Rak płuca jest rozpoznawany w Polsce rocznie u około 15 000 mężczyzn i 6000 kobiet. Oznacza to, że jest on najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym w naszym kraju. Blisko 80% pierwotnych nowotworów złośliwych płuca stanowią raki niedrobnokomórkowe. Chorzy z rozpoznaniem raka płuca, w zależności od podtypu i zaawansowania choroby mogą być poddani operacji chirurgicznej, chemioterapii, naświetlaniom, terapii ukierunkowanej molekularnie lub leczeniu składającemu się z kilku wymienionych metod. Niestety, choroba najczęściej diagnozowana jest w IIIB lub IV stadium zaawansowania (60% chorych), które wymaga specjalistycznego leczenia farmakologicznego.

Nadzieją na odwrócenie niekorzystnych rokowań dla pacjentów z zaawansowaną formą choroby nowotworowej są nowe terapie. Jak tłumaczy dr. Maximilian J. Hochmair, kierownik oddziału onkologii układu oddechowego w szpitalu Otto-Wagner w Wiedniu: Dzięki nowoczesnym lekom oraz terapiom immunologicznym, pacjent ma szansę na znacznie dłuższe życie niż kiedyś. Jeszcze około 3 lata temu, przeżywalność pacjenta bez nowoczesnych terapii wynosiła 6 miesięcy, podczas gdy dzisiaj wydłużyliśmy ten czas do 12 miesięcy. Jest to możliwe dzięki terapiom celowanym, immunoterapii i lekom antyangiogennym.

Tymczasem leczenie zaawansowanego raka płuca, pomimo wagi społecznej problemu, wydaje się nie być priorytetem w Polsce. Spośród 14 leków zarejestrowanych w Europie ze wskazaniami do stosowania w nowotworach złośliwych oskrzeli i płuc, jedynie dwa leki są refundowane w Polsce zgodnie z wytycznymi ESMO oraz NCCN. Niepokoją dane zaprezentowane w raporcie HealthQuest Obraz raka płuca w Polsce – Leczenie farmakologiczne dziś i jutro oraz analizie przygotowanej na zlecenie Fundacji Alivia Dostęp pacjentów onkologicznych do terapii lekowych w Polsce na tle aktualnej wiedzy medycznej z których wynika, że leczenie raka płuca w Polsce jest niedofinansowane, a wydatki NFZ są znacznie niższe w porównaniu do innych krajów europejskich. W okresie wrzesień 2014 – sierpień 2015 wydatki na program leczenia niedrobnokomórkowego raka płuca wynosiły zaledwie ok. 2,0% całkowitych wydatków NFZ na programy lekowe i 4,5% całkowitych wydatków na programy onkologiczne.

Dodatkowo, wykorzystanie leków dostępnych w Polsce jest istotnie niższe w porównaniu z innymi krajami z powodu restrykcyjnych kryteriów kwalifikacji do leczenia (programy lekowe). Kwestię tę poruszył niedawno w wywiadzie dla serwisu Termedia.pl prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Centrum Onkologii w Warszawie: leki ukierunkowane molekularnie – erlotynib, gefitynib, afatynib, są stosowane w ramach programów lekowych, więc nie ma problemu z ich refundacją. Ale jest rzeczywiście pytanie, czy są wykorzystywane w wystarczającym stopniu. I tu moja odpowiedź brzmi „ nie”. W Polsce leczonych nimi było w ubiegłym roku około 600 osób, czyli mniej niż faktycznie ich potrzebowało. Według moich wyliczeń powinno je przyjmować około 1000 osób.

Najnowsze leki o udowodnionej skuteczności w leczeniu raka płuca zalecane w europejskich i amerykańskich wytycznych oraz zarejestrowane w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej nie są refundowane w Polsce. Leczenie farmakologiczne raka płuca w Polsce obejmuje jedynie chemioterapię, inhibitory EGFR oraz ALK (program lekowy kryzotynibem wprowadzony pod koniec 2016 roku). Nowe terapie niefinansowane dotychczas w Polsce w leczeniu raka płuca wykazują znacznie większą skuteczność w porównaniu do dostępnej chemioterapii, która w większości zaawansowanych nowotworów osiągnęła lub zbliża się do pułapu swoich możliwości.

leki bez refundacji na raka płuca

 

NIEREFUNDOWANE LEKI NA RAKA PŁUCA CZEKAJĄ W KOLEJCE

Odkrycia mutacji kierujących oraz immunologicznych punktów kontroli spowodowały szybki rozwój metod leczenia ukierunkowanego molekularnie i immunoterapii, które uzupełniają lub zastępują chemioterapię u niektórych chorych i w niektórych liniach leczenia. W kolejce do refundacji czeka kilka leków wykazujących istotną wartość terapeutyczną dla pacjentów z zaawansowanym rakiem płuca.

