Współczesne leczenie chorych na raka odbytnicy i raka jelita grubego to leczenie skojarzone, leczenie wielodyscyplinarne. Oznacza to, że w całym procesie leczenia pacjenta, od samego początku aż do zakończenia terapii, bierze udział wielu specjalistów z dziedziny onkologii: chirurdzy onkolodzy, onkolodzy kliniczni, radioterapeuci. Niezbędna jest często pomoc i wsparcie psychoonkologa, ale również specjalistów z dziedzin nieonkologicznych, takich jak anestezjologia, intensywna terapia czy kardiologia.

Leczymy nowocześnie wg współczesnych standardów, ale niezwykle istotne jest to, aby rozpoznać nowotwór na jak najwcześniejszym etapie, wtedy również możliwości chirurgów są znacznie większe. Jeżeli są jakieś objawy, nigdy nie należy ich lekceważyć – wyjaśnia chirurg onkolog prof. dr hab. n. med. Andrzej Rutkowski.

Na czym polega nowoczesne leczenie raka jelita grubego i jak poprawić skuteczność terapii?

Leczenie raka jelita grubego to praca zespołowa

W ostatnich latach, możliwości leczenia raka jelita grubego znacznie się rozwinęły. Dostępne metody leczenia raka jelita grubego to chirurgia, chemioterapia, leczenie celowane oraz immunoterapia.

– Nowoczesne leczenie raka jelita wiąże się z elastycznym podejściem do planu i schematu leczenia. Terapia onkologiczna to zwykle długotrwały proces, zależny od wielu czynników, więc musimy mieć możliwość dynamicznego reagowania w zależności od rozwoju sytuacji. Musimy poznać zaawansowanie nowotworu, jego charakter oraz etap zaawansowania miejscowego, na jakim on się znajduje. To determinuje, jakie są możliwości radykalnej resekcji, która może przełożyć się na poprawę wyników odległych i dać szansę pacjentowi na wyleczenie – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Andrzej Rutkowski.

Integralnym elementem współczesnej terapii onkologicznej w przerzutowym raku jelita grubego jest wykonanie badań molekularnych przed rozpoczęciem leczenia.

Dzięki wykonaniu właściwych badań potrafimy bardziej dopasować naszą terapię do konkretnego pacjenta. Określamy nie tylko czynniki prognostyczne mówiące o tym, co być może czeka naszych pacjentów w najbliższych miesiącach, ale także czynniki predykcyjne, które pozwalają określić jaki rodzaj terapii jest u konkretnego chorego bardziej właściwy. Ma to znaczenie zarówno w doborze połączenia chemioterapii z właściwymi lekami ukierunkowanymi molekularnie, jak też wybrania tej grup chorych, która może odnieść istotną korzyść z leczenia nazywanego immunoterapią – wyjaśnia onkolog kliniczny lek. Maciej Kawecki.

ZOBACZ: PODEJRZENIE RAKA JELITA GRUBEGO – CO DALEJ?

Leczenie chirurgiczne raka jelita grubego

Operacja może być zasadniczym leczeniem w przypadku wczesnej diagnozy raka okrężnicy i zwykle jest to główny zabieg w leczeniu raka odbytnicy (czasem w połączeniu z chemioterapią i radioterapią). Rodzaj zastosowanego zabiegu zależy od stadium zaawansowania raka, w którym się on znajduje oraz celu operacji.

Stosujemy jak najwięcej operacji małoinwazyjnych, które są tożsame w sensie jakości i wyników leczenia onkologicznego z operacjami klasycznymi, jednocześnie sprawiając, że chorzy dużo szybciej wracają do pełnej aktywności, by mogli żyć jak najdłużej ciesząc się życiem – zaznacza chirurg onkolog dr n. med. Radosław Samsel.

Nawet przy bardzo zaawansowanej chorobie mamy możliwość leczenia chorych z rozsiewem nowotworu do jamy otrzewnej. Stosujemy wówczas leczenie skojarzone metodą HIPEC. Oznacza to, że w trakcie zabiegu usuwamy całą możliwą do usunięcia tkankę nowotworową i podajemy w trakcie tego samego zabiegu chemioterapię dootrzewnowo – dodaje prof. dr hab. n. med. Andrzej Rutkowski.

