Wirus grypy jest podstępny, nieprzewidywalny i ciągle mutuje. Pod tym względem ma nad nami pewną przewagę. Dlatego szczepionki na grypę zawierają więcej niż jeden typ wirusa i stale wzbogaca się ich skład. Każdego roku wytwarzana jest nowa szczepionka, która ma za zadanie chronić nas podczas najbliższego sezonu grypowego. Na grypę warto się zaczepić przed sezonem zachorowań, czyli jesienią.
Coroczne szczepienie przeciw grypie wzmacnia odporność, redukuje ryzyko zachorowania, lecz przede wszystkim zabezpiecza przed groźnymi powikłaniami. Przyjęcie szczepionki powinni rozważyć wszyscy, którzy cierpią na chorobę przewlekłą (np. nowotwór złośliwy).
Seniorzy po 65. roku życia oraz dzieci i młodzież do 18. roku życia – już od od początku września 2023 roku – mogą bezpłatnie zaszczepić się przeciw grypie. Wszystkim osobom pomiędzy 18 a 65 rokiem życia przysługuje w 2023 roku 50% refundacji na szczepionkę przeciw grypie.
Od listopada finansowane ze środków publicznych będą szczepienia przeciwko grypie również w aptekach. Do uzyskania bezpłatnej szczepionki lub szczepionki z refundacją 50% wymagana jest recepta od lekarza.
Dlaczego warto rozważyć szczepienie przeciw grypie? Kto zaszczepi się przeciwko grypie w sezonie 2023/2024 za darmo? Zapraszamy do poradnika.
Szczepienie przeciw grypie – 2023
Grypa to niebezpieczna wirusowa choroba zakaźna. Zakażamy się nią poprzez kontakt z osobą chorą lub ze skażoną powierzchnią. Do czasu pierwszych objawów upływa średnio od jednego do czterech dni.
Do najczęstszych objawów grypy należą: kaszel, katar, dreszcze, ból gardła, stawów i mięśni, nudności, brak apetytu, wysoka gorączka – powyżej 38 stopni Celsjusza. Charakterystyczną cechą grypy, choć nie występuje ona u wszystkich chorujących jest nagły początek – czyli niemal wszystkie objawy pojawiają się nagle i są dotkliwe.
W ubiegłym sezonie grypowym w Polsce odnotowano ponad 6 milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę.
W wyniku choroby może dojść do ciężkich powikłań – zapalenia płuc i oskrzeli, ucha środkowego, mięśnia sercowego i osierdzia czy zaostrzenia przebiegu chorób przewlekłych, a w skrajnych przypadkach choroba kończy się śmiercią. Lekarze zalecają, by chorobę traktować bardzo poważnie niezależnie od wieku, a po ustąpieniu objawów dać sobie czas na rekonwalescencję – prowadzić oszczędzający tryb życia przez jeszcze kilka tygodni. W przeciwnym razie ryzykujemy groźne powikłania ze strony układu krążenia.
Szczepienie przeciw grypie jest najlepszą metodą na poprawienie odporności oraz uniknięcie powikłań pogrypowych. Po podaniu szczepionki odporność rozwija się w ciągu 2-3 tygodni i utrzymuje się 6–12 miesięcy.
SPRAWDŹ: OBJAWY KORONAWIRUSA
Dlaczego warto zaszczepić się przeciwko grypie?
Odpowiednio wcześnie wykonane szczepienie może każdego z nas ochronić przed przykrymi konsekwencjami zdrowotnymi. Zbudowana w ten sposób odporność nie tylko zmniejsza podatność na grypę, osłabia skutki choroby i jej powikłań. Zaszczepieni pacjenci rzadziej zapadają na inne infekcje wirusowe oraz na zwykłe przeziębienia.
– Stosuje się szczepionki czterowalentne, czyli takie, które chronią nas przed czterema różnymi szczepami wirusa. Jeśli pomimo szczepienia dojdzie do zachorowania, infekcja będzie miała znacznie łagodniejszy przebieg, a ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań pogrypowych, w tym także śmierci stanie się o wiele niższe niż w przypadku osób niezaszczepionych – tłumaczy prof. Adam Antczak, pulmonolog kierownik Katedry Pulmonologii, Reumatologii i Immunologii Klinicznej, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi oraz przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.
Szczepienie przeciw grypie zaleca się zwłaszcza pacjentom, którzy znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowań na grypę i COVID-19, w tym osobom starszym i chorującym na choroby przewlekłe.
– Dodatkowym argumentem w podjęciu decyzji o szczepieniu przeciw grypie jest fakt, że zakażenie wirusem grypy może zwiększyć ryzyko ciężkiego przebiegu infekcji koronawirusem i odwrotnie – szczepienie przeciw COVID-19 nie zabezpiecza przed zachorowaniem na grypę – dodaje prof. Antczak.
