Wątroba jest największym organem wewnętrznym naszego organizmu. Odgrywa istotną rolę w metabolizmie, jak również magazynuje substancje zapasowe (np. glikogen), filtruje i oczyszcza z toksyn krew. Najważniejsze funkcje wątroby to: synteza cholesterolu białek i lipoprotein transportujących cholesterol, wytwarzanie żółci oraz detoksykacja kancerogenów. W wątrobie mogą występować różne rodzaje guzów pierwotnych, a każdy z nich ma inną etiologię i rozwój. Około 90% wszystkich pierwotnych nowotworów złośliwych wątroby stanowi rak wątrobowokomórkowy (HCC).
Rak wątroby jest szóstym najczęstszym nowotworem złośliwym na świecie. Choroba występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet, a ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem i osiąga szczyt około 70. roku życia. Uwagę zwracają istotne geograficzne dysproporcje zapadalności. Najwięcej zachorowań występuje w Chinach i we wschodniej Azji. W Europie zapadalność na raka wątroby jest niższa.
Dobrze poznane czynniki ryzyka zachorowania na raka wątroby obejmują: przewlekłe zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B (HBV) lub wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV), duże spożycie alkoholu, choroby metaboliczne (otyłość i cukrzyca), ekspozycję na aflatoksyny oraz nadmierne spożycie czerwonego mięsa.
Do czynników zmniejszających ryzyko zachorowania na raka wątroby można zaliczyć: spożywanie kawy, białego mięsa drobiowego i ryb oraz warzyw i owoców.
Dowiedz się więcej o czynnikach żywieniowych odgrywających rolę w zmniejszaniu i zwiększaniu ryzyka zachorowania na raka wątroby oraz na temat wsparcia żywieniowego i diety w chorobie nowotworowej wątroby.
WARTO WIEDZIEĆ: SZCZEPIENIE PRZECIWKO HBV
Rak wątroby – dietoprofilaktyka
Uważa się, że czynniki żywieniowe odgrywają istotną rolę zarówno w zmniejszaniu, jak i zwiększaniu ryzyka zachorowania na raka wątroby.
Czynniki żywieniowe zmniejszające ryzyko zachorowania na raka wątroby:
- Kawa – w wielu badaniach wykazano, że spożywanie kawy wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na pierwotnego raka wątroby.
- Białe mięso i ryby – większe spożycie (3,5 porcji tygodniowo) białego mięsa np. drobiu lub ryb, powoduje zmniejszenie ryzyka powstania pierwotnego raka wątroby o blisko 40%. Ochronne działanie może wynikać z dużej zawartości w tych produktach wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz mniejszej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu w porównaniu z czerwonym mięsem
- Owoce i warzywa – są bogatym źródłem antyoksydantów, które chronią komórki wątroby przed uszkodzeniami związanymi ze stresem oksydacyjnym
Czynniki żywieniowe zwiększające ryzyko zachorowania na raka wątroby:
- Nadwaga, otyłość i cukrzyca – Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) podaje, że nadwaga oraz otyłość wiąże się z podwyższonym ryzykiem raka wątroby. Osoby otyłe ze względu na zaburzenia metaboliczne znajdują się w grupie ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, a choroba ta również jest łączona z wyższym ryzykiem powstania nowotworu wątroby
- Alkohol – spożywanie alkoholu, zwłaszcza w nadmiarze, jest przyczyną występowania pierwotnych nowotworów wątroby. Metabolity etanolu uznawane są za silny kancerogen, który zaburza równowagę redoks w organizmie. Regularne spożywanie alkoholu prowadzi do uszkodzenia struktur wątroby, a promocja guza nowotworowego jest powiązana ze stanem zapalnym tego narządu skutkującym rozwojem marskości
- Aflatoksyny – są głównym zanieczyszczeniem zbóż, a tym samym produktów zbożowych i zwiększają ryzyko rozwoju raka wątroby. Osoby narażone na dużą ekspozycję tych mikotoksyn mogą mieć kilkukrotnie zwiększone ryzyko wystąpienia pierwotnego raka wątroby
- Czerwone i przetworzone mięso – spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju raka wątroby. Czerwone mięso zawiera liczne kancerogeny, takie jak żelazo hemowe, związki azotowe i heterocykliczne aminy, powstające w wyniki termicznej obróbki. Dodatkowym aspektem jest obecność w czerwonym mięsie nasyconych kwasów tłuszczowych, które mogą odpowiadać za rozwój niealkoholowego stłuszczenia wątroby i marskości wątroby (schorzenia zwiększające ryzyko rozwoju raka wątroby).