SPRAWDŹ: RAK JELITA GRUBEGO – OBJAWY

Rak jelita grubego leczenie

Chemioterapia raka jelita grubego

Przy chemioterapii wykorzystuje się leki, które eliminują komórki w naszym ciele. Chemioterapia raka jelita grubego jest podawana poprzez usta (doustnie) lub żyłę (dożylnie) przez określoną liczbę dni, po których następuje okres, w którym pacjent nie otrzymuje żadnego leczenia. Nazywa się to cyklem leczenia.

Istnieją trzy główne sposoby zastosowania chemioterapii w leczeniu raka jelita grubego:

  • przed operacją w celu zmniejszenia guza (często w połączeniu z radioterapią)
  • po operacji w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu raka
  • podczas opieki paliatywnej, aby spowolnić rozwijanie się raka.

Większość pacjentów z rakiem jelita grubego w czasie chemioterapii (leczenia systemowego) nie musi nocować w szpitalu, może korzystać z normalnego życia, funkcjonować w rodzinie, być z bliskimi, chodzić do teatru, kina czy uprawiać sport. Nowoczesna terapia zakłada stosowanie leczenia takiego, jak chemioterapia doustna i pompy elastomerowe w celu uniknięcia hospitalizacji – tłumaczy onkolog kliniczny prof. dr hab. n. med. Lucjan Wyrwicz.

Leczenie celowane i immunoterapia raka jelita grubego

Leczenie celowane jest ukierunkowane na określone cząsteczki w komórkach nowotworowych. Ma na celu zablokowanie rozwoju i rozprzestrzeniania się komórek rakowych, powodując jednocześnie ograniczone uszkodzenia zdrowych komórek. W przypadku raka jelita grubego, leczenie celowane jest często stosowane razem z chemioterapią lub jako pojedyncze leczenie.

Terapia ukierunkowana molekularnie uderza w określony cel, jakim jest nieprawidłowe (zmutowane) białko w tkance nowotworowej. Taka mutacja znajduje się tylko w komórkach raka, zdrowe komórki posiadają prawidłowy gen. Dzięki temu terapia jest bardzo precyzyjna.

Immunoterapia polega na wzmocnieniu reakcji układu odpornościowego, czyli układu pomagającego organizmowi zwalczać infekcje i obce komórki, takie jak komórki rakowe.

Od marca 2023 roku z leczenia immunoterapią w ramach programu lekowego B.4 mogą skorzystać chorzy z histologicznie potwierdzonym rakiem jelita grubego w stadium przerzutowym lub miejscowo zaawansowanym, u których:

  • stwierdzono zaburzenia mechanizmów naprawy nieprawidłowo sparowanych nukleotydów DNA lub wysoką niestabilność mikrosatelitarną w tkance nowotworowej oraz
  • po nieskuteczności lub nieakceptowalności toksyczności wcześniejszego leczenia systemowego co najmniej dwulekowego zawierającego fluoropirymidynę w skojarzeniu z oksaliplatyną lub irynotekanem.

WARTO WIEDZIEĆ: RAK JELITA U MŁODYCH PACJENTÓW

Radioterapia w nowotworach jelita grubego

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie lub cząsteczki o wysokiej energii do niszczenia komórek rakowych. Częściej stosuje się ją w przypadku raka odbytnicy niż w przypadku raka okrężnicy.

Trzy główne sposoby stosowania radioterapii w leczeniu raka jelita grubego to:

  • stosowanie jej przed operacją w celu zmniejszenia guza (często w połączeniu z chemioterapią);
  • stosowanie jej zamiast operacji w celu wyleczenia lub powstrzymania rozprzestrzeniania się raka odbytnicy we wczesnym stadium;
  • stosowanie jej podczas opieki paliatywnej, aby spowolnić postęp raka.

Leczę nowocześnie pacjentów z rakiem jelita grubego, ponieważ podczas planowania radioterapii stosuję rezonans magnetyczny, badanie kliniczne pacjenta, wykonuję tomografię do planowania i za każdym razem indywidualnie określam obszar do napromieniania – mówi radioterapeutka dr n. med. Katarzyna Pędziwiatr.

I dodaje:

Nowoczesne techniki pozwalają na skupienie dawki promieniowania w guzie nowotworowym oszczędzając narządy krytyczne takie jak jelito, pęcherz moczowy czy zwieracz. Radioterapia skojarzona z chemioterapią w wielu wczesnych przypadkach pozwala wyeliminować leczenie chirurgiczne, pozostawiając pacjenta do dalszej obserwacji i uniknięcia wyłonienia stomii.

źródło: materiały prasowe i edukacyjne Fundacji EuropaColon Polska

ZOBACZ: RAK JELITA GRUBEGO – BAZA WIEDZY