W obecnych czasach choroby nowotworowe dotykają coraz większą liczbę ludzi. Szacuje się, że czynniki środowiskowe, na które każdy ma wpływ, odpowiadają za około 90% nowotworów. Jaki stąd wniosek? Możesz znacznie obniżyć ryzyko zachorowania na raka za pomocą zdrowego stylu życia i ograniczenia czynników rakotwórczych.
W poniższym artykule znajdziesz zalecenia zdrowotne pomocne w profilaktyce chorób nowotworowych.
Czym właściwie są nowotwory?
Mianem nowotworu określa się nieprawidłową tkankę powstałą w wyniku niekontrolowanego podziału chorej komórki – proces ten nazywany jest kancerogenezą. Nowotwory dzielą się na łagodne oraz złośliwe. Ten pierwszy rodzaj występuje zdecydowanie częściej, jednak w większości przypadków jest nieszkodliwy i nie prowadzi do powstania przerzutów.
Nowotwory złośliwe natomiast mogą powodować przerzuty, co w konsekwencji prowadzi do znacznego pogorszenia stanu zdrowia, a nawet śmierci. Do tego typu nowotworów należą mięsaki, chłoniaki, białaczki oraz nowotwory pochodzenia nabłonkowego, zwane rakami.
Kiedyś rak był chorobą śmiertelną, obecnie jednak uznaje się go za chorobę przewlekłą. Dzięki postępowi medycyny osoby chore na nowotwór złośliwy żyją kilkanaście, a często nawet kilkadziesiąt lat dłużej. Wymaga to jednak długotrwałego, kosztownego leczenia. Jeżeli chcesz zabezpieczyć siebie lub bliską Ci osobę na wypadek zachorowania na nowotwór czy inną poważną chorobę, dobrym pomysłem będzie wykupienie ubezpieczenia na życie, które gwarantuje wsparcie finansowe w razie problemów ze zdrowiem.
Czynniki rakotwórcze
Nowotwory mogą być powodowane przez czynniki, na które człowiek nie ma wpływu – są to predyspozycje genetyczne oraz wiek, ponieważ u starszych ludzi ryzyko zachorowania na raka jest znacznie większe niż u młodych. W dużej mierze jednak nowotwory są determinowane przez czynniki środowiskowe, zależne od stylu życia. Do najgroźniejszych czynników rakotwórczych należy:
- palenie wyrobów tytoniowych,
- nadwaga i otyłość,
- spożywanie nadmiernych ilości alkoholu,
- niezdrowy sposób odżywiania (m.in. jedzenie wysoko przetworzonej żywności),
- mała aktywność fizyczna bądź jej brak,
- nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne.
Jak zminimalizować ryzyko zachorowania na nowotwór?
Poniżej przedstawiamy 5 najważniejszych zasad pomocnych w profilaktyce chorób nowotworowych.
1. Rzucenie palenia i unikanie dymu tytoniowego
Palenie papierosów jest jednym z najgroźniejszych czynników rakotwórczych, dlatego aby zminimalizować ryzyko zachorowania na nowotwór należy kategorycznie rzucić palenie – zarówno czynne, jak i bierne wdychanie dymu tytoniowego. W jednym papierosie obecnych jest kilka tysięcy substancji chemicznych, a kilkadziesiąt z nich jest silnie rakotwórczych. Ponadto nie ma znaczenia, czy palisz papierosy z filtrem, typu light czy wkłady do fajki – niezależnie od rodzaju, tytoń pozostaje szkodliwy i rakotwórczy.
Równie ważne, co rzucenie palenia, jest również unikanie wdychania dymu tytoniowego, czyli tzw. biernego palenia. Wiele osób, które nigdy nie paliły, choruje na nowotwory właśnie z powodu wymuszonego biernego palenia – w domu czy w miejscu pracy. Postaraj się więc unikać wdychania dymu tytoniowego, a w razie potrzeby poproś domowników czy współpracowników o niepalenie papierosów w Twojej obecności.
2. Regularna aktywność fizyczna
Aktywne spędzanie czasu znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory, zwłaszcza jelita grubego czy błony śluzowej macicy. Co należy rozumieć jako regularną aktywność fizyczną? Są to różnego rodzaju ćwiczenia zwiększające tętno i częstotliwość oddechów (mówimy wtedy o umiarkowanej aktywności) oraz podwyższające temperaturę ciała i powodujące pocenie się (aktywność o dużej intensywności).
Przyjmuje się, że człowiek powinien około 30 minut dziennie wykonywać intensywne ćwiczenia lub też poświęcać około godziny na umiarkowaną aktywność. Możesz więc zapisać się na siłownię, treningi tańca czy ulubionego sportu bądź też ćwiczyć w domu. Warto też, kiedy to tylko możliwe, zrezygnować z jazdy autem lub komunikacją miejską, a zamiast tego wybrać rower lub chodzić na piechotę.
3. Zdrowe odżywianie
Zdrowe odżywianie się jest jednym z kluczowych sposobów dbania o swój organizm, a co za tym idzie – zmniejszenia ryzyka zachorowania na różne choroby, w tym nowotwory. Przede wszystkim należy unikać żywności wysoko przetworzonej, zawierającej duże ilości tłuszczów i cukrów. Ogranicz więc picie napojów słodzonych oraz jedzenie fast foodów, słodyczy oraz wstępnie przygotowanych i gotowych do spożycia dań dostępnych w marketach. Zamiast tego włącz do diety warzywa, owoce, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste oraz bogate w białko, błonnik pokarmowy czy zdrowe tłuszcze nienasycone.
Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, ogranicz również spożywanie soli. Zrezygnuj z produktów bogatych w sól oraz z nadmiernego dosalania potraw – zamiast tego korzystaj z naturalnych przypraw, takich jak suszone zioła, papryka słodka czy czosnek granulowany. Postaraj się również nie spożywać produktów zawierających konserwanty, takie jak chociażby azotany dodawane do wędlin, wykazujące działanie kancerogenne. Sklepowe wędliny możesz zastąpić samodzielnie przygotowanymi wyrobami z mięsa lub innymi cennymi źródłami białka: jajkami, roślinami strączkowymi czy rybami.
Do zasad zdrowego odżywiania zmniejszających ryzyko nowotworu należy również ograniczenie spożywania alkoholu, odpowiednie nawadnianie się (picie od 1,5 do 2 litrów płynów dziennie), a także jedzenie dużej ilości produktów roślinnych. Pamiętaj też, że znacznie zdrowsze jest gotowanie na parze i pieczenie niż smażenie czy grillowanie.
4. Ogranicz nadmierną ekspozycję na słońce
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe jest szkodliwa dla zdrowia i może się przyczynić do zachorowania na nowotwór skóry. Dlatego zrezygnuj z wizyt w solariach i chroń się przed promieniami słonecznymi, na ile to możliwe przebywając w cieniu i unikając otwartych przestrzeni w godzinach największego nasłonecznienia. Pamiętaj o stosowaniu kremów z filtrem UV (należy je nakładać średnio co dwie godziny), a w razie potrzeby używaj okularów przeciwsłonecznych, czapek z daszkiem czy kapeluszy z dużym rondem.
5. Bierz udział w profilaktycznych badaniach przesiewowych
Aby zminimalizować ryzyko rozwoju zaawansowanego raka, bierz udział w programach profilaktycznych w celu wczesnego wykrycia zmian nowotworowych. Rozpoznanie początkowego etapu rozwoju choroby pozwala na szybkie wdrożenie leczenia, co znacznie zwiększa szansę na całkowite wyeliminowanie raka.
W Polsce możesz skorzystać z bezpłatnych badań przesiewowych w kierunku diagnozy nowotworów jelita grubego, płuc, piersi, szyjki macicy, głowy i szyi oraz skóry. Programy profilaktyczne dedykowane są osobom będącym w grupie największego ryzyka. Przykładowo na badanie w kierunku nowotworu płuca mogą zgłaszać się osoby palące nałogowo, natomiast badania w kierunku raka szyjki macicy są skierowane do kobiet w wieku 25-59 lat.
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
PRZEJDŹ DO: STRONA GŁÓWNA
