Chociaż COVID-19 nie stanowi już takiego zagrożenia jak w okresie pandemii, wirus SARS-CoV-2 pozostaje, ewoluuje, cyrkuluje i wywołuje zakażenia, które dla wybranych grup wiążą się z ryzykiem cięższego przebiegu.

Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ) opracowało najnowsze, zaktualizowane zalecenia i wytyczne postępowania klinicznego na rok 2025. Rekomendacje te odzwierciedlają aktualny obraz kliniczny choroby, zmienioną skuteczność dotychczasowych terapii oraz rozwój wiedzy o koronawirusie.

COVID-19 w Polsce – jaka jest obecna sytuacja i co warto wiedzieć w 2025 roku?

Covid-19 w Polsce – najnowsze informacje

  • We wrześniu 2025 roku nastąpił wyraźny wzrost liczby zachorowań na COVID-19 w Polsce: lekarze rodzinni raportują ok. 70 tys. zachorowań tygodniowo.
  • Tegoroczne warianty koronawirusa w Polsce u młodszych osób powodują objawy podobne do anginy. U starszych mogą wywołać zapalenie płuc. Za tę falę pandemii odpowiadają nowe odmiany genetyczne znanego już od ponad dwóch lat wariantu Omikron.
  • Zdaniem ekspertów przebieg COVID-19 jest zazwyczaj łagodny, ale pojawił się nietypowy objaw opisywany jako „żyletki w gardle”, co może powodować chrapliwy głos. To może pomóc we wczesnym rozpoznaniu infekcji, co jest o tyle ważne, że kolejną charakterystyczną cechą tych wariantów jest krótszy okres inkubacji – choroba rozwija się szybciej, co sprzyja transmisji, zwłaszcza wśród osób bezobjawowych lub przedobjawowych.
  • – Fala epidemiczna COVID-19 w Polsce przebiega nieco inaczej niż grypy. Dużo szybciej narasta i dużo szybciej gaśnie. Spodziewamy się, że ta, którą teraz mamy, będzie kończyć się około grudnia, stycznia, a jej szczyt przypadnie w drugiej połowie października – podkreśla główny inspektor sanitarny dr Paweł Grzesiowski.
  • Przed samym zachorowaniem na COVID-19 nie zawsze możemy się ustrzec, warto jednak zadbać o ochronę przed ciężkim przebiegiem choroby i jej powikłaniami, a taką dają szczepienia. Pod koniec września w punktach szczepień pojawiły się zaktualizowane szczepionki przeciw COVID-19 uwzględniające nowe warianty.

WARTO WIEDZIEĆ: JAKIE OBJAWY DAJE COVID?

Koronawirus w Polsce 2025 zalecenia

Koronawirus w Polsce – nowa klasyfikacja faz choroby

Jedną z istotnych aktualizacji w wytycznych dotyczących COVID-19 na rok 2025 jest zmiana nazewnictwa i podziału na stadia kliniczne. Nowe podejście lepiej odzwierciedla obecne realia praktyki lekarskiej i ułatwia podejmowanie decyzji terapeutycznych związanych z koronawirusem.

Wyróżniono cztery stadia COVID-19:

  1. Stadium 1 – łagodne, bez zapalenia płuc, często bezobjawowe.
  2. Stadium 2 – umiarkowane, z możliwym śródmiąższowym zapaleniem płuc.
  3. Stadium 3 – ciężkie, z uszkodzeniami wielonarządowymi i burzą cytokinową.
  4. Stadium 4 – krytyczne, z zespołem ostrej niewydolności oddechowej (ARDS) i niewydolnością wielonarządową.

Podział ten pozwala precyzyjniej dobrać zarówno leczenie przeciwwirusowe, jak i wspomagające (np. tlenoterapia, sterydoterapia czy leczenie immunomodulujące).

Leczenie COVID-19 – aktualne wytyczne

Aktualne wytyczne ograniczają stosowanie wielu wcześniej zalecanych leków. W szczególności zrezygnowano z terapii przeciwciałami monoklonalnymi, które utraciły skuteczność wobec krążących subwariantów. Również anakinra nie znajduje już miejsca w schematach terapeutycznych.

Leczenie przeciwwirusowe w stadium 1 i 2 (przed hospitalizacją lub we wczesnej fazie) powinno być wdrożone jak najszybciej – nie później niż w przeciągu 5 dni od momentu pojawienia się objawów. Zalecane leki to:

  • molnupirawir
  • nirmatrelwir z rytonawirem
  • remdesiwir (w przypadku możliwości leczenia dożylnego)

W późniejszych stadiach, szczególnie przy burzy cytokinowej, wskazane są:

  • tocilizumab (anty-IL-6)
  • baricytynib (inhibitor kinazy JAK)
  • deksametazon, w ściśle określonych dawkach

Diagnostyka COVID-19 – zalecenia

Zmienność subwariantów Omikronu oraz zjawisko odporności hybrydowej (szczepienia + przebyte zakażenia) wpływa na skuteczność testów diagnostycznych. Dlatego:

  • Testy antygenowe są zalecane głównie w ciągu pierwszych 4 dni od wystąpienia objawów.
  • Testy molekularne (PCR) nadal cechuje najwyższa czułość.
  • Testy serologiczne nie mają praktycznego zastosowania klinicznego, z wyjątkiem oceny odpowiedzi immunologicznej u osób z immunosupresją.

