Nowotwory złośliwe w Polsce. Krajowy Rejestr Nowotworów

Ukazała się najnowsza edycja biuletynu Nowotwory złośliwe w Polsce poświęcona danym za 2022 rok (statystyki są prezentowane z 2-letnim opóźnieniem, niezbędnym na opracowanie i analizę zgromadzonych danych). Publikacja powstała w ramach projektu Krajowy Rejestr Nowotworów, a jej autorami są Urszula Wojciechowska, Joanna A. Didkowska, Klaudia Barańska, Marta Miklewska, Irmina Michałek, Paweł Olasek, Agnieszka Jawołowska.

Raport Nowotwory złośliwe w Polsce jest cykliczną publikacją adresowaną do wszystkich osób zainteresowanych epidemiologią nowotworów złośliwych w Polsce. W obecnym wydaniu przedstawiony został aktualny opis sytuacji epidemiologicznej dotyczącej zachorowań i zgonów na nowotwory w naszym kraju za rok 2022.

Więcej informacji na temat Krajowego Rejestru Nowotworów na stronie: www.onkologia.org.pl.

Krajowy Rejestr Nowotworów

Krajowy Rejestr Nowotworów to pierwsza w Polsce platforma naukowa gromadząca dane o każdym nowym wykryciu choroby nowotworowej i służąca wymianie wiedzy o zagrożeniu nowotworami złośliwymi w naszym kraju.

Krajowy Rejestr Nowotworów (KRN) prowadzony jest przez Narodowy Instytut Onkologii na zlecenie Ministra Zdrowia, a nadzór merytoryczny nad projektem sprawuje Rada Naukowa złożona z uznanych ekspertów.

Do zadań Krajowego Rejestru Nowotworów należy gromadzenie, aktualizacja i analiza danych o rozpoznanych przypadkach nowotworów złośliwych w naszym kraju – niezbędnych do realizacji zadań publicznych i statystyki publicznej. Na ich podstawie oceniane jest zagrożenie społeczeństwa chorobami nowotworowymi oraz skuteczność podejmowanych interwencji w zakresie zdrowia publicznego i polityki zdrowotnej państwa.

ZOBACZ: EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW W POLSCE

Nowotwory złośliwe w Polsce (dane za 2022)

Zgodnie z informacjami zaprezentowanymi w najnowszej edycja biuletynu Nowotwory złośliwe w Polsce:

„W 2022 roku do Krajowego Rejestru Nowotworów wpłynęły informacje o niemal 181,3 tys. nowych zachorowań na nowotwory i 96 tys. zgonów z ich powodu.

Nowotwory złośliwe stanowiły drugą przyczynę zgonów w Polsce powodując w 2022 roku 23% zgonów mężczyzn i 20% zgonów kobiet. Choroby nowotworowe stanowią istotny problem zdrowotny przede wszystkim u osób w młodym i średnim wieku (25-64 lat). Zjawisko to jest szczególnie widoczne w populacji kobiet, w której nowotwory od lat pozostają najczęstszą przyczyną zgonów przed 65. rokiem życia, stanowiąc 27% zgonów młodych i 42% zgonów kobiet w średnim wieku (45-64 lat). Wśród starszych osób (> 65 roku życia) odsetek zgonów nowotworowych wśród mężczyzn stanowi około 1/4 przyczyn zgonów, wśród kobiet prawie 1/5.

Obserwowane od wielu lat trendy zachorowalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych w Polsce są determinowane zarówno strukturą wieku populacji, jak i zmianami zachodzącymi w ekspozycji polskiej populacji na czynniki rakotwórcze, głównie związanymi z paleniem papierosów (w 2023 roku odsetek palących mężczyzn i kobiet wyrównał się – 21% dorosłych codziennie pali papierosy). W 2022 roku po raz kolejny liczba kobiet, które zmarły w wyniku raka płuca, przekroczyła liczbę kobiet, które zmarły z powodu raka piersi (o 20%).

ZOBACZ: NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY

Najczęstszym nowotworem mężczyzn jest nowotwór gruczołu krokowego z udziałem 23,3%, charakteryzujący się największą dynamiką wzrostu zachorowalności przy utrzymującym się na przełomie wieków plateau umieralności, która jednak od 2004 roku wykazuje tendencję wzrostową.

Nowotwory złośliwe płuca są drugim nowotworem mężczyzn (13,7%), nadal jednak są dominującą nowotworową przyczyną zgonu mężczyzn (około 1/4) i decydują o przebiegu krzywej umieralności reprezentującej wszystkie schorzenia nowotworowe mężczyzn. W populacji mężczyzn od prawie 15 lat obserwuje się spadek zachorowalności i umieralności na nowotwory płuca, co należy wiązać przede wszystkim ze zmniejszeniem w ostatnich dekadach odsetka palących mężczyzn.

Na trzecim miejscu (11,7% zachorowań) znajduje się rak jelita grubego (okrężnica i odbytnica) z rosnącą tendencją zachorowalności przy jednoczesnej stabilizacji umieralności.

W populacji kobiet wiodącymi umiejscowieniami nowotworów nadal pozostają: pierś, jelito grube (okrężnica i odbytnica), płuco i trzon macicy.

Nowotwory płuca utrzymują pierwszą pozycję wśród nowotworowych przyczyn zgonów kobiet (17,9%), wyprzedzając nowotwory piersi (14,9%). Dominujące wśród kobiet nowotwory piersi charakteryzowały się w ciągu minionego półwiecza stale rosnącą zachorowalnością. Trendy umieralności na raka piersi zmieniały się kilkukrotnie w ciągu ostatnich trzydziestu lat. Początkowy wzrost umieralności został zahamowany w połowie lat 90 ubiegłego wieku, a w latach 1996-2010 notowano spadek umieralności. W okresie 2010-2022 nastąpiła niekorzystna zmiana trendu.

Trzecią najczęstszą przyczyną zgonów wskutek nowotworów złośliwych u kobiet w ciągu ostatnich kilku lat pozostaje rak jelita grubego (11,8%)”.

Analiza regionalna wskazuje, że najwięcej zachorowań odnotowano w województwach wielkopolskim, śląskim i kujawsko-pomorskim, natomiast najmniej w podkarpackim i lubelskim. Może to wynikać z różnic demograficznych, stylu życia i ekspozycji na czynniki rakotwórcze. Na przykład wyższy poziom urbanizacji oraz większe narażenie na zanieczyszczenia środowiskowe, zwłaszcza na Śląsku, mogą sprzyjać większej liczbie przypadków nowotworów płuca.

Z kolei niższa zachorowalność w województwach wschodnich może być związana z innym modelem żywienia, mniejszym odsetkiem palaczy oraz niższą średnią długością życia, co ogranicza liczbę diagnozowanych przypadków w starszej populacji. Należy jednak pamiętać, że wpływ tych czynników wymaga dalszych badań.

źródło: NOWOTWORY ZŁOŚLIWE W POLSCE W 2022 ROKU; Urszula Wojciechowska, Joanna A. Didkowska, Klaudia Barańska, Marta Miklewska, Irmina Michałek, Paweł Olasek, Agnieszka Jawołowska; Warszawa 2024.

PRZEJDŹ DO: NAJNOWSZE INFORMACJE