Amerykańscy żywieniowcy już dawno wymyślili hasło: „Szklanka soku pomidorowego pita codziennie zapewni Ci zdrowie i urodę”, a psychiatrzy dodali: „pomidory działają kojąco, uspokajają nasze nerwy, bo zawierają sole bromu”. Wszyscy są zgodni: pomidory oraz przetwory z pomidorów należy jeść w dużych ilościach i jak najczęściej. Związki w nich zawarte chronią nas przez nowotworami (w szczególności rakiem prostaty), zakrzepami oraz chorobami skóry.
Do Europy pomidory przywędrowały z Ameryki Środkowej i Południowej. Szybko zajęły ważną pozycję w kuchni krajów południowej Europy, chociaż na naszym kontynencie są masowo uprawiane dopiero od ponad stu lat. W kuchni śródziemnomorskiej pomidory odgrywają współcześnie równie ważną rolę jak czosnek, cebula i oregano. Te trzy składniki tworzą klasyczny sos pomidorowy, który wraz z makaronem stanowi we Włoszech podstawę pożywienia. Późnym latem w wielu włoskich domach przygotowuje się większe ilości sosu pomidorowego, które wlewa się do butelek i słoików, pasteryzuje i przechowuje na zimę. Dotychczas wyhodowano wiele odmian pomidora zarówno szklarniowych, jak i gruntowych (pomidory malinowe, żółte, sałatkowe, jabłkowe). Najsmaczniejsze i najzdrowsze są pomidory dojrzałe na krzaku. Pomidory zerwane przed dojrzeniem i dochodzące w skrzynkach (z importu) tracą pewną ilość witamin i nie zyskują smaku. Surowy pomidor jest doskonałą przekąską, dodatkiem do chleba, sałatek i surówek. Pomidorów używa się również do zup i sosów. Sporządza się z nich przeciery pomidorowe, koncentraty, dodaje do soków warzywnych. Warzywo to jest nieocenione w profilaktyce przeciwnowotworowej, w dietach odchudzających, w leczeniu cukrzycy, chorób wątroby, nerek i serca. Pomidory przeciwdziałają zaparciom, pomagają w niestrawności, są odświeżające i dobrze gaszą pragnienie.
Pomidory są warzywem bardzo zdrowym i bogatym w cenne dla naszego organizmu związki. W 100g zawierają:
– 640 µg beta-karotenu
– 23 mg witaminy C
– 0,06 mg witaminy B1
– 0,043 witaminy B2
– 1,22 mg witaminy E
– 282 mg potasu
– 9 mg wapnia
– 0,5 mg żelaza
– 21 mg fosforu
– 8 mg magnezu
Jednocześnie pomidory dostarczają zaledwie 15 kcal energii. Swój kwaskowy smak zawdzięczają obecności kwasów cytrynowego i jabłkowego. Szczególnie cennym barwnikiem o działaniu przeciwutleniającym, w który zaopatrzone są pomidory jest likopen. Uważa się, że ten silny antyoksydant z rodziny karotenoidów może przeciwdziałać szkodom wyrządzonym w organizmie przez wolne rodniki. Likopen pełni ważną rolę w procesie reagowania komórek na czynniki wzrostu stymulujące podziały. Udowodniono, że likopen, który najobficiej występuje właśnie w pomidorach, zapobiega zachorowaniu raka prostaty, zmniejszając ryzyko rozwoju tego nowotworu aż o 30%. Prawdopodobne jest również jego działanie profilaktyczne w przypadku raka jamy ustnej, raka przełyku, raka żołądka i raka płuca. Dobroczynne działanie likopenu polega na neutralizacji wolnych rodników. Reaktywne i toksyczne wolne rodniki są produktem ubocznym procesów biochemicznych związanych z oddychaniem komórkowym. Są one zdolne w ułamku sekundy uszkodzić białka i DNA w komórkach i tym samym stają się w znacznej mierze odpowiedzialne za ich starzenie i degenerację. Działanie antyoksydantów dopełniają enzymy, które naprawiają powstałe uszkodzenia komórek i zapobiegają ich transformacji nowotworowej.
Warto wiedzieć, że produkty powstałe na bazie pomidorów są znacznie lepszym źródłem likopenu niż pomidory jedzone na surowo (cztery razy lepsza przyswajalność w stosunku do surowych pomidorów). Przyrządzenie pomidorów w formie dodatku do spaghetti, soku pomidorowego, sosu czy zupy pomidorowej poprawia przyswajanie z nich dobroczynnego likopenu. Jeszcze lepszy efekt uzyskamy dodając do nich odrobinę oliwy np. w przypadku spaghetti z pomidorami.
JEDZ POMIDORY!
– Największą karierę pomidory zrobiły w kuchni włoskiej, gdzie prawdziwym smakołykiem jest sałatka z suszonych pomidorów, skropiona oliwą z oliwek, ewentualnie sokiem z cytryny oraz posypana natką pietruszki.
– Ugotuj świeże pomidory z cukrem, cynamonem oraz skórką cytrynową i podawaj jako odmianę słodko-pikantnego dżemu.
– Zrób sos do sałatki makaronowej: połącz koncentrat pomidorowy, sok pomidorowy, oliwę z oliwek, ocet balsamiczny oraz posiekaną bazylię, czosnek, natkę pietruszki lub miętę.
– Pij na zdrowie sok pomidorowy. Na naszym rynku dostępny jest napój LycoLife zawierający skoncentrowany likopen (niemniej niż 30mg w butelce), który wydobywany jest z pomidorów specjalnie opracowaną do tego celu metodą.
– Masz ochotę na zdrową i pyszną przekąskę? Skrop chleb oliwą z oliwek z czosnkiem, posmaruj koncentratem pomidorowym i zapiecz. Na wierzchu połóż posiekane świeże pomidory.
ZOBACZ: DIETA ANTYRAKOWA
JAK LIKOPEN CHRONI PRZED RAKIEM PROSTATY
Pomidory w profilaktyce przeciwnowotworowej, portal onkologiczny Zwrotnik Raka, opracował Jarosław Gośliński, bibliografia:
M. Szustakowska-Chojnacka, 100 roślin w twojej kuchni, Warszawa 2007.
Pod red. J. Fronczak, Zdrowie na talerzu, Reader’s Digest, Warszawa 2009.
A. Belter, M. Giel-Pietraszuk, S. Oziewicz, P. Chomczyński, J. Barciszewski. Likopen. Występowanie, właściwości oraz wpływ na zdrowie człowieka, Polska Akademia Nauk w Poznaniu 2011.
O. Gillie, Uciec przed rakiem, profilaktyka chorób nowotworowych dzięki diecie, Warszawa 2000.
Prof. M. Hamm, Stop dla raka, Kraków 2010; D. Khayat, Prawdziwa dieta antyrakowa, Kraków 2012.