Chociaż większość przypadków COVID-19 cechuje stosunkowo łagodny przebieg, to około 20% stanowią ciężkie postacie zakażeń. Biorąc pod uwagę tempo zachorowań na koronawirusa oraz jego powikłania, nie dziwi determinacja naukowców próbujących opracować nowe leki i szczepionki przeciwko SARS-CoV-2. Wszyscy mamy nadzieję, że skuteczna szczepionka na COVID-19 pozwoli pokonać pandemię.
W poniższym artykule znajdą Państwo aktualne informacje na temat działania, skuteczności, składu oraz dostępnych w Polsce rodzajów szczepionek przeciwko koronawirusowi.
Aktualnie w Polsce podano łącznie 46 mln. dawek szczepionek przeciw Covid-19. Szacuje się, że w pełni zaszczepionych jest w naszym kraju około 21 mln. osób (55% populacji).
Na wstępie warto zaznaczyć, że szczepionki dopuszczone przez Europejską Agencję Leków są bezpieczne, a „najlepsza szczepionka przeciw Covid-19 to ta, którą można się jak najszybciej zaszczepić”.
Obecnie na terenie UE dostępne są następujące szczepionki na koronawirusa:
- Szczepionka mRNA firmy Pfizer / BioNTech
- Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 firmy Moderna
- Szczepionka wektorowa na koronawirusa firmy AstraZeneca
- Jednodawkowa szczepionka firmy Janssen (grupa Johnson & Johnson)
- Szczepionka białkowa przeciw COVID-19 Nuvaxovid firmy Novavax (dopuszczona na terenie UE 20 grudnia 2021 r.)
PRZEJDŹ DO: OBJAWY KORONAWIRUSA
Szczepionka na COVID-19 – jak działa
Świat nauki stanął w 2020 roku przed ogromnym wyzwaniem w postaci wirusa, który pojawił się u ludzi de novo. O ile podczas pandemii wirusa grypy A(H1N1)pdm09 producentom szczepionek szybko udało się przestawić linie produkcyjne, o tyle w przypadku COVID-19 występują złożone problemy natury technologicznej. Należy podkreślić, że dotychczas nie istniały szczepionki i linie produkcyjne dla szczepionek skierowanych przeciwko koronawirusom u ludzi.
Dzięki determinacji oraz współpracy badaczy z całego świata udało się zidentyfikować sekwencję genomową SARS-CoV-2. Okazało się, że dobry cel dla potencjalnej szczepionki przeciwko COVID-19 stanowi białko szczytowe S znajdujące się na „kolcach” występujących na powierzchni wirusa. W przypadku koronawirusów SARS-CoV-1 SARS-CoV-2 białko to oddziałuje z receptorem ACE2. Okazało się, że przeciwciała skierowane przeciwko białku S mogą zakłócać to wiązania i neutralizować groźnego wirusa.
Ponieważ na ryku nie istniały dotychczas szczepionki przeciwko koronawirusom człowieka, trzeba było stworzyć takie od podstaw, co wymaga ogromnych środków i czasu. Wielką nadzieję naukowców na pokonanie pandemii budzi szczepionka przeciw COVID oparta na bazie mRNA, która eksprymuje docelowy wirusowy antygen in vivo u osoby zaszczepionej po wstrzyknięciu mRNA w formie liposomalnej. Szczepionka tego typu została opracowana np. przez firmę Moderna.
POLECAMY: TRZECIA DAWKA SZCZEPIONKI
Badania kliniczne nad szczepionką przeciw SARS-CoV-2
Intensywnej ocenie w ramach badań klinicznych podlegają szczepionki bazujące na rekombinowanym białku kolca SARS-CoV-2, szczepionki oparte na wektorach wirusowych oraz szczepionki na COVID-19 zawierające atenuowanego koronawirusa. Wszystkie typy preparatów mają swoje zalety, ale i wady.
Jak podkreślają eksperci, w przypadku wielkiego zaangażowania oraz determinacji schemat badań klinicznych nad nowymi szczepionkami może zostać skompresowany nawet do 12-15 miesięcy. Osobną kwestią pozostaje jednak zdolność produkcyjna firm farmaceutycznych, które muszą zmierzyć się z ogromnym popytem na szczepionki. Wyzwanie stanowi wreszcie dystrybucja szczepionek przeciwko COIVD-19, ich przechowywanie oraz podawanie pacjentom.