Niwolumabpembrolizumab to dwa innowacyjne leki immunomodulujące, które zostały niedawno zarejestrowane przez Komisję Europejską. Jak tłumaczył niedawno w rozmowie z portalem immuno-onkologia.pl prof. Rodryg Ramlau (Katedra i Klinika Onkologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu): Nie brakuje przykładów pacjentów leczonych za pomocą leków immunokompetentnych, gdzie chorzy z chorobą w stadium uogólnionym przeżywają niemal 5 lat. Nowe generacje cząsteczek i leków immunologicznych pokazały w sposób jednoznaczny swoją efektywność i skuteczność w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca i wydłużeniu czasu przeżycia chorych. Eksperci podkreślają wartość niwolumabu, bo lek ten jest aktywny w raku płaskonabłonkowym płuca, a ten rodzaj nowotworu nie miał dotychczas innych opcji leczenia poza chemioterapią. W Polsce wspomniane cząsteczki immunokompetentne nie są aktualnie refundowane przez Ministerstwo Zdrowa i znajdują się na etapie negocjacji w resorcie zdrowia.

Od kilku lat obserwuje się stały wzrost częstości zachorowań na gruczołowego niedrobnokomórkowego raka płuca. W leczeniu chorych na typ nowotworu w IV stadium zaawansowania klinicznego ważne miejsce zajmuje terapia ukierunkowana na molekularne mechanizmy rozwoju choroby nowotworowej. Lekiem o udowodnionej wartości w tym obszarze jest preparat o działaniu antyangiogennym nintedanib (nierefundowany – aktualnie odbywają się negocjacje dotyczące jego finansowania). Nintedanib jest pierwszym lekiem o antyangiogennym mechanizmie działania, którego zastosowanie w II linii leczenia wiązało się z istotnym wydłużeniem OS (całkowitego przeżycia) chorych z gruczolakiem płuca.

Podczas dniach 17. Światowej Konferencji Raka Płuca, która odbyła się w styczniu 2017 roku zaprezentowano informacje dotyczące leczenia nintedanibem chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca, u których do progresji doszło w trakcie lub wkrótce po zakończeniu chemioterapii 1. linii. Jednym z zaproszonych gości był dr Maksymilian Hochmair kierujący oddziałem onkologii pulmonologicznej Otto-WagnerHospital w Wiedniu, którego zdaniem dołączenie do chemioterapii jednego z inhibitorów angiogenezy– nintedanibu – poprawia jakość życia chorych z bardzo szybką progresją choroby po niepowodzeniu terapią pierwszej linii leczenia, dając szansę wydłużenia przeżycia. Dla wielu pacjentów może stanowić to terapię ostatniej szansy.

W Austrii stosowaliśmy nintedanib w terapii przeznaczonej dla wybranych pacjentów, zanim jeszcze lek został dopuszczony do obrotu przez Europejską Agencję Leków (EMA), więc mieliśmy już za sobą trzy, cztery lata badań klinicznych. Mechanizm działania tego leku jest bardzo ciekawy. Blokuje on aktywność niektórych enzymów, zwanych kinazami tyrozynowymi, które występują w określonych receptorach na powierzchni komórek nowotworowych oraz komórek tkanek otaczających (np. naczyń krwionośnych). Nintedanib, blokując te enzymy, pomaga zmniejszyć wzrost i rozprzestrzenianie się nowotworu oraz odciąć dopływ krwi, który umożliwią wzrost komórek nowotworowych – tłumaczy dr Maksymilian Hochmair.

Według Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji dostępne badanie kliniczne porównujące nintedanib+docetaksel z docetakselem w monoterapii faktycznie wykazało istotną statystycznie przewagę terapii skojarzonej, ale wyniki analizy ekonomicznej wskazują na brak efektywności kosztowej. W przypadku terapii antyangiogennych wyzwaniem pozostaje ustalenie czynników predykcyjnych odpowiedzi na leczenie i precyzyjne ustalenie którzy chorzy mogą odnieść korzyść z zastosowanej terapii.

Uważam, że wymieniony lek powinien być refundowany, ale rozumiem konieczność osiągnięcia porozumienia odnośnie warunków jego finansowania. Czasem można to osiągnąć negocjując finansowanie leków w tzw. Pakiecie – podsumowuje prof. Maciej Krzakowski.

Każdego tygodnia na raka płuca w Polsce umiera statystycznie 400 osób.

 

Gorący temat: ograniczony dostęp do nowoczesnego leczenia raka płuca w Polsce, Jarosław Gośliński zwrotnikraka.pl, źródła:

www.ruchspoleczny.org.pl/upload/dokumenty/raportobrazrakaplucawpolsce.pdf
www.alivia.org.pl/raport2017/Raport2017_Fundacja_Alivia.pdf
www.termedia.pl/onkologia/Nintedanib-skuteczny-u-chorych-na-NDRP-z-szybka-progresja-choroby,25058.html?diseaseId=16
www.termedia.pl/onkologia/Piec-lekow-na-raka-pluca-w-kolejce-do-decyzji-refundacyjnej,24955.html
www.immuno-onkologia.pl/category/baza-wiedzy/rak-pluca/
www.medexpress.pl/rak-pluca-dzieki-innowacyjnym-terapiom-mozemy-zastosowac-kilka-opcji-leczenia/65969