Nowotwory męskich narządów płciowych, przede wszystkim gruczołu krokowego i gonad, są u mężczyzn w Polsce drugą co do częstości przyczyną zachorowań na raka. Zapadalność na raka prostaty zwiększa się stopniowo w ostatnich latach, głównie dzięki upowszechnieniu oznaczania stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA) w surowicy.
Rak gruczołu krokowego rozwija się powoli. Szacuje się, że od wystąpienia pierwszej przemiany nowotworowej w sterczu do pojawienia się guza o objętości 1 ml upływa około 10 lat.
Czynniki ryzyka zachorowania na raka prostaty można podzielić na trzy grupy: niemodyfikowalne (w tym znane mutacje i polimorfizmy genetyczne), modyfikowalne (ekspozycja na czynniki ryzyka i styl życia) oraz kombinacje powyższych. Nowotwory gruczołu krokowego są jednymi z najczęstszych nowotworów występujących wśród mężczyzn, również w Polsce.
Dietoprofilaktyka raka prostaty
Przeprowadzone analizy i badania epidemiologiczne, pomimo pewnych rozbieżności, pozwalają na orientacyjne wskazanie wpływu poszczególnych składników diety i pokarmów na ryzyko rozwoju raka prostaty. Wpływ ten może być zarówno promujący chorobę (wzrost ryzyka zachorowania): czerwone mięso i produkty mięsne, tłuszcz pokarmowy, produkty mleczne, wapń; jak i ochronny: owoce, warzywa, ryby, likopen.
Warto podkreślić, że czynnikami zwiększającymi prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu gruczołu krokowego są również otyłość i związana z nią hiperinsulinemia oraz mała aktywność fizyczna.
- Warzywa i owoce – zwiększone spożycie warzyw i owoców wpływa na redukcję ryzyka wystąpienia raka prostaty. Szczególnie ochronne działanie wydaje się mieć spożywanie warzyw liściastych, żółtopomarańczowych i krzyżowych.
- Mięso i produkty mięsne – przyjmuje się, że spożywanie dużych ilości mięsa i jego przetworów jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego. Szczególnie niekorzystne jest spożywanie znacznych ilości mięsa poddanego obróbce termicznej w bardzo wysokiej temperaturze oraz mięsa przetworzonego. Zaleca się ograniczenie spożywania mięsa czerwonego na rzecz mięsa białego.
- Tłuszcz pokarmowy – znaczny udział w diecie tłuszczu ogółem, zwłaszcza tłuszczu zawierającego duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, jest wskazywany jako przyczyna zwiększonego ryzyka zachorowania na raka stercza
- Witamina D – podaż witaminy D w spożywanej żywności oraz jej stężenie w organizmie wydają się istotne w prewencji rozwoju raka prostaty
- Likopen – istnieje wiele dowodów na to, że dostarczanie likopenu wraz z dietą zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby. Związek ten wydaje się liniowy – im większa podaż likopenu w diecie, tym mniejsze ryzyko zachorowania na raka prostaty. Cennym źródłem likopenu są pomidory (sos pomidorowy) oraz arbuzy.
SPRAWDŹ: PROFILAKTYKA NOWOTWORÓW
Rak rak gruczołu krokowego – żywienie i dieta w chorobie
Odpowiednio dobrana dieta i wsparcie żywieniowe odgrywają ważną rolę nie tylko w kontekście profilaktyki nowotworu gruczołu krokowego, ale również w trakcie leczenia choroby. Przykładowo odpowiedni jadłospis przy radioterapii prostaty może nie tylko zniwelować skutki uboczne zabiegów, ale też przyspieszyć powrót chorego do zdrowia.
Wskazówki żywieniowe u pacjentów z rakiem prostaty są zgodne z ogólnymi zaleceniami rekomendowanymi podczas leczenia onkologicznego, co oznacza, że dieta powinna pokrywać zapotrzebowanie chorego na kluczowe składniki: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, składniki mineralne oraz wodę. Najważniejszym założeniem jest zadbanie o prawidłowy stan odżywienia pacjenta, aby nie dopuścić do rozwoju niedożywienia. Warto pamiętać, że niedożywienie w chorobie nowotworowej jest szczególnie niebezpieczne.
