Nowotwory jelita cienkiego występują dość rzadko. W Polsce raka jelita cienkiego rozpoznaje się u blisko 200 osób rocznie. Rak jelita cienkiego stanowi 1% ogółu złośliwych nowotworów przewodu pokarmowego. Zachorowalność na ten typ nowotworu jest najwyższa w Ameryce Północnej i Europie Zachodniej. Choroba występuje rzadziej w Azji.

Najczęściej spotykanymi typami histologicznymi wśród złośliwych nowotworów jelita cienkiego są:

  • gruczołowy rak jelita cienkiego (50%)
  • rakowiak
  • chłoniak
  • mięsak

Jelito cienkie to drugie po żołądku najczęstsze miejsce występowania nowotworów GIST. Rak gruczołowy najczęściej zlokalizowany jest w dwunastnicy i jelicie czczym, natomiast rakowiaki i mięsaki w jelicie biodrowym.

Rak jelita cienkiego – objawy

Rak jelita cienkiego długo przebiega bezobjawowo, dlatego we wczesnych stadiach rozpoznaje się go najczęściej przypadkowo. Z upływem czasu połowa złośliwych i większość niezłośliwych nowotworów jelita cienkiego staje się guzami objawowymi.

Objawy raka jelita cienkiego są przez długi czas niespecyficzne, co powoduje opóźnione postawienie prawidłowej diagnozy.

Nowotwory jelita cienkiego często powodują zwężenie światła jelita, a także wgłobienie i niedrożność, rzadziej – napadowe i poposiłkowe bóle brzucha oraz jawne lub utajone krwawienia do przewodu pokarmowego.

U części chorych na raka jelita cienkiego występuje utrata wagi, a w badaniu przedmiotowym wyczuwa się ruchomy guz w jamie brzusznej. U około 10% chorych objawem związanym z rozwojem nowotworu  w jelicie cienkim jest perforacji guza.

ZOBACZ: OBJAWY RAKA JELITA GRUBEGO

Nowotwór jelita cienkiego – diagnostyka

W diagnostyce endoskopowej raka jelita cienkiego od niedawna dostępne są dwie metody: kapsułka endoskopowa oraz enteroskopia balonowa. Badanie jelita cienkiego z wykorzystaniem kapsułki endoskopowej polega na połknięciu kapsułki, która wykonuje 4-16 zdjęć na sekundę i wysyła obrazy drogą radiową do czytnika umieszczonego przy chorym. Kapsułka przemieszcza się ponad 10 godzin przez przewód pokarmowy. Z wykonanych zdjęć powstaje film obrazujący jelito cienkie.

Warto wyjaśnić, że entereskopia dwubalonowa raka jelita cienkiego to inwazyjny zabieg endoskopowy przeprowadzony za pomocą długiego endoskopu z systemem balonowym na końcu, który umożliwia wprowadzenie aparatu przez znaczną część jelita cienkiego.

Endoskop pozwala uwidocznić całe jelito cienkie, pobrać wycinek, usunąć polipy oraz tamować krwawienia. Procedura jest trudna technicznie i wymaga znieczulenia. W Polsce obie metody diagnostyki raka jelita cienkiego są dostępne.

Jednym z najczęściej stosowanych badań obrazowych w przypadku podejrzenia raka jelita cienkiego jest tomografia komputerowa TK. Obszar badania powinien obejmować jamę brzuszną i miednicę. Istotne dla dobrego uwidocznienia ściany jelita cienkiego jest zastosowanie środka kontrastowego (w praktyce jest to najczęściej woda) podawanego przez cewnik położony w dwunastnicy lub doustnie (enterografia KT).

Badania tomografem komputerowym jelita cienkiego należy wykonać w hipotonii farmakologicznej (podanie hioscyny) oraz po dożylnym podaniu środka kontrastowego. W wyspecjalizowanych ośrodkach podobne wyniki diagnostyczne można osiągnąć stosując metodę rezonansu magnetycznego.

rak jelita cienkiego

Rak jelita cienkiego – przyczyny

Czynniki ryzyka i przyczyny mające wpływ na rozwój choroby jaką jest rak jelita cienkiego są słabo poznane. Najczęściej wymienia się znaczne spożycie tłuszczu i białka zwierzęcego oraz rafinowanych węglowodanów. Wskazano również związek pomiędzy otyłością a ryzykiem raka jelita cienkiego.

