Lek. Małgorzata Osmola z Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego osobiście uczestniczyła w MASCC 2019 w San Francisco. Specjalnie dla Czytelników portalu Zwrotnika Raka zebrała najciekawsze tematy poruszane podczas kongresu z zakresu leczenia wspomagającego w onkologii.
Doniesienia z kongresu MASCC 2019
Zakończył się tegoroczny Kongres MASCC (Multinational Association of Supportive Care in Cancer) w San Francisco, dotyczący leczenia wspomagającego w onkologii. To wyjątkowa konferencja, która w centrum zainteresowania stawia Pacjenta oraz jego potrzeby.
Oto kilka najważniejszych doniesień z Kongresu:
Onkologiczna telemedycyna czyli Digital Health
Na konferencji onkologicznej odbywającej się w sercu doliny krzemowej, nie mogło zabraknąć doniesień dotyczących rozwiązań dla pacjentów opartych o nowoczesne technologie.
Powikłania zgłaszane przez pacjenta (patient reported outcomes – PRO) – pacjent jest ekspertem w zakresie swoich objawów, posłuchajmy go!
Optymalizacja leczenia raka wymaga możliwie najdokładniejszej oceny toksyczności leczenia. W tym kontekście, fakt, że pacjenci mogą samodzielnie raportować swoje objawy, pozwala na szybszą reakcję na niebezpieczne działania niepożądane oraz osiągnięcie większej precyzji leczenia.
Lekarze oceniają toksyczność leczenia występującą u pacjenta wg skali CTCAE (Common Terminology Criteria for Adverse Events). Obecnie dostępna jest nowa skala PRO-CTCAE (patient reported outcomes – CTCAE), która pozwala choremu na samodzielną ocenę występujących u niego działań niepożądanych, która z powodzeniem może być stosowana w praktyce klinicznej. Co więcej – w wielu miejscach na świecie już świetnie funkcjonuje. (https://healthcaredelivery.cancer.gov/pro-ctcae/pro-ctcae_english.pdf)
METODA: pacjent raportuje występujące u niego toksyczności leczenia – częstość raportowania zależy od niego samego lub od lekarza prowadzącego. Opisuje swoje działania niepożądane przez specjalną aplikację na telefon, formularz lub telefonicznie. Jeśli opisane toksyczności są poważne, otrzymuje natychmiastową pomoc ze strony konsultanta – może być nim lekarz lub pielęgniarka. Jeśli istnieje stan zagrożenia życia, otrzymuje informację o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do placówki medycznej.
CEL: pacjent ma możliwość szybkiej konsultacji swoich objawów niepożądanych leczenia z lekarzem, przez co, jeśli wymaga pomocy, to zostaje mu ona udzielona szybciej. Dodatkowo, w perspektywie długoterminowej, lekarz obserwuje jak zmieniają się toksyczności leczenia w czasie, co umożliwia zmianę dawki leku – jeśli pacjent tego wymaga.
OGRANICZENIA: można sądzić, że pacjenci niechętnie korzystają z możliwości raportowania swoich objawów (PRO), czy to z powodu braku umiejętności technicznych czy chęci. Nic bardziej mylnego! Więcej niż 90% pacjentów regularnie raportuje swoje objawy, także po zakończonym leczeniu – jako ozdrowieniec (cancer survivor), dzięki czemu jest pod regularną opieką onkologa.
DLA KOGO?: każdy pacjent może korzystać z PRO, jednak największą korzyść odnoszą pacjenci mieszkających w regionach wiejskich, gdzie dostęp do lekarza jest utrudniony. W takich okolicznościach konsultacja PRO on-line może naprawdę uratować życie.
Czekamy na wprowadzenie PRO w Polsce na szeroką skalę!
Oncofertility i seksualność
Problem zachowania płodności i seksualności wśród pacjentów onkologicznych był szeroko komentowany podczas konferencji MASCC w San Francisco.
Okazuje się, że lekarze nie pytają swoich pacjentów o seksualność w trakcie choroby, przez co pacjenci nie otrzymują odpowiedniego wsparcia – czy to psychologicznego, czy w postaci leków.
Seksualność u mężczyzn z rakiem prostaty. W jaki sposób nowotwór może wpływać na seksualność w tej grupie pacjentów? Wpływ mają powikłania pooperacyjne, mogące powodować zaburzenia erekcji, ale również leczenie onkologiczne. Hormonoterapia, chemioterapia oraz radioterapia mają swoje działania niepożądane. Często pomijanym czynnikiem jest również stres związany z samą chorobą, który ma wpływ na spadek libido.
Pacjenci czują się niedoinformowani o powikłaniach, jakie niesie ze sobą leczenie onkologiczne. Twierdzą, że gdyby wiedzieli o nich wcześniej, nie zdecydowaliby się na agresywne leczenie.
Rozwiązaniem mogą być operacje oszczędzające i operacje robotyczne, które dają mniejszy odsetek powikłań związanych z zaburzeniami erekcji.
Przede wszystkim, należy odbyć z pacjentem szczerą rozmowę o jego seksualności, aby jak najlepiej pomóc mu w zakresie zgłaszanych objawów.
Polski akcent na MASCO 2019
Na tegoroczne konferencji MASCC nie zabrakło również polskich akcentów.
Doktor Małgorzata Osmola zaprezentowała prace o częstości występowania niedokrwistości i niedoboru żelaza u pacjentów z rakiem trzustki. Okazuje się, że 40% pacjentów z tej grupy ma anemię, a 46% niedobór żelaza. Wspomniane powikłania choroby wiążą się ze zwiększonym uczuciem zmęczenia oraz gorszą jakości życia. Ważne jest, aby niedokrwistość i niedobór żelaza diagnozować oraz leczyć.
W Polsce pacjenci rzadko otrzymują żelazo w formie dożylnej, które jest skuteczne w leczeniu ww. powikłań. Międzynarodowe wytyczne mówią, że pacjenci onkologiczni poddawani dużym operacjom brzusznym (w tym operacji Whipple’a w raku trzustki) powinni otrzymywać przed zabiegiem żelazo w formie dożylnej, aby zmniejszyć częstość występowania pooperacyjnej niedokrwistości.
Miejmy nadzieję, że te wytyczne szybko zostaną zaadaptowane na polskim gruncie.
Podsumowując, MASCC to niezwykła konferencja skupiająca się na wielodyscyplinarności w onkologii. Opiekę nad pacjentem sprawuje przecież nie tylko lekarz, ale także wspaniałe pielęgniarki, rehabilitanci, dietetycy i rodzina. Tylko dzięki współpracy wszystkich, pacjent może być odpowiednio leczony.
