Przez ponad 10 lat naukowcy z Hospital Clínic de Barcelona szukali możliwości wykorzystania badań krwi jako narzędzia wczesnej diagnostyki raka płuca. Badania zaowocowały wydaniem publikacji naukowej i opracowaniem innowacyjnych, bezbolesnych testów onkologicznych, które mogą wykryć nowotwór złośliwy nawet we wczesnym stadium, a tym samym ograniczyć liczbę niekoniecznych inwazyjnych badań diagnostycznych – takich jak biopsja.

Firma Bioprognos, na podstawie udostępnionych na mocy licencji wyników badań, stworzyła specjalne algorytmy MBDAA (Multiple-Biomarker Disease Activity Algorithm), czyli testy określające aktywność choroby nowotworowej na podstawie szeregu biomarkerów. Analizują one poziom biomarkerów we krwi, ich korelację, dodatkowo rozpatrując informacje o stanie zdrowia i stylu życia pacjenta.

Co wyróżnia testy onkologiczne MBDAA firmy Bioprognos?

  • Innowacyjność – bazują na wyselekcjonowanych markerach nowotworowych;
  • Nieinwazyjność – przygotowane w oparciu o proste badanie krwi lub moczu;
  • Precyzyjność – bardzo wysoka czułość i swoistość;
  • Opłacalność – ich zastosowanie może wpłynąć na ograniczenie liczby kosztownych, niepotrzebnych i inwazyjnych badań diagnostycznych;
  • Dokładność – pozwalają na obliczenie prawdopodobieństwa obecności nowotworu złośliwego oraz mogą sugerować jego typ i podtyp.

BIOMARKERY NOWOTWOROWE – TESTY MBDAA

Biomarkery nowotworowe to cząsteczki, które coraz częściej znajdują zastosowanie w diagnostyce chorób onkologicznych. Ich stężenie zwiększa się w organizmie w trakcie choroby nowotworowej, umożliwiając wykrycie raka oraz monitorowanie leczenia. Biomarkery są przedmiotem zainteresowania naukowców, między innymi pod kątem zebrania ich w panele dostarczające szczegółowej informacji o stanie zdrowia pacjenta.

Do określenia poziomów biomarkerów wystarczy proste badanie krwi lub moczu. Czułość diagnostyczna i swoistość badania pojedynczego biomarkera często jest niewystarczająca, ponieważ ich poziom zależy od wielu czynników. Algorytmy MBDAA działają na poziomie molekularnym, co umożliwia trafne rozpoznanie zarówno typów, jak i podtypów choroby nowotworowej.

W wyniku analiz korelacji paneli markerów i danych z wywiadu lekarskiego badaczom udało się opracować nieinwazyjne testy charakteryzujące się wysoką czułością i swoistością. W zależności od testu, czułość diagnostyczna wynosi nawet 93,5% przy swoistości na poziomie 96,2%. Dzięki temu, algorytmy MBDAA mogą zastąpić standardowe techniki diagnostyczne, stanowić kryterium uzupełniające oraz mieć zastosowanie jako badanie potwierdzające diagnozę – co umożliwia prawidłowe leczenie lub wczesne wykrycie wznowy.

testy onkologiczne Bioprognos z krwi
Grafika 1: Zestawienie wartości czułości i swoistości testów onkologicznych MBDAA, biomarkerów nowotworowych oraz innych testów.

PRECYZYJNA ALTERNATYWA DLA BADAŃ INWAZYJNYCH

Obecnie podstawą diagnostyki onkologicznej są badania inwazyjne, takie jak biopsja oraz diagnostyka obrazowa. Biopsja dostarcza kompleksowych informacji o zmianie nowotworowej, na podstawie których lekarze dobierają odpowiednie leczenie. Jednak wykonanie biopsji lub innych badań (np. kolonoskopii) wiąże się ze stresem, pobytem w szpitalu i wymaga odpowiednich przygotowań. Badania inwazyjne i obrazowe mają także pewne ograniczenia związane ze stadium choroby, czy dostępnością guza. Testy bazujące na algorytmach MBDAA to bezbolesna alternatywa dla tradycyjnych badań inwazyjnych: lekarz może skierować pacjenta na badanie krwi, ograniczając tym samym liczbę niekoniecznych  biopsji i uzyskać wartościowe dane diagnostyczne.

