Nowotwory jamy nosowej i zatok obocznych nosa są nieprawidłowym i niepohamowanym rozrostem komórek nabłonka wyściełającego jamę i zatoki oboczne nosa. Guzy tej lokalizacji mają najczęściej postać raków czyli nowotworów złośliwych (zaawansowanych). Dzieje się tak, ponieważ z powodu niecharakterystycznych objawów nowotworów nosa do rozpoznania dochodzi zwykle w stadium znacznego zaawansowania miejscowego, z naciekaniem struktur kostnych.
Nowotwory jamy nosowej i zatok obocznych nosa charakteryzują się skłonnością do ekspansji miejscowej, przy niskiej zdolności do dawania przerzutów drogą naczyń chłonnych i krwionośnych. Nie udało się określić szczegółowo czynników predysponujących do rozwoju raka nosa, jednak wydaje się, że istotne jest narażenie na dym papierosowy, pyły drzewne i różnego rodzaju substancje chemiczne.
Rak nosa
Nowotwory tej lokalizacji przez dłuższy czas nie dają symptomów. Pierwsze symptomy raka nosa i zatok przynosowych są często bardzo dyskretne i mogą zostać łatwo przeoczone. Objawy raka nosa wynikają z naciekania komórek nowotworach poza zatokę nosa. Należy zwrócić szczególną uwagę na jednostronność objawów. Przy występowaniu objawów z okolic zatok przynosowych warto zastanowić się, kiedy pojawił się ból i w jakiej pozycji ciała jest on najsilniej odczuwany, czy obecna jest wydzielina z nosa spływająca po tylnej ścianie gardła (jaki jest jej kolor, zapach).
Jakie są objawy raka nosa?
W przypadku zaawansowanego raka nosa najczęściej występują bóle głowy, obecność wydzieliny w nosie, krwawienia z nosa, niedrożność, utrata powonienia, niedopasowanie protezy, rozchwianie zębów, zaczerwienienie skóry policzka, obrzęk i deformacja policzka, szczękościsk, wytrzeszcz gałki ocznej. Przerzuty raka nosa do węzłów chłonnych występują rzadko i na późnym etapie zaawansowania choroby nowotworowej. Zaburzeniami świadczącymi o znacznym zaawansowaniu choroby nowotworowej nosa są np. krwawienia z nosa i odkształcenie kości twarzy.
Nowotwór jamy nosowej i zatok
W diagnostyce onkologicznej podstawowe znaczenia ma badania palpacyjne, oglądanie i wziernikowanie nosa. Podstawą rozpoznania raka nosa jest biopsja z badaniem histopatologicznym. W diagnostyce nowotworów nosa istotne znaczenie ma badanie tomografem komputerowym – szczególnie należy zwrócić uwagę na występujące ubytki kostne w sytuacji, gdy pacjent nie przebył urazu lub operacji tej okolicy ciała
U chorych na raka zatok obocznych nosa pierwotnym leczeniem jest zawsze zabieg operacyjny guza (chirurgiczny). Zakres resekcji ustalany jest indywidualnie, zależnie od rozległości naciekania. Często konieczne są rozległe resekcje twarzowo-czaszkowe z mikrochirurgiczną rekonstrukcją ubytków. Zabieg chirurgiczny u pacjentów z rakiem zatok obocznych nosa praktycznie zawsze powinien być uzupełniony radioterapią ze względu na trudności w mikroskopowej ocenie czy usunięte zostały wszystkie elementy guza oraz ze względu na znaczne zaawansowanie miejscowe choroby.
Objętość napromieniania jest najczęściej ograniczona do loży po usuniętym ognisku pierwotnym. Nie ma dowodów, aby zastosowanie w ramach leczenia uzupełniającego chemioterapii wiązało się z poprawą wyników leczenia. W przypadkach niekwalifikujących się do leczenia operacyjnego możliwe jest zastosowanie radioterapii łagodzącej objawy towarzyszące chorobie.
Rak jamy nosowej i zatok
- mężczyźni chorują na raka nosa prawie dwukrotnie częściej niż kobiety;
- u ponad 25% chorych Polaków niemożliwe jest ustalenie, skąd nowotwór się wywodzi i czy zajął sąsiednie narządy;
- w niewiele mniej niż 25% przypadków za miejsce wyjścia nowotworu uznawana jest jama nosowa, a co piąty nowotwór wywodzi się z zatoki szczękowej. Następne w kolejności występowania miejsca pochodzenia nowotworu to: komórki sitowe, zatoka czołowa, zatoka klinowa.
- szanse wyleczenia raka nosa to ok. 40%, głównie ze względu na znaczne zaawansowanie choroby przy rozpoznaniu i trudne leczenie
- pięcioletnie przeżycie wynosi od 20 – 40% (zależnie od lokalizacji, zaawansowania i typu histologicznego nowotworu).
Nowotwór złośliwy nosa i zatok przynosowych. Rak nosa, opracowała: Aleksandra Sesiuk, na podstawie:
- Trudny nowotwór złośliwy nosa i zatok przynosowych prof. dr hab. Jacek Składzień, Medical Tribune 7-8/2015.
- Red. M.Krzakowski, P.Podemski, K.Warzocha, P.Wysocki, Onkologia kliniczna, Tom II, Gdańsk 2015.
- Rak zatok obocznych nosa – wyniki leczenia w Regionalnym Centrum Onkologii w Bydoszczy w latach 1990 – 1999, Grzela M., Windoborska W., Kulińska G., Rep. Pract. Oncol. Radiother. 8 (S2) 2003.
ZOBACZ: NOWOTWORY GŁOWY I SZYI