ZOBACZ: MAPA KORONAWIRUSA NA ŚWIECIE
Szczepionka na koronawirusa – skuteczność
Dotychczas opracowano i przetestowano kilka szczepionek, w tym preparaty oparte na rekombinowanym białku S, szczepionki atenuowane i całkowicie inaktywowane oraz tzw. wektory szczepionkowe.
Kluczową kwestię w kontekście opracowania skutecznej szczepionki na COVID-19 stanowi zanikający poziom przeciwciał. Zakażenia ludzkimi koronawirusami rzadko indukują długotrwałą odpowiedź i ponowne zarażenie tym samym wirusem możliwe jest po dłuższym czasie.
Przeciwciała u osób, które zachorowały na SARS-CoV-1 zanikały po 2-3 latach, a w przypadku innych koronawirusów nawet po 10-14 miesiącach. Nowa szczepionka na COVID-19 będzie musiała rozwiązać te problemy, zwłaszcza jeśli obecny koronawirus stanie się endemiczny (o nawracającym charakterze).
Jak wiadomo, najbardziej narażone na ciężki przebieg zakażenia są osoby starsze, dlatego ważne jest, aby szczepionka na koronawirusa skutecznie chroniła właśnie tę grupę. Niestety, starsze osoby zwykle słabiej reagują na szczepienia z powodu starzenia się układu immunologicznego.
Twórcy szczepionek na COVID-19 zastanawiają się również, jak ulepszyć preparaty na wypadek, gdyby szczepionki wymagały aktualizacji ze względu na nowe mutacje wirusa.
Najważniejszym faktem dotyczącym skuteczności szczepionek przeciw koronawirusowi jest to, że w 100 proc. chronią one przed poważnym przejściem covid-19 i pozwalają uniknąć hospitalizacji.
POLECAMY: SZCZEPIENIE NA COVID DLA CHORYCH NA RAKA
Jaki jest skład i co zawiera szczepionka na COVID-19
Szczepionki mRNA (Pfizer-BioNTech, Moderna) zostały stworzone z wykorzystaniem fragmentu mRNA kodującego białko S wirusa, który został zamknięty w nanocząsteczce lipidowej chroniącej go przed zniszczeniem i pozwalającej bezpiecznie dostarczyć do organizmu.
Warto wyraźnie podkreślić, że mRNA ze szczepionki na COVID-19 nie może integrować się z naszym kodem DNA.
Najważniejszym składnikiem szczepionki na COVID-19 (mRNA) jest zawarta we fiolce substancja czynna. Jak można wyczytać w ulotce: po rozcieńczeniu fiolka zawiera 5 dawek po 0,3 ml z 30 mikrogramami mRNA każda.
Szczepionka na koronawirusa zawiera również składniki dodatkowe:
- ((4-hydroksybutylo)azanediyl)bis(heksano-6,1-diyl)bis(2-dekanian heksylu) (ALC-0315)
- 2-[(glikol polietylenowy)-2000]-N,N-ditetradecyloacetamid (ALC-0159)
- 1,2-distearoilo-sn-glicero-3-fosfocholina (DSPC)
- cholesterol
- potasu chlorek
- potasu diwodorofosforan
- sodu chlorek
- disodu fosforan dwuwodny
- sacharoza
- woda do wstrzykiwań
Szczepionki na covid-19 – rodzaje:
- Szczepionka mRNA na COVID-19 firmy Pfizer / BioNTech – 11 grudnia 2020 roku Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła stosowanie szczepionki przeciwko COVID-19 firmy Pfizer / BioNTech. 21 grudnia 2020 roku decyzję o autoryzacji szczepionki przeciw COVID-19 firmy Pfizer wydała Europejska Agencja Leków (EMA). Tego samego dnia decyzję w sprawie dopuszczenia preparatu do obrotu na terenie UE wydała Komisja Europejska. Pierwsza dostawa szczepionek na COVID-19 dotarła do Polski 26 grudnia 2020 roku. Następnego dnia podano pierwszą dawkę na terenie naszego kraju.
- Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 firmy Moderna – Amerykańska Agencja Żywności i Leków wydała 19 grudnia 2020 roku zezwolenie na stosowanie szczepionki przeciw Covid-19 produkowanej przez firmę Moderna. Była to druga szczepionka dopuszczona do użytku na terenie USA. W ślad za FDA, decyzję w sprawie dopuszczenia do obrotu na terenie Unii Europejskiej szczepionki firmy Moderna wydała Komisja Europejska (6 stycznia 2021 roku). Pierwsza partia szczepionek przeciw COVID-19 firmy Moderna trafiła do magazynu Agencji Rezerw Materiałowych w Polsce 12 stycznia 2021 roku.
- Szczepionka wektorowa na koronawirusa firmy AstraZeneca – W grudniu 2020 roku zgodę na awaryjne użycie na terenie Wielkiej Brytanii otrzymała szczepionka przeciw COVID-19 opracowana przez Uniwersytet Oksfordzki i firmę AstraZeneca. Europejska Agencja Leków wydała 29 stycznia 2021 roku pozytywną opinię o dopuszczeniu do obrotu szczepionki wektorowej na terenie EU. Pierwsza partia szczepionek na COVID-19 firmy AstraZeneca trafiła do Polski na początku lutego 2021 roku.
- Jednodawkowa szczepionka firmy Janssen (grupa Johnson & Johnson) – 11 marca 2021 roku Europejska Agencja Leków dopuściła do obrotu jednodawkową szczepionkę przeciwko COVID-19 firmy Janssen należącej do grupy Johnson & Johnson. Jest to czwarta szczepionka przeciwko COVID-19 dopuszczona do obrotu na ternie UE. Decyzja została podjęta na podstawie wyników badań klinicznych fazy 3 ENSEMBLE. Szczepionka na koronawirusa Johnson & Johnson wykazała ogólną skuteczność wynoszącą 66 proc. w zapobieganiu umiarkowanemu do ciężkiego przebiegowi COVID-19 po upływie 28 dni od podania szczepionki. Skuteczność zapobiegania ciężkiemu przebiegowi COVID-19 po zaszczepieniu kształtowała się na poziomie 85 proc. Szczepionka przeciwko COVID-19 firmy Janssen wykorzystuje własną platformę technologiczną AdVac®. Tę samą technologię wykorzystano do opracowania i produkcji szczepionki Janssen przeciwko wirusowi Ebola. Pierwsza dostawa szczepionki Johnson & Johnson dotarła do Polski w kwietniu 2021 roku.
- Szczepionka białkowa przeciw COVID-19 Nuvaxovid firmy Novavax – szczepionka na koronawirusa firmy Novavax będzie piątą szczepionką dopuszczoną do użytku na terenie UE. Europejska Agencja Leków wydała rekomendację (20 grudnia 2021 roku) dotyczącą warunkowego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu szczepionki Nuvaxovid dla osób w wieku 18 lat i starszych. Badania kliniczne wskazują na 90-procentową skuteczność szczepionki. Szczepionka ma postać preparatu podjednostkowego, przygotowanego metodami konwencjonalnymi. Zawiera rekombinowane białko S wirusa SARS CoV-2 oraz adiuwant, którego celem jest wzmocnienie poszczepiennej odpowiedzi odpornościowej
Zdaniem ekspertów w niedalekiej przyszłości możemy spodziewać się rejestracji kolejnych szczepionek na koronawirusa.
PRZEJDŹ DO: TESTY NA KORONAWIRUSA
Szczepionka na COCID-19 u uzdrowieńców i po przebytej chorobie
Szczepienie na COVID-19 u ozdrowieńców, czyli po przebytej chorobie, wzbudza duże zainteresowanie. Jak wskazują doniesienia naukowe istnieje duże zbyt duże zróżnicowanie odporności u ozdrowieńców, aby polegać tylko na tzw. odporności nabytej po infekcji koronawirusem.
Jak wskazują dostępne dane, u niektórych pacjentów przeciwciała po przechorowaniu COVID-19 utrzymywały się na wysokim poziomie nawet przez pół roku. Inne osoby traciły jednak odporność bardzo szybko lub nie nabywały jej wcale.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, pomiędzy wyzdrowieniem, a przyjęciem szczepionki przeciw COVID-19 zaleca się odczekać około miesiąca.
Jest to okres niezbędny na regenerację organizmu i odbudowanie odporności na przebytą infekcję.
Szczepionka przeciw COIVD-19 będzie skuteczniejsza, jeśli zostanie podana osobie całkowicie zdrowej, u której układ immunologiczny działa poprawnie. Niektóre państwa decydują się na wydłużenie okresu oczekiwania na pierwszą dawkę u ozdrowieńców do 3-6 miesięcy.
