzyko niektórych nowotworów, w tym raka piersi. Równie ważne jest budowanie świadomości na temat szkodliwości palenia tytoniu, gdyż jak wynika z danych NIZP-PZH, ponad połowa polskich uczniów ma za sobą swojego pierwszego papierosa, a około 30% deklarowało używanie e-papierosa lub papierosa w sposób bardziej regularny.

Z tego względu Polskie Towarzystwo Onkologiczne i Polskie Towarzystwo Kardiologiczne  z pełnym przekonaniem popierają wprowadzenie przedmiotu Edukacja Zdrowotna do podstawy programowej szkół podstawowych i średnich. To strategiczna inwestycja w zdrowie publiczne polskiego społeczeństwa. Wiedza i nawyki kształtowane w dzieciństwie i młodości mają realny, mierzalny wpływ na zachorowalność i umieralność w dorosłym życiu.

Naszym wspólnym obowiązkiem jest nie tylko troska o zdrowie najmłodszych, ale także stworzenie im warunków do podejmowania świadomych i odpowiedzialnych wyborów. Edukacja zdrowotna, jeśli będzie konsekwentnie i profesjonalnie realizowana, stanie się jednym z najskuteczniejszych narzędzi w profilaktyce chorób nowotworowych i sercowo-naczyniowych – dwóch najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych współczesnego społeczeństwa.

Jako środowiska medyczne apelujemy o zapewnienie wysokiej jakości realizacji tego przedmiotu, opartej na rzetelnej wiedzy i aktywnych metodach nauczania. Wspólnie możemy sprawić, że zdrowie stanie się naturalnym wyborem młodego pokolenia,
co w przyszłości przełoży się na mniejszą liczbę pacjentów z chorobami przewlekłymi.

  • Prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski – Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego
  • Prof. dr hab. n. med. Robert J. Gil – Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego

WARTO WIDZIEĆ: PROFILAKTYKA ONKOLOGICZNA

Edukacja zdrowotna – nowy przedmiot w szkołach

Edukacja zdrowotna to przedmiot, który w tym roku szkolnym zastąpił wychowanie do życia w rodzinie. Ma dotyczyć zdrowia w wymiarze fizycznym, psychicznym, seksualnym, społecznym i środowiskowym na wszystkich etapach życia. Na edukacji zdrowotnej poruszanych ma być dziesięć obszarów tematycznych, m.in. profilaktyka uzależnień czy zdrowie seksualne.

Nowy przedmiot będzie nauczany w szkołach podstawowych w klasach IV–VIII (w wymiarze jednej godziny tygodniowo w każdej z tych klas, przy czym zajęcia w klasie VIII mają być realizowane tylko w pierwszym semestrze) i w szkołach ponadpodstawowych (w wymiarze jednej godziny tygodniowo przez dwa lata).

Podstawa programowa przedmiotu edukacja zdrowotna przewiduje, że niezależnie od etapu edukacyjnego realizowanych ma być dziewięć obszarów tematycznych: wartości i postawy, zdrowie fizyczne, aktywność fizyczna, odżywianie, zdrowie psychiczne, zdrowie społeczne, zdrowie seksualne, zdrowie środowiskowe, internet i profilaktyka uzależnień. Realizacja dziesiątego obszaru uzależniona jest od wieku – o dojrzewaniu będą się uczyć tylko uczniowie w szkołach podstawowych, z kolei o systemie ochrony zdrowia tylko w szkołach ponadpodstawowych. W każdym z działów, zarówno dla szkoły podstawowej, jak i dla szkoły ponadpodstawowej, opisano wymagania szczegółowe dotyczące wiedzy i umiejętności.

W tym roku edukacja zdrowotna jest nieobowiązkowa. Rodzic, który nie chce, by jego dziecko uczestniczyło w zajęciach z edukacji zdrowotnej, musi złożyć do 25 września pisemną rezygnację dyrektorowi szkoły. Uczeń pełnoletni musi ją złożyć sam.

Ministerstwo edukacji przekazało kuratorom oświaty 85 tys. ulotek informacyjnych o nowym przedmiocie, mają trafić do szkół w całej Polsce.

Zajęcia z edukacji zdrowotnej nie podlegają ocenie i nie będą miały wpływu na promocję ucznia do kolejnej klasy ani na ukończenie szkoły przez ucznia.

źródło: PTO, PAP, opracowanie własne

PRZEJDŹ DO: AKTUALNOŚCI