SPRAWDŹ: SZCZEPIENIA NA GRYPĘ DLA PACJENTÓW ONKOLOGICZNYCH
Szczepienie przeciw grypie – jak działa
Szczepienia są jednym z największych osiągnięć współczesnej medycyny, ponieważ przyczyniły się do uratowania milionów ludzi na całym świecie, chroniąc ich przed zachorowaniem. Szczepienia w pewnym sensie naśladują przebieg naturalnego zakażenia, jednak z tą różnicą, że nie wywołują w organizmie zachorowania a jedynie pobudzają działanie układu immunologicznego.
– Szczepienie na grypę można wykonać w ciągu całego sezonu grypowego, jednak trzeba mieć na uwadze, że odporność wykształca się w ciągu 2-3 tygodni po podaniu preparatu i utrzymuje się przez około 6 miesięcy. Przed kolejnym okresem grypowym szczepienie trzeba powtórzyć, ponieważ skład szczepionki zmieniany jest co sezon – podsumowuje lekarz Magdalena Reszczyńska, specjalista medycyny rodzinnej w enel-med.
Układ odpornościowy produkuje przeciwciała i inicjuje powstawanie tzw. pamięci immunologicznej, która odgrywa kluczową rolę, gdy dojdzie do ponownego zetknięcia z patogenem. Organizm jest już wtedy przygotowany – rozpoznaje z czym ma do czynienia i natychmiast rozpoczyna produkcję przeciwciał, których zadaniem jest zneutralizowanie obcych antygenów tak, aby nie dopuścić do zakażenia. Szczepienie przeciw grypie jest więc dobrą formą „ćwiczenia” naszego układu immunologicznego, dzięki czemu jest on sprawniejszy.
Już wiele lat temu kardiolodzy i kardiochirurdzy zauważyli, że wzrost hospitalizacji z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz wzrost zawałów i udarów pokrywa się ze wzrostem zachorowań na grypę. Wykazano, że wirus grypy jest kardiotropowy, czyli może zaszkodzić sercu. Zapalenie mięśnia sercowego to wcale nierzadkie powikłanie grypy, także u młodych osób.
– Grypa zwiększa ryzyko zawału serca nawet 10 razy, udaru mózgu, zatorowości płucnej. Ta zależność jest bardzo dobrze udokumentowana – mówi prof. Adam Antczak.
Szczepienie na grypę – dla kogo
O ile nie ma indywidualnych przeciwskazań, szczepionka zalecana jest każdemu, jednak są grupy osób, które w pierwszej kolejności powinny zgłosić się do lekarza z pytaniem, czy powinny zaszczepić się przeciwko grypie. To przede wszystkim osoby zagrożone szczególnie powikłaniami oraz/lub te, które są szczególnie narażone na zachorowanie, a zatem:
- Osoby w wieku powyżej 65. roku życia,
- Niezależnie od wieku wszyscy, którzy mają chorobę przewlekłą (np. nowotwór złośliwy)
- Kobiety w ciąży i planujące ciążę,
- Dzieci,
- Osoby, które pracują w dużych skupiskach ludzkich (np. pracownicy supermarketów),
- Personel medyczny,
- Osoby pracujące w oświacie,
- Osoby z najbliższego otoczenia chorego pacjenta, który nie może przyjąć szczepionki.
ZOBACZ: GRYPA/RSV/COVID – TEST COMBO
Kto zaszczepi się przeciwko grypie za darmo? Sezon 2023
W sezonie 2023/2024 obowiązują nowe zmiany w zakresie refundacji szczepionek przeciw grypie.
- Od 1 września 2023 szczepionki przeciw grypie (podawane we wstrzyknięciu oraz donosowa) są bezpłatne dla dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia;
- W grupie seniorów po 65 roku życia bezpłatnie dostępne są szczepionki przeciw grypie Influvac Tetra i Vaxigrip Tetra.
50% refundacji na szczepionkę przeciw grypie przysługuje w 2023 roku wszystkim dorosłym pomiędzy 18 a 65 rokiem życia. Aktualne pozostają także zasady refundacji „leki bezpłatne dla kobiet w ciąży” na szczepionki przeciw grypie.
– Poszerzenie grupy osób, które będą mogły skorzystać z bezpłatnego szczepienia przeciwko grypie to bardzo dobra informacja. Wszczepialność wśród seniorów w Polsce jest wciąż za mała. Są w Europie kraje, gdzie szczepi się ponad 70 proc. osób będących w jesieni życia. Dla porównania u nas szczepi się około 20 procent. Mamy nadzieję, że dzięki nowej ustawie się to zmieni — podsumowuje prof. Adam Antczak.
źródła: www.zdrowie.pap.pl, www.szczepienia.pzh.gov.pl, materiały prasowe
PRZEJDŹ DO: GRYPA – BAZA WIEDZY
