W Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie powstał pierwszy w Polsce Pododdział Onkologii Geriatrycznej. Onkolodzy i geriatrzy opracowują zintegrowany, interdyscyplinarny modelu opieki nad seniorkami z rozpoznaniem raka piersi.
W ostatnich dekadach obserwowany jest systematyczny wzrost zachorowalności na nowotwory złośliwe i jednocześnie wydłużanie średniej długości życia. Wziąwszy pod uwagę, że w przypadku większości nowotworów ryzyko zachorowania rośnie proporcjonalnie do wieku, nie da się nie zauważyć, że wymienione zjawiska skutkują dynamicznym wzrostem liczby chorych w podeszłym wieku wymagających leczenia onkologicznego.
W takiej sytuacji coraz bardziej istotne staje się wypracowanie standardów dostosowanych do specyfiki pacjentów w tej grupie wiekowej. Z pomocą przychodzi onkologia geriatryczna, a więc tzw. onkogeriatria.
Onkologia geriatryczna – opieka nad starszymi pacjentami chorymi na raka
Wraz ze starzeniem się społeczeństwa rośnie liczba osób starszych zmagających się z chorobami nowotworowymi. Ryzyko rozwoju raka piersi wzrasta wraz z wiekiem – w Polsce kobiety po 75. roku życia stanowią już około 15% wszystkich nowych rozpoznań tego nowotworu. To grupa pacjentek wymagająca szczególnego, indywidualnego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego.
Z myślą o ich potrzebach w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie utworzono pierwszy w Polsce Pododdział Onkologii Geriatrycznej, który wsparciem merytorycznym objęła dyrektor NIO-PIB dr. hab. n. med. Beata Jagielska.
– Pacjentki w tej grupie wiekowej często borykają się z wieloma schorzeniami jednocześnie, są bardziej wrażliwe na intensywne leczenie i mają ograniczoną zdolność organizmu do regeneracji oraz radzenia sobie z obciążeniami terapii. Ponadto wiele z nich pozostaje bez stałej opieki najbliższych, co również negatywnie wpływa na jakość leczenia. Tworząc Pododdział wychodzimy więc na przeciw realnym potrzebom chorych – wyjaśnia ekspertka.
Pododdział działa w strukturze Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, a inicjatywie towarzyszy nowatorski projekt ONKOger, którego celem jest opracowanie zintegrowanego, interdyscyplinarnego modelu opieki nad seniorkami z rozpoznaniem raka piersi.
PRZEJDŹ DO: NOWOTWORY W WIEKU PODESZŁYM
Onkogeriatria
Onkogeriatria rozwija się w związku z wciąż wzrastającą liczbą starszych chorych na nowotwory oraz potrzebą poprawy opieki nad nimi poprzez edukację w tym zakresie, opracowanie standardów postępowania z chorymi starszymi na poszczególne nowotwory.
Onkologia geriatryczna jest już w tej chwili ważną składową całościowo pojmowanego leczenia pacjentów na nowotwory złośliwe, niezależnie od lokalizacji. Prehabilitacja z oceną zespołu kruchości, indywidualizacja doboru postępowania oraz optymalne leczenie wspomagające muszą być standardem u chorych na nowotwory rozpoznawane w podeszłym wieku, których populacja będzie rosła. To jedno z wielkich wyzwań współczesnej onkologii.
Projekt ONKOger – model, który zmienia perspektywę
– Odpowiedzią na rosnące potrzeby pacjentów onkologicznych w podeszłym wieku jest rozwój onkogeriatrii – nowej, dynamicznie rozwijającej się dziedziny medycyny, która łączy doświadczenia onkologii z wiedzą geriatryczną. Nadrzędnym celem onkologii geriatrycznej jest zapewnienie starszym osobom leczenia nie tylko skutecznego, ale również bezpiecznego, dostosowanego do ich stanu zdrowia, codziennego funkcjonowania i indywidualnych możliwości – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Zbigniew Nowecki, kierownik Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, jeden z pomysłodawców utworzenia pododdziału onkogeriatrycznego.