Zmiany w ilości krążących we krwi biomarkerów nowotworowych pojawiają się dużo szybciej, niż charakterystyczne objawy związane z rozwojem choroby czy zmiany widoczne w badaniach obrazowych. Dlatego wykorzystanie testów onkologicznych MBDAA ma potencjał i kluczowe znaczenie we wczesnej diagnostyce onkologicznej oraz wykrywaniu przerzutów. Jest to doskonałe narzędzie do monitorowania postępów leczenia oraz okresowej kontroli po zakończonej terapii.

Firma Bioprognos kontynuuje prace nad udoskonalaniem algorytmów MBDAA, co skutkuje zwiększaniem czułości i swoistości obecnie stosowanych testów. Równolegle opracowywane są nowe algorytmy dedykowane wykrywaniu kolejnych rodzajów nowotworów.

Testy onkologiczne MBDAA posiadają deklarację zgodności CE potwierdzającą spełnienie wymagań zasadniczych oraz przepisów prawa, norm jakości i bezpieczeństwa dotyczących tego wyrobu (zgodnie z załącznikiem VII do dyrektywy 93/42/EWG dotyczącej wyrobów medycznych).

Trzy z sześciu zatwierdzonych testów są obecnie dostępne w Polsce:  

  • OncoLUNG Dx – Płuca (diagnostyka nowotworu złośliwego płuca),
  • OncoOVARIAN Dx – Jajniki, (diagnostyka nowotworu złośliwego jajnika)
  • OncoCUP Dx – Ogólny (diagnostyka nowotworu o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym – CUP).

Niebawem planowane jest wprowadzenie na rynek testów firmy Bioprognos wykrywających nowotwory złośliwe piersi, prostaty i wątroby, a kolejnych dziesięć jest w opracowaniu.

GŁÓWNE WSKAZANIA DO STOSOWANIA TESTÓW BIOPROGNOS

  • jako badanie przesiewowe u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka np. w przypadku nowotworu złośliwego płuca: palacze po 55. roku życia, dla nowotworu jajnika: kobiety po 40. roku życia z obciążeniem w wywiadzie rodzinnym dotyczącym nowotworu złośliwego jajnika lub piersi;
  • potwierdzenie lub wykluczenie złośliwego charakteru zmiany wykrytej wcześniej w badaniach obrazowych (w tomografii komputerowej, USG);
  • monitorowanie terapii;
  • kontrola po zakończeniu leczenia.

Testy MBDAA opierają się na wywiadzie medycznym oraz na ilościowym oznaczeniu biomarkerów we krwi i ewentualnie moczu. Odpowiednie skierowanie można pobrać ze strony internetowej lub otrzymać w placówkach sieci laboratoryjnych wykonujących wspomniane testy. Zaleca się wypełnienie skierowania i omówienie wyników testu z lekarzem.

OncoLUNG-Dx-Raport,Bioprognos IMS

Grafika 2: Przykładowy raport z testu MBDAA.

BADANIA MBDAA W POLSCE – GDZIE WYKONAĆ I JAK INTERPRETOWAĆ?

Po przeanalizowaniu danych przez specjalny algorytm, generowany jest raport końcowy, sugerujący prawdopodobieństwo obecności nowotworu złośliwego wyrażone w skali trzystopniowej. Raport zawiera wszystkie zebrane informacje o pacjencie, wyniki, komentarze i wnioski.

Zielone pole: prawdopodobieństwo obecności nowotworu jest niskie, zaleca się powtórzenie badania po rekomendowanym przez lekarza czasie.

Żółte pole: prawdopodobieństwo obecności nowotworu złośliwego jest umiarkowane. Aby uzyskać wynik powtarzalny, badanie powinno być ponownie wykonane po upływie sugerowanego w raporcie czasu. Lekarz może także zestawić poziomy markerów z poprzednimi oznaczeniami (jeśli są dostępne). Na każde trzy osoby, u których ryzyko zostało określone jako „Umiarkowane”, u jednej wystąpi nowotwór.

Czerwone pole: prawdopodobieństwo obecności nowotworu złośliwego jest wysokie. Wynik należy skonsultować z lekarzem w celu potwierdzenia diagnozy.

Wykonanie testu onkologicznego MBDAA pozwala na szybkie i bezbolesne wykrycie nowotworu nawet we wczesnym stadium choroby. Skutkuje to lepszym rokowaniem w momencie diagnozy oraz zwiększeniem komfortu życia pacjentów.

Więcej informacji o testach na stronie wyłącznego dostawcy testów Bioprognos – firmy IMS Polska oraz na stronie www.bioprognos.com.

Lista placówek, w których można wykonać test jest dostępna na stronie internetowej IMS. Obecnie testy można wykonać w laboratoriach DialabALAB.

POLECAMY: DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA RAKA