Jedną z najnowocześniejszych, skutecznych, bezpiecznych i bardzo komfortowych dla pacjenta form radioterapii jest brachyterapia z wykorzystaniem izotopowych stałych implantów, określana skrótem LDR-BT.

Stałe implanty w brachyterapii, autor: dr n. med. Marek Kanikowski, specjalista radioterapii onkologicznej.

Artykuł pochodzi z kampanii „Diagnoza: Nowotwór” przygotowanej przez Warsaw Press. Całość materiałów znajdziecie na www.eksperciozdrowiu.pl.

Stałe implanty w brachyterapii

Implanty wykorzystywane w brachyterapii wszczepia się do tkanek lub narządów tam, gdzie zlokalizowany jest nowotwór lub bezpośrednio do guza. Po zakończonej terapii śródtkankowej pozostają one w ciele pacjenta do końca jego życia, bez aktywności promieniotwórczej.

Implanty stosowane w brachyterapii są maleńkie – ich długość to zaledwie kilka milimetrów, dlatego określa się je słowem ziarna. Tworzące je izotopy są źródłami energii o niskiej dawce mocy, ale ponieważ działanie implantu kumuluje się w dłuższym okresie czasu, dlatego też komórki guza docelowo otrzymują bardzo wysoką dawkę promieniowania. Przynosi to zamierzony efekt w postaci dokładnego niszczenia nowotworu, bez naruszenia narządów sąsiadujących.

Ryzyko, że izotopowe „wszczepy” przemieszczą się po zakończeniu implantacji do innych tkanek, jest znikome, a zmniejszyło się znacznie od czasu, gdy wdrożono technikę łączenia poszczególnych ziaren cienkim łącznikiem z polimeru.

Stałe implanty w leczeniu nowotworów – jak to działa?

Najczęściej stałe implanty wykorzystuje się w leczeniu raka prostaty, ale znajdują też zastosowanie w terapiach innych nowotworów, m.in. w raku jamy ustnej czy piersi. Materiał śródtkankowy wytworzony jest z wyselekcjonowanego izotopu, który dobiera się w oparciu o unikalne dla każdego z nich parametry: wartość emitowanej energii i czas połowicznego rozpadu oraz pod kątem jego przeznaczenia. W

brachyterapii z zastosowaniem stałych implantów wykorzystuje się izotopy jodu (I-125), palladu (P-103) oraz cezu (Cs-131). Mogą one być stosowane w monoterapii lub w terapiach łączonych, gdzie LDR-BT kojarzy się z napromienianiem guza wiązkami zewnętrznymi tak, aby uzyskać lepszy efekt leczniczy i wyższą dawkę końcową. Promieniowanie emitowane przez izotop tworzący implant doprowadza do niszczenia komórek nowotworowych w oparciu o mechanizmy analogiczne, które towarzyszą standardowej radioterapii.

Zanim implanty zostaną osadzone w ciele chorego, lekarz opracowuje plan leczenia i wyznacza docelowe usytuowanie materiału izotopowego. Samo wszczepianie implantów stałych przebiega w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym i pod kontrolą USG. Po zakończeniu procedury przeprowadza się badanie RTG, aby skontrolować lokalizację ziaren, oraz dozymetrię, czyli mierzy się parametry promieniowania.

W ramach kontroli robi się tomografię komputerową i badania laboratoryjne w celu oszacowania wartości markerów charakterystycznych dla konkretnego nowotworu. Przy raku prostaty jest to głównie parametr PSA.

ZAJRZYJ: NAJCZĘSTSZE OBJAWY RAKA

Brachyterapia z zastosowaniem stałych implantów – korzyści

Mimo niewielkich rozmiarów, stałe implanty przynoszą chorym realne korzyści. Poprzez zastosowanie odpowiedniego izotopu i osadzenie materiału izotopowego dokładnie tam, gdzie promieniowanie powinno działać najsilniej, czyli w rejonie guza, do komórek nowotworowych dociera odpowiednio duża dawka leczniczego promieniowania, a jednocześnie uzyskuje się maksymalną ochronę zdrowych tkanek. Tak dobrego zabezpieczenia zdrowych tkanek przed napromienieniem nie da się osiągnąć w tradycyjnej radioterapii.

Stałe implanty zwiększają szanse chorych na wyleczenie oraz skracają czas terapii i hospitalizacji związanej z samym zabiegiem implantacji w tkankach – bo często już następnego dnia po zabiegu brachyterapii pacjent wraca do domu.

Zastosowanie LDR-BT zmniejsza też niebezpieczeństwo pojawienia się powikłań wynikających z samej terapii, co może mieć zasadnicze znaczenie dla jakości życia chorego – ocenianej krótko- i długookresowo. Przykładowo: wykorzystanie implantów stałych w leczeniu raka prostaty zmniejsza ryzyko wystąpienia takich powikłań, jak nietrzymanie moczu czy problemy z potencją.

Brachyterapia niską mocą dawki z wykorzystaniem stałych implantów jest bezpieczna – dla pacjenta i dla jego bliskich. Chory musi jednak pamiętać, aby przez okres 4-5 miesięcy po implantacji unikać bliskich kontaktów z małymi dziećmi (do 2 roku życia) i kobietami w ciąży.

W Polsce dostęp do terapii LDR-BT jest jeszcze ograniczony; mają go m.in. pacjenci Międzynarodowego Centrum Onkologii Affidea w Poznaniu.

PRZEJDŹ DO: RADIOTERAPIA – BAZA WIEDZY