PRZECZYTAJ: DIETA W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ
Rak wątroby – dieta i żywienie w chorobie
Zdrowa, właściwie zbilansowana dieta odgrywa istotną rolę w procesie leczenia nowotworu wątroby. Szczegółowe zalecenia dietetyczne w raku wątroby zależą od dolegliwości chorego, zastosowanej terapii onkologicznej oraz stopnia niewydolności narządu. Zalecana jest dieta lekkostrawna z eliminacją wszystkich ciężkostrawnych, wzdymających, pikantnych i smażonych potraw.
Podobnie jak w diecie dla osób z uszkodzoną wątrobą czy stłuszczeniu wątroby, jadłospis osoby chorej na raka wątroby powinien składać się z lekkostrawnych posiłków o niskiej zawartości tłuszczu.
Warto pamiętać, że odpowiednie żywienie stanowi nieodłączny element kompleksowej terapii przeciwnowotworowej. Ze względu na przewlekły charakter choroby onkologicznej, głównym celem zbilansowanej diety jest dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych – w odpowiednich proporcjach. Odpowiednio odżywiony pacjent onkologiczny ma więcej siły, aby walczyć z chorobą.
Należy podkreślić, że zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze w trakcie leczenia onkologicznego może zwiększyć się nawet o 1/4 w porównaniu do tego sprzed choroby. Aby sprostać tym potrzebom i nie dopuścić do utraty masy ciała, należy dostarczać z pożywieniem odpowiedniej ilości kalorii, węglowodanów, białka i tłuszczu. Kiedy jednak spożycie tradycyjnej żywności jest utrudnione, a tym samym istnieje ryzyko rozwoju niedożywienia, warto skonsultować z lekarzem zastosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego.
Żywność medyczna dzięki skoncentrowanej zawartości energii oraz cennych składników odżywczych w małej objętości pozwala na łatwe uzupełnienie niedoborowej diety pacjenta. W chorobie nowotworowej warto uwzględnić zwiększone zapotrzebowanie na białko (nawet o 70%) i energię. Wysokobiałkowym preparatem odżywczym w płynie, którego wdrożenie może okazać się pomocne jest Resource Protein. Produkt ten zawiera aż 18,8 g pełnowartościowego białka w jednej butelce. Jego zastosowanie może mieć pozytywny wpływ na stan odżywienia chorego, ograniczając utratę tkanki mięśniowej. Innym preparatem o zwiększonej zawartości białka jest Resource Instant Protein, czyli koncentrat białka w proszku. Forma proszku oraz neutralny smak pozwalają na łatwe zastosowanie produktu. Aby zwiększyć z kolei energetyczność diety, warto sięgnąć po Resource 2.0 – wysokoenergetyczny preparat odżywczy w płynnej formie, który dostarcza aż 400 kcal w jednej butelce. Jego zastosowanie może okazać się szczególnie pomocne dla pacjentów onkologicznych, u których stwierdza się długotrwały brak apetytu oraz szybką utratę masy ciała.
Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Resource Protein – do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia, któremu może towarzyszyć zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource Instant Protein – do postępowania dietetycznego u pacjentów w stanach niedożywienia lub w przypadku ryzyka niedożywienia, u których może występować zwiększone zapotrzebowanie na białko. Resource 2.0 – do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia i/lub w przypadku ryzyka niedożywienia.
Artykuł reklamowy we współpracy z Nestle Health Science
PRZEJDŹ DO: ŻYWIENIE W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ
