Neurotoksyczność związana z uszkodzeniem ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego zaliczana jest do najpoważniejszych skutków ubocznych leczenia onkologicznego. Wystąpienie neurotoksyczności u pacjentów onkologicznych może uniemożliwiać kontynuację terapii lub wiąże się z koniecznością modyfikacji planu leczenia.

Najczęściej występującym działaniem niepożądanym leczenia onkologicznego z zakresu układu nerwowego jest neuropatia obwodowa (polineuropatia).

Neurotoksyczność po chemioterapii

Leczenie onkologiczne z wykorzystaniem chemioterapii (leków cytostatycznych) może wiązać się z wystąpieniem objawów niepożądanych. Część skutków ubocznych chemioterapii jest charakterystyczna dla większości leków cytostatycznych (utrata włosów, nudności i wymioty, toksyczność gonadalna i hematologiczna, niedokrwistość).

Druga grupa działań niepożądanych chemioterapii dotyczy objawów toksyczności narządowej. Zaliczamy do nich: kardiotoksyczność, nefrotoksyczność, urotoksyczność, toksyczność płucną, śluzówkową oraz neurotoksyczność.

Neurotoksyczność u pacjentów onkologicznych wywołują leki blokujące wrzeciono mitotyczne oraz cisplatyna i prokarbazyna. Winkrystyna powoduje najczęściej czuciową neuropatię obwodową (tzw. objaw skarpetkowo-rękawiczkowy). Po leczeniu winblastyną może wystąpić niedrożność przewodu pokarmowego.

Szacuje się, że neuropatia obwodowa może dotyczyć 30-40% chorych poddanych chemioterapii oraz nawet 90% pacjentów otrzymujących chemioterapię oksaliplatyną.

ZOBACZ: LECZENIE WSPOMAGAJĄCE

Polineuropatia u pacjentów onkologicznych – objawy i diagnostyka

U chorego zgłaszającego objawy ze strony układu nerwowego oraz symptomy neurotoksyczności zaleca się przeprowadzenie pełnego badania przedmiotowego i podmiotowego wraz z oceną neurologiczną.

Niepokojące objawy mogą być kliniczną manifestacją przerzutów do ośrodkowego układu nerwowego, dlatego w pierwszej kolejności należy wykluczyć przyczyny stanowiące zagrożenie życia.

Objawy polineuropatii obwodowej u chorych poddanych chemioterapii (ang. chemotherapy induced polyneuropathy, CIPN) mają różną intensywność i wykazują związek z sumaryczną dawką podanego leku.

Do najczęściej zgłaszanych zaburzeń należą :

  • parestezje zlokalizowane w obrębie dłoni i stóp – uczucie pieczenia, kłucia, drętwienia, mrowienia, palenia, zimna i ciepła w określonym obszarze
  • nadwrażliwość na dotyk
  • upośledzenie czucia
  • ból

W przypadku neuropatii ruchowej występuje osłabienie siły mięśniowej kończyn i zaburzenia ruchu.

Rozpoznanie typu i stopnia uszkodzeń włókien nerwowych odbywa się w trakcie szczegółowego badania neurologicznego, optymalnie z wykonaniem badania elektrofizjologicznego.

Leczenie polineuropatii obwodowej po chemioterapii

Leczenie polineuropatii u pacjentów onkologicznych jest problematyczne. Rozwój neuropatii spowodowanej chemioterapią jest wskazaniem do zmniejszenia dawki lub przerwania terapii. Lekiem wykazującym pewną skuteczność w tej grupie chorych jest duloksetyna.

ZOBACZ WIĘCEJ: LECZENIE POLINEUROPATII NOWOTWOROWEJ

Suplementacja

Na rynku dostępne są produkty mające na celu wsparcie organizmu w przypadku wystąpienia objawów polineuropatii związanych z leczeniem chemioterapią.

Jednym z nich jest suplement diety Onlife, który łączy w sobie fizjologiczne kwasy tłuszczowe oraz palmitoyloetanoloamid (PEA). Suplement diety OnLife nie stanowi zamiennika leków, ani terapii zaleconej przez lekarza, ale można przyjmować go w ramach terapii wspomagającej łagodzenie objawów polineuropatii.

ZOBACZ WIĘCEJ: SKUTKI UBOCZNE CHEMIOTERAPII