Rak szyjki macicy to jeden z częściej występujących kobiecych nowotworów. W Polsce stanowi przyczynę śmierci co najmniej pięciu kobiet dziennie. Badania ginekologiczne, w tym przede wszystkim regularnie wykonywana cytologia, pozwalają na wczesne wykrycie komórek nowotworowych. Im wcześniej zdiagnozowana choroba, tym większe szanse na skuteczne leczenie. Nowością na polu profilaktyki raka szyjki macicy jest cytologia płynna LBC.

Warto pamiętać, że cytologia to procedura służąca nie tylko wykryciu raka – jest pomocna także w diagnostyce infekcji, stanów zapalnych oraz innych nieprawidłowości wskazujących na różnorodne stany chorobowe.

Dowiedz się na czym polega cytologia na podłożu płynnym i jakie są najważniejsze zalety tego badania?

Rak szyjki macicy – cytologia ratuje życie!

Ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy wzrasta z wiekiem. Około 50 proc. chorujących stanowią kobiety między 40. a 65. rokiem życia. W 2020 roku w Polsce odnotowano 3862 nowych przypadków raka szyjki macicy oraz 2137 zgonów. Eksperci są zgodni, że przedwczesnych odejść spowodowanych zmianami nowotworowymi można uniknąć.

Kluczowe w profilaktyce nowotworów szyjki macicy jest regularne wykonywanie badań cytologicznych: badanie tradycyjne lub cytologia nowej generacji – tzw. cytologia płynna LBC (ang. Liquid Based Cytology).

Cytologia na podłożu płynnym to nowa metoda wykonywania badania cytologicznego w której wymaz z szyjki macicy pobierany jest nie bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe, ale na specjalne płynne podłoże podlegające dalszej obróbce laboratoryjnej.

– Mimo że to kobiety w średnim wieku są szczególnie narażone na zachorowanie na raka szyjki macicy, choroba ta może wystąpić także u młodszych pań. Dlatego każda kobieta po 25. roku życia powinna regularnie wykonywać profilaktyczne badania cytologiczne, niezależnie od wywiadu rodzinnego czy aktywności seksualnej – wyjaśnia lek. med. Alicja Mikłasz-Kupis, specjalista ginekolog-endokrynolog, Centrum Medyczne ENEL-MED.

I dodaje:

– Nie można bagatelizować wszelkich objawów mogących świadczyć o rozwoju choroby – należą do nich plamienia międzymiesiączkowe, plamienia kontaktowe czy upławy. Rak szyjki macicy średnio rozwija się w ciągu dziesięciu lat, dlatego cytologię należy przeprowadzać co najmniej raz na 2 lata (w przypadku cytologii płynnej), a klasyczną zaleca się wykonywać raz w roku. Do badania nie powinno się zgłaszać podczas miesiączki, oprócz tego nie ma innych przeciwskazań. 

SPRAWDŹ: CYTOLOGIA

cytologia na podłożu płynnym

Cytologia płynna – na czym polega

Jak podkreślają eksperci, istnieją różne techniki cytologiczne – dwie podstawowe to cytologia konwencjonalna i cytologia na podłożu płynnym (Liquid Based Cytology, LBC).

W tradycyjnej cytologii szyjki macicy osoba pobierająca wymaz ręcznie nanosi go na szkiełko za pomocą specjalnej szczoteczki. Metoda ta nie pozwala jednak na równomierne rozprowadzenie materiału, a jego większa część pozostaje na szczoteczce, co sprawia, że niewielka ilość trafia do badania.

Szkiełko przygotowane w ten sposób jest trudne do oceny ze względu na możliwość nawarstwiania się komórek oraz obecność na nim stosunkowo dużej ilości krwi lub śluzu. Ponadto, ze względu na niską reprezentatywność części próbki, która znajduje się na szkiełku, wynik cytologii może być fałszywy, tzn. może nie wykazać obecności komórek nowotworowych, mimo ich rzeczywistego istnienia.

W przypadku cytologii na podłożu płynnym wymaz pobierany jest z szyjki macicy za pomocą szczoteczki cytologicznej, której końcówka jest przenoszona do pojemnika ze specjalnym płynem.

Cytologia płynna wykonana jest techniką, która zapobiega uszkodzeniu pobranych komórek. Pojemnik zostaje szczelnie zamknięty i przetransportowany do laboratorium. Dzięki takiej obróbce preparaty pozbawione są różnych artefaktów.

WARTO WIEDZIEĆ: RAK SZYJKI MACICY – OBJAWY

Cytologia na podłożu płynnym a tradycyjna – różnice

– Pierwsza różnica między cytologią tradycyjną a cytologią płynną dotyczy metody pobrania materiału do badania. W przypadku cytologii na podłożu płynnym wymaz pobrany szczoteczką jest rozprowadzany automatycznie. Osoba pobierająca materiał wkłada całą główkę szczoteczki do specjalnego pojemnika z płynnym podłożem. Tak przygotowany materiał jest przesyłany do laboratorium. Dzięki precyzji płynnej cytologii w ramach badania analizie poddawany jest cały materiał pobrany podczas badania i problem z reprezentatywnością wymazu jest zminimalizowany – podkreśla lek. med. Alicja Mikłasz-Kupis, specjalista ginekolog-endokrynolog, Centrum Medyczne ENEL-MED.

Cytologia LBC oferuje lepszą jakość próbek, lepszą czułość i swoistość metody, co przekłada się na bardziej wiarygodne wyniki badań. Cytologia na podłożu płynnym pozwala również na jednoczesne przeprowadzanie badań molekularnych w kierunku HPV, co znacząco podnosi efektywność profilaktyki przeciwnowotworowej.

– Kolejną istotną różnicą w porównaniu z klasyczną cytologią jest fakt, że cytologia płynna pozwala na wyższą wykrywalność zmian wysokiego ryzyka – nawet na poziomie 64 proc., co przy początkowych zmianach daje nawet 100 proc. szans na wyleczenie. Oprócz tego, raz pobrany materiał można poddać ponownej analizie, np. pod kątem wirusa HPV czy chlamydii, dzięki czemu nie jest konieczne powtarzanie badania. Czynności wykonywane podczas badania tradycyjnego i cytologii płynnej są bardzo podobne – z punktu widzenia pacjentki ta forma nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi uciążliwościami – dodaje ekspert.

cytologia płynna LBC

Płynna cytologia – zalety badania

Warto wspomnieć, że poza diagnostyką w kierunku raka szyjki macicy cytologia pomaga również wykryć infekcje dróg rodnych i inne nieprawidłowości, dlatego regularne jej wykonywanie powinno należeć do stałych elementów w kalendarzu każdej kobiety.

Cytologia LBC na podłożu płynnym pozwala na uzyskanie lepszej jakości próbek, a także większej czułości i swoistości metody, co przekłada się na bardziej wiarygodne wyniki badania.

Cytologię płynną należy wykonać najlepiej w środku cyklu menstruacyjnego (ok. 4 dni po ustąpieniu krwawienia miesiączkowego i nie później niż 4 dni przed kolejnym). Zaleca się, aby 2-3 dni przed badaniem nie odbywać stosunków płciowych, nie aplikować leków dopochwowych czy tamponów oraz nie wykonywać irygacji pochwy.

Pamiętaj! Badanie cytologiczne można wykonać w każdym gabinecie ginekologicznym. Warto również brać udział w akcjach profilaktycznych w kierunku raka szyjki macicy, które cyklicznie prowadzą placówki medyczne.

źródło: materiały prasowe

PRZEJDŹ DO: GINEKOLOGIA