W tym duchu w Narodowym Instytucie Onkologii w Warszawie uruchomiono projekt ONKOger. To pierwszy w Polsce program kompleksowej opieki onkologiczno-geriatrycznej, adresowany do kobiet powyżej 75. roku życia z rozpoznaniem raka piersi. Pilotażowo, w okresie od września 2024 do stycznia 2025 roku, w ramach pracy zespołu wielodyscyplinarnego Breast Cancer Unit (BCU), do leczenia zakwalifikowano 95 pacjentek w wieku 75 lat i więcej, przy czym aż co piąta pacjenta miała powyżej 85 lat w momencie kwalifikacji
– Była to grupa chorych obciążona licznymi schorzeniami towarzyszącymi, z ograniczoną rezerwą fizjologiczną i wyższym ryzykiem powikłań związanych z terapią. Dotychczasowe standardy leczenia onkologicznego nie uwzględniały w wystarczającym stopniu specyfiki tej populacji, co w praktyce przekładało się na ograniczony dostęp do terapii, częste jej przerywanie oraz pogorszoną jakość życia – kontynuuje prof. Nowecki.
– W ramach ONKOger każda pacjentka poddawana jest kompleksowej ocenie geriatrycznej, uwzględniającej nie tylko choroby towarzyszące, ale także sprawność fizyczną, funkcjonowanie w codziennym życiu, pamięć czy poziom wsparcia społecznego. Na podstawie tej oceny możliwe jest przypisanie pacjentki do jednej z trzech grup: mogących być bezpiecznie leczonymi zgodnie z obowiązującymi wytycznymi, wymagających drobnych modyfikacji terapii (np. jej złagodzenia), bądź wymagających istotnej zmiany planu leczenia ze względu na wysokie ryzyko powikłań – tłumaczy dr n. med. Aleksandra Konieczna, onkolożka kliniczna i koordynatorka Pododdziału Onkologii Geriatrycznej, a także współautorka projektu.
Ocena stanu zdrowia każdej pacjentki odbywa się w oparciu o specjalistyczne narzędzia, takie jak skala VES-13, czyli standaryzowany test przesiewowy służący do identyfikacji osób starszych o zwiększonej podatności na pogorszenie stanu zdrowia i sprawności. Uwzględnia on m.in. wiek, subiektywną ocenę zdrowia, trudności w wykonywaniu codziennych czynności oraz ograniczenia aktywności. Uzupełnieniem tej oceny jest stworzony przez geriatrę autorski kwestionariusz funkcjonalny, dostosowany do potrzeb pacjentek onkologicznych, który pozwala lepiej dopasować leczenie do indywidualnych możliwości i stylu życia każdej z nich.
Po przeprowadzeniu szczegółowej oceny stanu zdrowia każdej pacjentki zespół specjalistów, w którego skład wchodzą min. onkolog kliniczny, chirurg onkologiczny, geriatra, kardiolog czy pielęgniarka, wspólnie podejmuje decyzję o najbezpieczniejszym i najbardziej odpowiednim planie terapii.
Taki spersonalizowany model opieki już przynosi wymierne efekty. Po dokonaniu oceny geriatrycznej, aż połowa pacjentek miała zmodyfikowany plan leczenia.
Model leczenia zaproponowany przez zespół NIO-PIB stanowi przełomowy krok w kierunku dostosowania leczenia onkologicznego do potrzeb pacjentek w starszym wieku. Pokazuje, że wdrożenie całościowej oceny geriatrycznej pozwala nie tylko poprawić bezpieczeństwo i skuteczność terapii, ale także zwiększyć zaangażowanie pacjentek i ich opiekunów w proces leczenia.
Projekt ONKOger zyskał szerokie uznanie środowiska medycznego i pacjenckiego, a jego liderki zostały zaproszone do udziału w debatach eksperckich w Sejmie RP, pracach grupy roboczej Krajowej Sieci Onkologicznej oraz międzynarodowych warsztatach Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO).
– Nowoczesna onkologia to taka, która realnie odpowiada na potrzeby pacjentów – niezależnie od wieku, stanu zdrowia czy sytuacji życiowej. Wierzymy, że ONKOger to dopiero początek zmian, które uczynią leczenie bardziej bezpiecznym, skutecznym i empatycznym – podsumowuje dr Konieczna.
źródło: materiały prasowe
PRZEJDŹ DO: LECZENIE WSPOMAGAJĄCE
