Kluczowe dla wyboru optymalnego postępowania terapeutycznego w przypadku raka gruczołu krokowego jest szybkie potwierdzenie obecności komórek nowotworowych w gruczole, ocena stopnia złośliwości raka oraz stopnia zaawansowania klinicznego. Pomimo niewątpliwego postępu w diagnostyce onkologicznej, nadal istnieje potrzeba dalszego udoskonalania i rozwoju technik diagnostycznych pomocnych w precyzyjnej ocenie nowotworu stercza.

Nowością na tym polu jest biopsja fuzyjna gruczołu krokowego pod kontrolą rezonansu magnetycznego – procedura stosowana od niedawna w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock. Biopsja fuzyjna zwiększa wykrywalność raka gruczołu krokowego oraz ogranicza do minimum konieczność wykonywania ponownych biopsji.

ZOBACZ WIĘCEJ: BIOPSJA W DIAGNOSTYCE ONKOLOGICZNEJ

Diagnostyka i wykrywanie raka gruczołu krokowego

Raka gruczołu krokowego w zdecydowanej większości przypadków rozpoznaje się we wczesnych stadiach rozwoju i na ogół nie wywołuje on specyficznych objawów chorobowych. Jedynie w około 10% przypadków raka prostaty wykrywa się w stadium rozsiewu.

U części chorych ognisko choroby można wykryć na podstawie badania palcem przez odbytnicę (DRE). Wartość tego badania w diagnostyce raka gruczołu krokowego jest jednak ograniczona.

Zasadnicze znaczenie dla rozpoznania raka gruczołu krokowego ma określenie stężenia PSA w surowicy chorego. Wspomniany marker nowotworowy nie jest jednak swoisty wyłącznie dla raka prostaty – jego stężenie wzrasta także np. w przypadku łagodnego rozrostu lub stanu zapalanego. Zazwyczaj za prawidłowe stężenie swoistego antygenu sterczowego PSA uznaje się wartość do 4 ng/ml. Niemniej każdy sukcesywny wzrost stężenia PSA zmusza do rozpoczęcia diagnostyki raka.

U około 20% chorych stwierdza się nieprawidłowy obraz w badaniu TRUS (ultrasonografia przezodbytnicza gruczołu krokowego).

Wieloparametryczny rezonans magnetyczny (mpMRI) jest badaniem z wyboru w przypadku ujemnego wyniku pierwszorazowej biopsji prostaty i utrzymującego się podwyższonego stężenia PSA. Badanie to jest niezwykle dokładne ponieważ łączy w sobie ocenę anatomiczną, biologiczną i czynnościową. Szacuje się, że przy pomocy mpMRI jesteśmy w stanie wykryć 85% nowotworów prostaty.

Narzędziami diagnostycznymi wartościowymi w poszukiwaniu przerzutów raka prostaty są scyntygrafia kośćca oraz pozytonowa tomografia komputerowa (badanie PET).

Europejskie Centrum Zdrowia Otwock szpital im. F. Chopina, wychodząc naprzeciw potrzebie propagowania profilaktyki nowotworu prostaty i solidarności z chorymi na raka stercza, w ramach uznanego w świecie listopada, jako miesiąca badań prostaty, zachęca do skorzystania z możliwości bezpłatnych konsultacji urologicznych.

Terminy: 16/11/2019 – Sobota – od godz. 10:00 oraz 23/11/2019 – Sobota – od godz. 10:00

Osoby zainteresowane prosimy o rejestrację pod numerem telefonu: 22 710 33 33. Prosimy pacjentów o podanie hasła: „Biała sobota”.


 

Przezodbytnicza biopsja gruczołu krokowego pod kontrolą TRUS

Szczegółowe rozpoznanie raka gruczołu krokowego określa się standardowo na podstawie biopsji przezodbytniczej stercza wykonanej pod kontrolą TRUS (ultrasonografii przezodbytniczej gruczołu krokowego).