Czy szczepionki na COVID-19 można łączyć?
Aktualne dane i najnowsze doniesienia sugerują możliwość i korzyść z łączenia różnych szczepionek przeciw COVID-19. Najczęściej proponowanym rozwiązaniem jest używanie szczepionki wektorowej AstraZeneca do pierwszej dawki, a szczepionek mRNA do drugiej dawki.
Sugestie mieszania różnych dawek wynikają z pragmatycznych powodów: ułatwia to logistykę przeprowadzenia masowych szczepień. Zauważono również, że po podaniu zmieszanych dawek badane osoby zyskiwały jeszcze większą odpowiedź immunologiczną niż po dwóch dawkach szczepionki jednego rodzaju.
Warto pamiętać, że szczepienia przeciw COVID-19 to walka z czasem przed powstaniem nowych groźnych wariantów i mutacji koronawirusa. Im szybciej uda się dzięki szczepionkom osiągnąć odporność stadną, tym sprawniej uporamy się z pandemią.
Polecane źródła:
Koronawirus SARS-CoV-2. Zagrożenie dla współczesnego świata, Tomasz Dzieciątkowski, Filipiak Krzysztof J., PZWL 2020.
Pandemia COVID-19. Wszystko co warto wiedzieć o koronawirusie, testach i szczepionkach, Ewelina Kamińska 2021.
PRZEJDŹ DO: NAJNOWSZE INFORMACJE
POZNAJ NAS: PORTAL ZWROTNIK RAKA
Pierwsza szczepionka na Covid nie wywolała u mnie żadnych skutków ubocznych czy złego samopoczucia, ale po drugiej 3 dni zwolnienia i ogólne osłabienie. Wierzę, że to efekt odpowiedzi układu odpornosciowego. Czas pokaże
Ja mialam pfizera i oprocz zmeczenia zadnych skutkow unocznych 🙂
Jestem po obu seriach szczepienia szczepionką Pfizera. Żadnych dolegliwości po pierwszej i po drugiej serii nie odczułem. Po pierwszej jedynie lekki ból ramienia przez pół dnia.
a po roku wypadną ci włosy
Chcialbyś płaskoziemco. Poczytaj o składzie szczepionki na oficjalnej stronie np WHO czy ministerstwa u nas. To zobaczysz, że nieraz sam „gorsze badziewie” w siebie wlewałeś czy wstrzykiwałeś…. mamy 21 wiek więc obudź się płaskoziemco w końcu.
Właśnie obudź się Polsko. Statystyki za 1,5 roku pokażą ile os wyląduje w glebie.
….a skąd wiesz że to prawda co kest tam naposane???♂️♂️♂️♂️
żadna strona rządowa nie poda złych informacji o szczepionce. Wiedz że tak szybkie wynalezienie szczepionki może mieć wręcz katastrofalne skutki w późniejszym terminie. Wygoogluj sobie efekt ADE to może zobaczysz kto tu jest płaskoziemcą
Bardzo brzydko wyzywać ludzi o innych poglądach od płaskoziemców. My wiemy, że Ziemia jest okrągła od czasów Kopernika. Po prostu – mając 21 wiek – nauczeni na przykładzie przodków naszych, wiemy, że zastrzyk, który nie przeszedł dostatecznych badań klinicznych ( tylko 1,5 miesiąca) może wywołać nieporządane skutki uboczne, o których nie wiemy. A ogłaszanie loterii, kuszenie nagrodami i przywilejami za zaszczepienie jest dziwne. Nikt nie jest antyszczepionkowcem – my mamy wszystkie zalecane szczepienia i nasze dzieci też, nawet za niektóre płaciliśmy, by dzieci były chronione ( m.in. meningokoki), ale w tym przypadku trzeba włączyć myślenie. Dziękuję tym, którzy to zrobili.
Cóż to za wyrafinowany język Karolino….. Od kiedy ziemia jest płaska….? Przeoczyłem coś Karolino?
Mamy 21wiek i właśnie dlatego nie mam zaufania do rządu i big pharmy a wy macie płaskie głowy bo tam mózgu nie ma i dlatego nie myślicie .
