Książka Wspólnie pokonajmy raka profesora Krzysztofa Składowskiego to niezwykła pozycja dotycząca tematyki onkologicznej. Powstała jako wynik współpracy wybitnego lekarza dla którego onkologia to nie tylko praca, ale wyzwanie i życiowa pasja oraz dwóch jego pacjentek. Jest to książka wyjątkowa pod wieloma względami: oprócz ogromnej porcji niezwykle przystępnie przedstawionej wiedzy medycznej jest w niej miejsce na duchowość. Jak podkreślają pacjentki – współautorki: „postanowiłyśmy do naszych rozmów z profesorem dołączyć nasze emocjonalne komentarze, bo rak budzi silne emocje”.
Profesor tłumaczy w swojej książce istotę choroby nowotworowej oraz w zrozumiały sposób przedstawia etapy jej powstawanie oraz przyczyny. Cierpliwie objaśnia w jaki sposób nowotwór funkcjonuje w organizmie chorego oraz jak dochodzi do powstania przerzutów raka. Z książki dowiemy się m.in. jak klasyfikuje się nowotwory, czym jest skala TNM stosowana w określaniu stopnia zaawansowania raka oraz jakie czynniki kancerogenne mogą przyczyniać się do rozwoju tej podstępnej choroby. Prof. dr n. med. Krzysztof Składowski – wybitny specjalista z Centrum Onkologii w Gliwicach obala mity krążące zarówno wśród osób zdrowych, jak i pacjentów onkologicznych na temat choroby nowotworowej.
Obszerna część książki dotyczy diagnostyki onkologicznej i leczenia nowotworów. W kwestii diagnozowania raka dysponujemy współcześnie szerokim wachlarzem technik wykorzystujących zaawansowane technologie komputerowe. Jeżeli chodzi natomiast o dostępne terapie, autor – krok po kroku – wyjaśnia jak przeprowadzana jest chemioterapia, radioterapia i leczenie operacyjne. Często pada stwierdzenie, iż bardzo ważne jest, aby leczenie danego chorego było zaplanowane i koordynowane przez zespół złożony z wielu specjalistów (tzw. podejście interdyscyplinarne). Muszą oni dokładnie poznać obraz choroby, pokazanej z różnych miejsc, w różny sposób, powinni widzieć różne jej aspekty i zwrócić uwagę na wiele rzeczy, które być może odbiegają od standardu. Wszystkie obserwacje członków zespołu powinny zostać włączone do procesu analizowania. Rezultatem powinna być odpowiedź na pytanie o to, jaka metoda terapii będzie optymalna dla danego pacjenta.
Leczenie przeciwnowotworowe prawie zawsze zawsze obarczone jest ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych takich jak wypadanie włosów, złe samopoczucie, wyczerpanie, biegunka. Profesor Składowski pociesza, że przy radioterapii i chemioterapii intensywnie rozwija się obszar zajmujący się leczeniem wspomagającym, czyli takim, które zabezpiecza prze skutkami ubocznymi leczenia raka. Okazuje się, że niewielu pacjentów o tym wie, ponieważ lekarze wciąż zbyt rzadko o tym mówią. Gdy pacjent czyta o wszystkich efektach ubocznych terapii może się ich zwyczajnie przestraszyć. Tymczasem wiele ze skutków występuje sporadycznie lub można im skutecznie przeciwdziałać. Osobną kwestią jest konieczność dostosowania się do cyklu leczenia, tak jak ustalił to lekarz prowadzący. Nie można przerywać leczenia z tak zwanych powodów życiowych lub rodzinnych, bo „w tym leczeniu właśnie chodzi o życie„.