Główne wskazania do biopsji stercza obejmują:
• podwyższenie stężenia PSA w surowicy
• Podejrzenie raka gruczołu krokowego na podstawie badania DRE (palcem przez odbytnicę) lub TRUS (USG prostaty)
• Zmiany ogniskowe opisane w rezonansie magnetycznym

– Biopsja przezodbytnicza gruczołu krokowego pod kontrolą TRUS to standardowa procedura wykonywana w przychodniach urologicznych, mająca na celu wykrycie raka prostaty. W Polsce, w ciągu roku wykonujemy około 25 000 biopsji gruczołu krokowego. Biopsja pod kontrolą TRUS polega na pobraniu kilku (zazwyczaj 10-12) rdzeni tkankowych z różnych obszarów prostaty. Zazwyczaj odbywa się to w znieczuleniu nasiękowym lignocainą podawaną w bezpośrednie sąsiedztwo prostaty, lub rzadziej – jedynie po doodbytniczym zastosowaniu żelu znieczulającego. Wadą tego rodzaju biopsji jest to, że w przypadku wczesnego stadium nowotworu, kiedy ognisko raka jest nieduże, wielokrotnie biopsja pod kontrolą TRUS nie potwierdza obecności choroby nowotworowej (jest fałszywie ujemna). Dzieje się tak dlatego, że około 60% guzów prostaty nie jest widoczna w USG, a biopsja jest biopsją randomową (przypadkową) – tłumaczy w rozmowie z portalem zwrotnikraka.pl dr n. med. Stanisław Szempliński, specjalista urolog-chirurg, Urolog FEBU (Fellow of European Board of Urology) z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.

Ocena histologiczna rdzeni tkankowych pochodzących z biopsji określa czynniki rokownicze:
• Liczba rdzeni, w których wykryto raka – w stosunku do liczby rdzeni bez raka
• Powierzchnia z utkaniem raka w stosunku do powierzchni bez raka
• Indeks Gleasona

Wynik ujemny biopsji gruczołu krokowego nie wyklucza obecności raka. U mężczyzn, u których po biopsji ujemnej utrzymują się przesłanki sugerujące chorobę zaleca się powtórzenie biopsji.

– Powodem, dla którego wykonuje się kolejne biopsje gruczołu krokowego jest ujemny wynik biopsji pod kontrolą TRUS przy utrzymujących się wskazaniach do jej wykonania. Oznacza to, że ognisko raka zostało pominięte przez igłę biopsyjną. Dzieje się tak w przypadku małych ognisk raka oraz ognisk położonych w rejonach prostaty trudno dostępnych biopsji (część przednia prostaty) – wyjaśnia ekspert.

Biopsja fuzyjna gruczołu krokowego pod kontrolą rezonansu

Nowością na tym polu jest biopsja fuzyjna gruczołu krokowego umożliwiająca wykorzystanie wiadomości uzyskanych podczas badania metodą rezonansu magnetycznego do precyzyjnego pokierowania igły biopsyjnej – dokładnie w ognisko raka prostaty. Biopsja fuzyjna stercza pod kontrolą rezonansu magnetycznego stanowi odejście od przypadkowej i „ślepej” biopsji gruczołu krokowego, na rzecz systemu przypominającego samochodowy „GPS”.

Biopsja fuzyjna stercza pod kontrolą rezonansu istotnie zwiększa wykrywalność raka prostaty oraz w porównaniu do tradycyjnej biopsji przezodbytniczej – ogranicza do minimum konieczność wykonywania ponownych biopsji.

– Biopsja fuzyjna to metoda, która wykorzystuje nałożenie informacji pochodzących z rezonansu magnetycznego na obraz przezodbytniczego USG prostaty. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że rezonans prostaty jest metodą bardzo czułą i wykrywa większość istotnych guzów stercza. Następnie dane te są elektronicznie przetwarzane w celu stworzenia „mapy” prostaty konkretnego chorego z zaznaczonymi na niej ogniskami, w których spodziewamy się odnaleźć raka. Tak przygotowana „mapa” pozwala pobrać wycinki tkankowe z bardzo precyzyjnie określonych miejsc. W ten sposób unikamy przypadkowości, która to cechuje tradycyjny system wykonywania biopsji. Biopsja fuzyjna pozwala w sposób precyzyjny umieścić igłę w wyznaczonym wcześniej celu, a po histopatologicznym potwierdzeniu rozpoznania bezzwłocznie rozpocząć leczenie raka prostaty – podsumowuje dr n. med. Stanisław Szempliński, specjalista urolog-chirurg, Urolog FEBU (Fellow of European Board of Urology) z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.

Więcej szczegółów dotyczących diagnostyki raka gruczołu krokowego oraz  biopsji fuzyjnej stercza pod kontrolą rezonansu magnetycznego można uzyskać w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock pod numerem telefonu: 22 710 33 33.