‘Dr Waldo Google – ‘Jacki fakultet/universytet skonczyles aby dac porady?
pożyjemy zobaczymy
Czy to prawda, że ministerstwo zdrowa nie zaleca szczepionek AstraZenecka pacjentom onkologicznym? W systemie rejestracyjnym dostępne były tyk te.
Osoby w grupie 65-69 to wiek ktory prawie wszystkie osoby maja choroby wspolistniejace. Jak wynika z telewizyjnych informacji maja byc szczepione szczepionka Astra Zeneca
ktora jest mniej skuteczna i ma powazne skutki uboczne ,dlatego juz 6 krajow zdecydowali wstrzymac szczepienia.
Natomiast Anglia jako producent nie szczepi ta szczepionka tylko Pfaizer.
Dlaczego w innych krajach szczepionka Astra Zeneka była podawana do lat 55 w niektórych krajach do 65 roku, (przed wstrzymaniem szaczepień) a u nas szczepi się do 69 roku. Dlaczego seniorów traktuje się jako drugą kategoriię ludzi. Jest bardzo dużo powikłan po szczepionce tylko nie wszyscy zgłaszają. Skoro taka dobra ta szczepionka to niech się szczepi cały rząd, lekarze, politycy i Wasi znajomi a Pfaizer i Modernę zostawcie seniorom, bo oni i tak nie mają lekko, a ich nikt nie obroni – zawsze są gorsi, bo są starzy. W GB szczepią Pfajzerem i Moderną.
zgłaszają ale są olewani w dobie pandemii nie ma czasu na skargi.
traktuje się ludzi jak obiekt testowy tylko w jakim celu?
na własną odpowiedzialność a jak nie to nie masz pracy.
Ale bzdury! mieszkam w UK i AstraZeneca jest bardzo czesto uzywana do szczepien. Tylko < 30 nie sa nia szczepieni, za duzo skutkow ubocznych w tej grupie wiekowej.
oni wcale się nie szczepią
Katrina nie wymyślaj teorii spiskowych bo jeszcze ktos uwierzy
W artykule nie przekazuje się praktycznie żadnej wiedzy o substancjach towarzyszących które mogą być potencjalnym źródłem reakcji uczuleniowych,
a na to mogli by liczyć przede wszystkim potencjalni pacjenci. Szczególnie ta część
pacjentów u której stwierdzono silne reakcje uczuleniowe przy podaniu innych leków i jest wiadome jakie to są substancje.
To ci pacjenci powinni być głównie zainteresowani wyczerpującą odpowiedzią na pytanie jaki jest skład poszczególnych szczepionek!
Pozdrawiam
Artur Topolski
I gdzie ten skład?
sklad jest w necie..pisz szczepionka covid 19 sklad.jest tam chlorek potasu ,aluminium,polietylenoglicol200,lub polisorbat 80.sa rozne sklady,sama radosc dla tych ktorzy marza o eutanazji.bardzo ciekawy sklad maja szczepionki dla dzieci,to rtec,aluminium ,triklosan,chemosfatyd i inne,dlatego jest teraz zniwo SMA raka ,i innych dziwnych chorob
Jest pan chemikem? Najlepiej to Parada a lekarzem.
Dowiemy sie za 55 lat jak odtajnia jesli nie przedluza i jezeli jeszcze beda istniec zainteresowani.
No właśnie, gdzie ten skład autorze artykułu ? Tytuł artykułu wprowadza w błąd.
Ja otrzymalam jedna szczepionke Moderna a tylko jedna poniewaz w tamtym roku w pazdzierniku mialam Covid 19. Ogolne samopoczucie na drugi dzien po zaszczepieniu to lekkie mdlosci bylo mi caly czas slabo i chcialo mi sie spac a wieczorem strasznie bylo mi zimno. Oprocz tego bolala mnie lewa reka dwa dni.
preparat oparty na nici mRNA nie jest szczepionką!! Mylne nazewnictwo i co dalej idzie całe przedsięwzięcie zwane mylnie szczepieniem jest zwykłą chemio terapią.
Nie jestem wykształcony w ty kierunku ale czytać ze zrozumieniem u źródeł potrfię.
Dobrze, że dodałeś, że nie jesteś wykształcony w tym kierunku.
W obecnych czasach ludzie wykształceni nie pootrafią czytać ze zrozumieniem, więc… no.
moja córka jest uczulona na parafenylenodiaminę i została zdyskwalifikowana przy próbie szczepienia Pfajzer, nie wiem czy to ostatecznie ją dyskwalifikuje do szczenienia przeciw Covid ?