Kilkukrotnie podwyższone ryzyko wystąpienia nowotworu jelita cienkiego towarzyszy chorobie Leśniowskiego-Crohna. Jest ono również podwyższone u chorych z polipami sporadycznymi, zespołem polipowatości rodzinnej, zespołem Lyncha, zespołem Peutz-Jeghersa oraz chorobą trzewną i AIDS.

Do czynników zwiększających prawdopodobieństwo zachorowania na raka jelita cienkiego należą przebyta cholecystektomia, palenie tytoniu i spożywanie alkoholu.

Leczenie raka jelita cienkiego

Całkowita duodenektomia z zaoszczędzeniem trzustki jest zalecana jako leczenie pojedynczych polipów dwunastnicy o wysokim ryzyku (niemożliwych do wycięcia miejscowego) oraz polipowatości dwunastnicy u chorych z zespołem FAP.

Jedyną metodą leczenia radykalnego raka jelita cienkiego jest leczenie operacyjne: endoskopowe w przypadku polipów lub raka w polipie bądź chirurgiczne wycięcie jelita cienkiego na drodze laparotomii albo laparoskopowo.

Wykonanie resekcji R0 jest możliwe u 40-65% chorych i powinno obejmować zmieniony odcinek jelita cienkiego wraz z guzem i marginesami zdrowych tkanek oraz regionalnym układem chłonnym. Rokowanie zależy głównie od zaawansowania raka jelita cienkiego oraz resekcyjności guza. Odsetek 5-letnich przeżyć po resekcji wynosi 10-30%.

Dane dotyczące leczenia raka jelita cienkiego za pomocą chemioterapii pochodzą głównie z analiz retrospektywnych obejmujących niewielkie grupy chorych.

Jak wskazują eksperci – nie wykazano również korzyści ze stosowania radioterapio uzupełniającej lub chemioradioterapii u chorych na raka jelita cienkiego.

Warto dodać, że w niektórych ośrodkach stosuje się uzupełniające napromienianie u chorych z niekorzystnymi czynnikami rokowniczymi (naciekanie trzustki, niski stopień zróżnicowania guza jelita cienkiego, przerzuty do węzłów chłonnych), ponieważ może to zmniejszyć ryzyko nawrotu miejscowego nowotworu, ale wpływ takiego postepowania na wydłużenie czasu przeżycia jest niepewny.

Przerzutowy rak jelita cienkiego

Zastosowanie skojarzenia FY, mitomocyny C i doksorubicyny (schemat FAM) umożliwia uzyskanie około 20% odpowiedzi obiektywnych. Pewną korzyść, zwłaszcza w odniesieniu do czasu wolnego od progresji oraz odsetka odpowiedź bezpośrednich w przypadku leczenia przerzutowego raka jelita cienkiego, może przynieść dołączenie do FU analogu platyny, przede wszystkim cisplatyny.

W jednym z przeprowadzonych  badań klinicznych, które dotyczyło małej grupy chorych, gdzie rak jelita cienkiego był nieoperacyjny lub dotyczył brodawki Vatera – zastosowano skojarzenie kapecytabiny z oksaliplatyną. U połowy chorych uzyskano odpowiedź obiektywną. Mediana czasu wolnego od progresji wyniosła 13 miesięcy, a mediana czasu przeżycia całkowitego 20 miesięcy.

Nowotwór jelita cienkiego leczenie uzupełniające

U chorych z przerzutami do węzłów chłonnych, będących w dobrym stanie sprawności ogólnej oraz niemających przeciwwskazań do chemioterapii, można rozważać zastosowanie leczenia uzupełniającego zawierającego fluoropirymidynę.

 

ZOBACZ: SYMPTOMY I OBJAWY INNYCH NOWOTWORÓW

RAK JELITA GRUBEGO – INFORMACJE