W książce Wspólnie pokonajmy raka opisana jest długa droga, jaką przebywa pacjent szpitala onkologicznego – od przyjęcia i postawienia diagnozy, przez leczenie, aż do zakończenia całej terapii. Profesor wspomina o tym, co czeka pacjenta po zakończonym leczeniu – o rekonwalescencji i niezbędnych badaniach kontrolnych. Celem badań kontrolnych jest jak najwcześniejsze rozpoznanie ewentualnego nawrotu. Badania kontrolne oraz zachowanie „czujności onkologicznej” są „bezwzględnym obowiązkiem wobec siebie dla każdego człowieka, który odbył terapie przeciwnowotworową„. Dobrą radą służy też jedna z pacjentek profesora, która podkreśla, że nigdy nie można odkładać wizyty kontrolnej z powodu strachu czy lenistwa, bo badanie kontrolne może uratować życie.
Prof. Składowski próbuje nakreślić przyszłość onkologii. Pisze o rozwoju badań nad nowymi lekami, wyjaśnia istotę i formę badań klinicznych, wspomina o szczepionkach zabezpieczających przed zachorowaniem na raka. Interesujący jest fakt, że istnieją już zaawansowane badania kliniczne nad szczepionkami, które mają być podawane osobom, które już chorują na raka. Z poszukiwaniem metod leczenia raka wiąże się również wiele problemów natury etycznej: kwestie moralności, etyki, nadziei pacjentów, oczekiwań lekarzy i walki o życie zderzają się z twardymi prawami rynku i chęcią zysku.
Wiele miejsca w publikacji poświęcone zostało emocjom w chorobie nowotworowej. Poglądy profesora na kwestie dotyczące tego, czy informować pacjenta o trudnej diagnozie są jasne: Dziś już pytamy „jak”, a nie „czy” mówić. (…) Dzisiejsze ustawodawstwo mówi wyraźnie, że pacjent ma prawo do pełnej wiedzy o diagnozie i ma prawo zostać poinformowany o rokowaniach. Także tych niedobrych. Może również upoważnić jakąś osobę, dając jej prawo do pełnej wiedzy o diagnozie, leczeniu i rokowaniu, ze wszystkimi spodziewanymi konsekwencjami (…) Bardzo istotny jest sposób, w jaki przekazuje się pacjentowi tę groźną prawdę. Nie bez znaczenia jest informacja o tym, co pacjent powinien zrobić, gdy usłyszy diagnozę „rak”. Dla każdego pacjenta w takiej chwili ważne są dwie rzeczy: chwila spokojnego zastanowienia się nad tym, co robić dalej oraz zaufanie do swojego lekarza. Rozmówczynie onkologa stawiają pytania o kwestie związane z nadzieją. Prof. Składowski zapewnia: „nadzieja jest najważniejsza, czasem wystarczy to jedno słowo: „uratujemy”. Nie ma w tym momencie znaczenia, jakie są szanse; kiedy człowiek to słyszy – ma ochotę się leczyć, walczyć”.
Książka Wspólnie pokonajmy raka. Onkolog o nadziei to literatura dla każdego. Dla osób zdrowych, aby wiedziały jak zminimalizować ryzyko zachorowania i jakie badania wykonywać, aby wykryć zmiany nowotworowe w początkowym stadium. Dla pacjentów onkologicznych – ponieważ wyjaśnia w nieskomplikowany sposób diagnostykę i dostępne terapie oraz wskazuje jak poradzić sobie z trudnymi emocjami towarzyszącymi chorobie nowotworowej. Wreszcie także dla osób, których najbliżsi chorują na raka, bo opisuje jak wspierać, na co zwracać uwagę i jak mądrze towarzyszyć w chorobie.
[accordion]
[acc_item title=”Prof. Krzysztof Składowski, WSPÓLNIE POKONAJMY RAKA:”]Toteż wierzę w onkologię, bo ma ona głęboki sens. Sens, który widzę codziennie – jak wielokrotnie spersonifikowany przekracza wejściowe drzwi Instytutu, cierpliwie oczekuje na wizytę, poddaje się badaniom, zabiegom, słucha moich rad… I jestem szczęśliwym lekarzem.[/acc_item]
[/accordion]
Wspólnie pokonajmy raka. Onkolog o nadziei – prof. Krzysztof Składowski, Wydawnicwo Znak, Kraków 2011.
opracowała: Aleksandra Sesiuk