Udział w badaniach klinicznych daje chorym możliwość leczenia nowymi i obiecującymi lekami o jeszcze nie udowodnionej skuteczności. Dla wielu pacjentów to jedyna szansa na wyleczenie lub znaczące przedłużenie życia.
Badania kliniczne to rodzaj badań naukowych z udziałem ludzi. Za ich pośrednictwem udaje się znaleźć nowe sposoby na poprawę leczenia i jakości życia osób cierpiących na określone choroby.
W każdym badaniu klinicznym priorytetem jest bezpieczeństwo uczestnika, a korzyści wynikające z udziału muszą przewyższać potencjalne ryzyko.
Badania kliniczne szansą dla chorych na nowotwory złośliwe
Pierwsze eksperymentalne zastosowanie chemioterapii przeprowadzono w 1942 roku z użyciem iperytu azotowego w leczeniu chłoniaka nieziarniczego. Zapoczątkowało to rozwój nowoczesnej chemioterapii, a z czasem przejście od empirycznych do eksperymentalnych źródeł danych i pojawienie się praktyki opartej na dowodach.
– W ciągu kilkudziesięciu lat badania kliniczne w onkologii znacząco się rozwinęły: od eksperymentalnego zastosowania chemioterapii do opracowania leczenia celowanego i immunoterapii. Obecnie jesteśmy w stanie wykorzystywać biomarkery genetyczne i immunohistochemiczne do dopasowywania terapii do pacjentów, często z niezwykłymi wynikami – czytamy w JAMA z 20 maja 2024.
W czasopiśmie Journal of Clinical Oncology przeanalizowano udział amerykańskich chorych na nowotwory we wszystkich typach badań klinicznych, w tym dotyczących leczenia, diagnostyki, farmakoekonomii, genetyki, profilaktyki i jakości życia w latach 2013–2017. Ogólny szacowany wskaźnik udziału pacjentów w badaniach dotyczących leczenia nowotworów wyniósł 7,1 proc. Dla porównania: szacunki sprzed kilkudziesięciu lat wskazują, że tylko 2–3 proc. dorosłych chorych na nowotwór uczestniczyło wówczas w badaniach klinicznych.
Oprócz tego, jak podają autorzy opracowania w Journal of Clinical Oncology, chorzy w analizowanym okresie 2013–2017 uczestniczyli w wielu innych badaniach, w tym: biorepozycyjnych (12,9 proc.), genetycznych (3,6 proc.), jakości życia (2,8 proc.), diagnostycznych (2,5 proc.) i farmakoekonomicznych (2,4 proc.). Jeden na pięciu chorych (21,9 proc.) brał udział w co
Największa liczba badań klinicznych prowadzona jest w najczęściej występujących nowotworach: raku płuca, piersi, przewodu pokarmowego oraz w czerniaku.
– Faktycznie mamy powody do zadowolenia, bo dostęp do nowoczesnych terapii w Polsce w ciągu ostatnich lat bardzo się zmienił – potwierdza prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Narodowym Instytucie Onkologii.
Jego zdaniem liczba badań wzrosła, szczególnie od kiedy Agencja Badań Medycznych zajęła się uproszczeniem prawa i finansowaniem badań akademickich – dzięki temu odsetek badań inicjowanych przez badaczy wzrósł w Polsce z 2 proc. do 10 proc.
– A to oznacza, że wzrasta liczba pacjentów biorących udział w badaniach, co niesie ze sobą same korzyści. Badania, szczególnie komercyjne, to finansowe wpływy na opiekę zdrowotną. Ale dostęp do nowych terapii przede wszystkim sprawia, że jakość leczenia jest wyższa – zauważa ekspert.
WARTO WIDZIEĆ: PROGRAMY LEKOWE W ONKOLOGII
Badania kliniczne – mankamentem brak dostępu do informacji
Na drodze do pozyskania pacjentów do udziału w badaniach klinicznych stoi szereg przeszkód formalno-proceduralnych, a chorzy nie są w stanie w prosty sposób znaleźć aktualnych informacji o toczących się rekrutacjach.
– Moglibyśmy mieć jeszcze więcej pacjentów, którzy chcieliby uczestniczyć w badaniach klinicznych. Brakuje jednak powszechnej informacji o nich. Dziś to nasz główny problem – ocenia prof. Rutkowski.
Większość chorych na nowotwory otrzymuje leki o udowodnionej skuteczności, zarejestrowane przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) oraz Europejską Agencję Leków (EMA). Jednak nie w każdym przypadku efekty są zadowalające. Specjaliści zwracają uwagę, że coraz większy dostęp do dobrze zaprojektowanych badań klinicznych pomaga poprawić opiekę nad pacjentami chorymi na raka, a także sprzyja postępowi terapeutycznemu.
– Wyniki interwencyjnych badań nad rakiem ułatwiły opracowanie solidnych, opartych na dowodach wytycznych dotyczących opieki onkologicznej, takich jak te opracowane przez Krajową Kompleksową Sieć Onkologiczną (NCCN), które powszechnie służą jako punkty odniesienia dla wysokiej jakości praktyki onkologicznej – czytamy w JAMA Network.
Na podstawie:
autor: Monika Grzegorowska
źródło: zdrowie.pap.pl
PRZEJDŹ DO: BADANIA KLINICZNE W ONKOLOGII – BAZA WIEDZY