Odpowiednie żywienie stanowi nieodłączny element kompleksowej terapii przeciwnowotworowej.
Dieta pacjenta z rakiem prostaty – jeśli nie występują przeciwwskazania związane z występowaniem efektów ubocznych zastosowanej terapii – powinna być bogata w błonnik pokarmowy, w tym złożone produkty pełnoziarniste, różne owoce i warzywa. Należy uwzględnić ryby i inne niskotłuszczowe źródła białka oraz źródła kwasów tłuszczowych nienasyconych (oleje roślinne, orzechy, pestki, rośliny strączkowe).
Według dostępnej literatury, niektóre pokarmy mogą wpływać na obniżenie antygenu prostaty (PSA) we krwi co wiąże się z mniejszym ryzykiem nawrotu raka gruczołu krokowego. Ochronne działanie przypisuje się diecie bogatej w likopen, betakaroten, witaminę D czy omega-3.
Z drugiej strony, w przebiegu choroby nowotworowej zaleca się ograniczyć do minimum produkty nie będące źródłem ważnych dla pacjenta onkologicznego składników odżywczych: słodycze, przetwory wysokosłodzone, cukier, wyroby cukiernicze. Zaleca się ograniczenie podaży czerwonego mięsa, tłustego nabiału i innych produktów z dużą zawartością nasyconych kwasów tłuszczowych. Oprócz rezygnacji z palenia tytoniu pacjenci z rakiem gruczołu krokowego powinni unikać spożywania napojów alkoholowych.
Warto pamiętać, że zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze w trakcie leczenia onkologicznego może zwiększyć się nawet o 1/4 w porównaniu do tego sprzed choroby. Aby sprostać tym potrzebom i nie dopuścić do utraty masy ciała, dieta pacjenta onkologicznego powinna dostarczać odpowiedniej ilości kalorii, węglowodanów, białka i tłuszczu. Kiedy spożycie tradycyjnej żywności jest utrudnione, a tym samym istnieje ryzyko rozwoju niedożywienia, warto skonsultować z lekarzem zastosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego.
Żywność medyczna dzięki skoncentrowanej zawartości energii oraz cennych składników odżywczych w małej objętości pozwala na łatwe uzupełnienie niedoborowej diety pacjenta. W chorobie nowotworowej warto uwzględnić zwiększone zapotrzebowanie na białko (nawet o 70%) i energię. Wysokobiałkowym preparatem odżywczym w płynie, którego wdrożenie może okazać się pomocne jest Resource Protein. Produkt ten zawiera aż 18,8 g pełnowartościowego białka w jednej butelce. Jego zastosowanie może mieć pozytywny wpływ na stan odżywienia chorego, ograniczając utratę tkanki mięśniowej. Innym preparatem o zwiększonej zawartości białka jest Resource Instant Protein, czyli koncentrat białka w proszku. Forma proszku oraz neutralny smak pozwalają na łatwe zastosowanie produktu. Aby zwiększyć z kolei energetyczność diety, warto sięgnąć po Resource 2.0 – wysokoenergetyczny preparat odżywczy w płynnej formie, który dostarcza aż 400 kcal w jednej butelce. Jego zastosowanie może okazać się szczególnie pomocne dla pacjentów onkologicznych, u których stwierdza się długotrwały brak apetytu oraz szybką utratę masy ciała.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource Protein – do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Instant Protein – do postępowania dietetycznego u pacjentów w stanach niedożywienia lub w przypadku ryzyka niedożywienia, u których może występować zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource 2.0 – do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia.
Artykuł reklamowy we współpracy z Nestle Health Science
PRZEJDŹ DO: WSPARCIE ŻYWIENIOWE W CHOROBIE
