Szpiczak plazmocytowy (inaczej: szpiczak mnogi) jest nowotworem złośliwym układu krwiotwórczego, wywodzącym się z dojrzałych komórek układu odpornościowego, nazywanych plazmocytami.

Szacuje się, że każdego roku w Polsce blisko 3 tysiące osób otrzymuje diagnozę szpiczaka plazmocytowego – to trzeci pod względem częstości nowotwór hematologiczny. Z uwagi na powiększającą się liczbę osób w starszym wieku, rośnie zapadalność na szpiczaka. Choroba najczęściej rozpoznawana jest w przedziale wiekowym 65-74 lata. Niestety, coraz częściej – nie wiadomo dlaczego – diagnozuje się go również w młodszej populacji.

Jakie są najczęstsze objawy szpiczaka mnogiego oraz na czym polega leczenie tej choroby?

Szpiczak plazmocytowy (mnogi)

Choroba charakteryzuje się postępującym rozprzestrzenianiem się zmienionych nowotworowo plazmocytów w szpiku kostnym i osłabieniem struktury kości, zwłaszcza kręgosłupa, żeber, mostka, miednicy i czaszki. Obok uszkodzenia kości, następstwem rozwoju szpiczaka plazmocytowego jest upośledzenie czynności krwiotwórczej szpiku, uszkodzenie nerek oraz skłonność do zakażeń.

Szacuje się, że w Polsce ok. 9500 chorych leczy się aktualnie z powodu szpiczaka mnogiego.

Szpiczak mnogi stanowi około 1-2% wszystkich nowotworów złośliwych i 10-15% zachorowań na nowotwory hematologiczne. Zachorowalność roczna na szpiczaka w Europie to 4,0-5,8/100 000 populacji.

Jest to choroba wieku starszego, mediana wieku przy rozpoznaniu wynosi około 70 lat, około 5% chorych ma mniej niż 60 lat, a tylko 4% chorych ma poniżej 40 lat. Nie jest znany czynnik odpowiedzialny za zachorowanie na szpiczaka, a ponowne występowanie tej samej choroby w rodzinie jest rzadkie i nie daje się przewidzieć.

PRZEJDŹ DO: CHŁONIAKI

szpiczak mnogi

Objawy szpiczaka plazmocytowego

Najbardziej charakterystycznym objawem szpiczaka plazmocytowego jest ból kości, który występuje u 70 proc. chorych. Ból jest rezultatem działania immunoglobulin produkowanych przez nowotworowe plazmocyty. Uszkadzają one nie tylko kości, ale i układ moczowy, dlatego pacjenci ze szpiczakiem często mają niewydolność nerek.

Część pacjentów ze szpiczakiem mnogim – nawet 30 proc. – nie wykazuje żadnych objawów chorobowych.

Gematolodzy zalecają, by raz w roku wykonać profilaktyczną morfologię krwi z rozmazem i OB. Badania te pozwalają na wykrycie wielu chorób z zakresu hematoonkologii.

Najczęstsze objawy szpiczaka plazmocytowego to:

  • bóle kostne
  • złamania patologiczne kości
  • pogorszenie samopoczucia i osłabienie
  • niewydolność nerek przewlekła lub ostra
  • podwyższone stężenie wapnia (hiperkalcemia) z zaburzeniami świadomości, pracy jelit, rytmu serca
  • niedowłady lub porażenia w następstwie złamań patologicznych
  • niewydolność układu krwiotwórczego, zależność od przetaczania preparatów krwi
  • nadmierna lepkość krwi z dusznością, zaburzeniami świadomości
  • zaburzenia krzepnięcia krwi
  • wyniszczenie

SPRAWDŹ: BIAŁACZKA – OBJAWY

Szpiczak mnogi – leczenie

Szpiczak plazmocytowy jest chorobą rozsianą i wymaga najczęściej leczenia wielolekową chemioterapią. Przez wiele lat w leczeniu szpiczaka mnogiego stosowano leki określane zbiorczo jako klasyczne cytostatyki takie jak melfalan czy winkrystyna. Jednak wyniki tego leczenia były niezadowalające.

Przełomem było wprowadzenie do leczenia procedury autotransplantacji szpiku, która znacząco wydłużyła przeżycie chorych, a także nowych leków, takich jak bortezomib, talidomid i lenalidomid. Leki te działają na skomplikowane mechanizmy wewnątrz komórek nowotworowych oraz oddziałują na środowisko, w których te komórki się znajdują. Są znacznie skuteczniejsze niż klasyczna chemioterapia.

Wyniki nowych badań klinicznych dowodzą, że leczenie szpiczaka mnogiego  z wykorzystaniem leków najnowszej generacji, prowadzi do istotnej poprawy czasu całkowitego przeżycia w porównaniu z aktualnymi standardami opieki.

W leczeniu szpiczaka wykorzystuje się autologiczne przeszczepienie szpiku (z własnych komórek) – kwalifikuje się do niego zdecydowana większość pacjentów poniżej 75. roku życia. W Polsce chorym podaje się koktajl trzech silnie działających leków (bortezomib, talidomid oraz deksametazon), a w krajach bardziej rozwiniętych – czterech (deksametazon, bortezomib, lenalidomid oraz daratumumab).

W ostatnich dwóch dekadach zarejestrowano aż 15 leków na szpiczaka plazmocytowego.

Dzięki temu u wielu pacjentów udaje się uzyskać długotrwałą, całkowitą remisję (cofnięcie się choroby), podczas której funkcjonują oni i żyją normalnie.

WARTO ZAJRZEĆ: HEMATOONKOLOGIA

źródła:
materiały prasowe POLSKA GRUPA SZPICZAKOWA
www.zdrowie.pap.pl