Koronawirus – profilaktyka i szczepienia

Choć COVID-19 dziś rzadziej prowadzi do ciężkiego przebiegu, szczepienia nadal pozostają kluczowym elementem profilaktyki – szczególnie w grupach ryzyka (osoby 60+, pacjenci z chorobami przewlekłymi, kobiety w ciąży, osoby z immunosupresją).

Rekomendacje na rok 2025 zawierają wytyczne dotyczące:

  • liczby i terminów dawek przypominających,
  • szczepień u dzieci,
  • zaleceń dla ozdrowieńców i pacjentów z niedoborami odporności.

Uwzględnienie specyfiki dzieci i osób z immunosupresją

Nowością w rekomendacjach jest wyraźniejsze rozdzielenie zaleceń dla dzieci oraz pacjentów z obniżoną odpornością. Dzieci rzadziej doświadczają ciężkich powikłań COVID-19, jednak należy uważnie obserwować ich przebieg kliniczny. U pacjentów z immunosupresją zaleca się wydłużony czas terapii przeciwwirusowej (do 10 dni) oraz indywidualizację podejścia diagnostycznego i profilaktycznego.

Podsumowując, nowe rekomendacje PTEiLChZ na rok 2025 są odpowiedzią na ewolucję klinicznego obrazu COVID-19 i zmieniający się profil patogenu. Choć pandemia formalnie się zakończyła, wirus SARS-CoV-2 wciąż pozostaje w obiegu, a medycyna musi pozostać elastyczna wobec jego zmienności.

Wytyczne podkreślają znaczenie:

  • wczesnej identyfikacji grup ryzyka,
  • szybkiego wdrażania skutecznej terapii,
  • indywidualizacji postępowania,
  • kontynuowania szczepień jako podstawy profilaktyki.

W obliczu możliwego pojawienia się kolejnych fal zakażeń lub nowych wariantów koronawirusów, dokument ten pozostaje ważnym narzędziem dla lekarzy w codziennej praktyce.

WARTO WIEDZIEĆ: SZCZEPIONKI NA COVID-19

COVID-19 w Polsce – zalecenia i wskazówki

Minister Zdrowia, Główny Inspektor Sanitarny, Konsultanci Krajowi i inni eksperci aktywnie monitorują bieżącą sytuację dotyczącą koronawirusa w Polsce i pracują nad wspólnymi zaleceniami. Specjaliści rekomendują, aby stosować dotychczasowe zalecenia, których skuteczność w zakresie ograniczania transmisji COVID-19 została udowodniona.

Należą do nich:

  • szczepienia przeciwko COVID-19 w grupach ryzyka dostępnymi szczepionkami.
  • samoizolacja domowa osób z potwierdzonym zakażeniem przez okres utrzymywania się objawów choroby, o ile pacjent nie wymaga pomocy medycznej;
  • możliwość konsultacji lekarskiej w formie zdalnej teleporady;
  • wykonanie szybkiego antygenowego testu diagnostycznego (np. test combo) w warunkach domowych lub podczas konsultacji lekarskiej;
  • zachowanie odpowiedniego dystansu w kontakcie z osobą chorą;
  • zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu i kichania za pomocą chusteczki jednorazowej, ewentualnie w zgięcie łokcia;
  • ochrona nosa i ust maseczką medyczną przez osoby zakażone, które przebywają w zamkniętych pomieszczeniach z innymi osobami bez możliwości zachowania dystansu (np. poczekalnia w przychodni, apteka);
  • ochrona nosa i ust maseczką medyczną przez osoby niezakażone przebywające w zamkniętych pomieszczeniach, w których istnieje ryzyko bliskiego kontaktu z osobą zakażoną;
  • częstsza higiena rąk – w szczególności po kontakcie z powierzchniami, które mogły być skażone materiałem zakaźnym (np. poręcze, włączniki, klamki, uchwyty koszyków).

Główny Inspektor Sanitarny przypomina, że powyższe zalecenia mają charakter rekomendacji, nie są nowe, ani nie oznaczają żadnych restrykcji. Rekomendacje nie są obligatoryjne, a ich stosowanie powinno być dostosowane do poziomu ryzyka zakażenia.

źródła: Nauka i Zdrowie – onauce.ump.edu.pl, www.gov.pl

PRZEJDŹ DO: WIRUSOLOGIA