Weź ty chroń dziecko a nie posylaj na smierc
Czy wektorowa szczepionka AstraZeneca – Oxford również nie ingeruje w ludzkie DNA i jest bezpieczna dla kobiety po przejściu wczesnego raka HER2? Bardzo proszę o merytoryczną i potwierdzoną odpowiedź. Pozdrawiam serdecznie.
Dzień dobry, ja jestem chora na Epilepsię (od 2010 roku nie mam żadnych objawów tej choroby) i mam dylemat jaką szczepionka najlepiej się zaszczepić i czy to w moim przypadku dobry pomysł? Czy ktoś ma taka chorobę jak ja i się szczepił i może coś podpowiedzieć?
Czy mam się szczepić.Szczepienie za dwa dni.Mam piętra bo miałam dwa wstrząsy po debecylinie i diclofenaku.Ponadto jestem uczulona na pyralginę butapirazol.
Znajomej wypadają strasznie włosy
Ja się nie szczenię
To jest przecież w fazie badań
Koleżanka po drugiej dawce Pfaizera dostała bakteryjnego zapalenia płuc, 14 dni antybiotyku, żołądek i wątroba rozwalone, w szczepionkach nie ma wirusów tylko chemia, która zostaje w krwi do roku, ludzie będą na katar umierać jak im przeciwciała nagle spadną bo organizm zdezorientowany, ale powiedzą ze to covid alfa, beta etc
Dorotko czy się zaszczepilas? Jak się czujesz?
Ludzie.te szczepionki zmieniają was i następne pokolenia.Już Big farma zadbala by Was leczyc a nie wylaczyc.
Nie ma co dolaczac do dyskusji, bo moje komentarze czekaja na zaaprobowanie juz ponad 24 godziny!!! Mam pelno watpliwosci co do tego produktu, wiec, moj komentarz nie jest mile widziany.
Jak negują szczepionkę to się nie doczekasz
„Najważniejszym faktem dotyczącym skuteczności szczepionek przeciw koronawirusowi jest to, że w 100 proc. chronią one przed poważnym przejściem covid-19 i pozwalają uniknąć hospitalizacji.” Serio? To w Izraelu szczepią chyba wodą z cukrem
Pracuje w Niemczech na zakładzie produkcyjnym ,ogólnie Pracuje tam 80 osób była 1 fala potem 2 i 3 fala covid 19 po 3 fali zakład wprowadził szczepienia na zakładzie zaszczepiło się około 50 osób szczepionką Jonson a 15nastepnych szczepionka Pfizer .zostało 15 osób nie zaszczepionych ,dodam pracujemy w grupach wszyscy mamy kontakty że sobą. Nadeszła 4 fala w zakładzie wszyscy zaszczepieni zachorowali na covid w tym ja też zaszczepiony wszyscy mieli prawie te same objawy (zaszczepieni )bóle głowy mięśni temperatura utrata węchu i smaku zaczęło się testowanie personelu wszystkie testy pozytywne ludzie padali jak mrówki w ciągu 3 tygodni na zakładzie zostało parę osób ,osoby te były nieszczepione czyli jak to wytłumaczyć zaszczepieni chorują a zaszczepieni .Sam się zaszczepiłem bo uznałem… Czytaj więcej »
Oczekuję od „znawców” i wielbicieli szczepionek konstruktywną odpowiedź…..ale coś brak argumentów !
Od pół roku po drugiej dawce szczepionki Pfizer mam straszne nerwobóle.. codziennie . Neurolodzy stwierdzili polineuropatię. Mam 40 lat. Wcześniej nigdy nie czułam bólu a teraz mam ból cały czas w nogach rękach, głowie. Lekarze nie wiedzą jak pomóc
Roza mam to samo
Jedna wielka ściema i tyle w temacie a my ludzie jak te barany
Nic nie wspomnieliście o grafenie, dlaczego politycy nie chcą przymusu szczepień a nam każą się szczepić co 6mies? Dlaczego kraje o wysokim wyszczepieniu dalej walczą z covid? Poprawiam swoją czapeczkę foliową i żyję dalej jako wolny człowiek.
słaby artykuł, opis składu szczepionek bardzo okrojony
To proszę podać pełny skład szczepionki.