Nowotwory układu pokarmowego to grupa zróżnicowanych jednostek chorobowych zlokalizowanych w przewodzie pokarmowych do której zaliczamy: raka przełyku, raka żołądka, raka trzustki, raka wątroby, raka pęcherzyka żółciowego, raka jelita cienkiego, raka okrężnicy oraz raka odbytnicy.
Nowotwory układu pokarmowego występują zarówno u mężczyzn, jak u kobiet. Są najczęstszym rodzajem raka wśród mężczyzn i drugim co do częstości u kobiet (po raku piersi). Najczęstszym rodzajem raka przewodu pokarmowego jest rak jelita grubego, a najgroźniejszym – rak trzustki. Jedynie 15-20 % chorych na raka trzustki kwalifikuje się do leczenia operacyjnego dającego szansę na trwałe wyleczenie.
Zapraszamy do lektury wywiadu poświęconego nowotworom układu pokarmowego. Na nasze pytania odpowiedział dr n. med. Naser Dib, specjalista chirurgii z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.
Nowotwory układu pokarmowego
Szanowny Panie Doktorze, czy dysponujemy metodami, które pozwalają na wczesne wykrycie nowotworu zlokalizowanego w przewodzie pokarmowym? Jakie narzędzia diagnostyczne mogą okazać się przydatne w tym kontekście?
dr n. med. Naser Dib: Oczywiście są różne badania profilaktyczne służące do wczesnego wykrycia nowotworów przewodu pokarmowego, przede wszystkim badania endoskopowe (gastroskopia, kolonoskopia) oraz badania obrazowe (usg jamy brzusznej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).
Przemyślane i właściwie przeprowadzone badania diagnostyczne stanowią podstawą do wykrycia wczesnego raka przewodu pokarmowego. Dają również możliwość skutecznego leczenia i szansę na długie życie.
Aby mieć szansę na wczesne wykrycie nowotworu, potrzebujemy nie tylko wyszkolonych specjalistów onkologów, ale również czujnych lekarzy rodzinnych. To właśnie oni mogą zlecić podstawowe badania diagnostyczne, które wykryją chorobę we wcześniejszym stadium rozwoju.
W Polsce jest aktualnie realizowany „Program Badań Przesiewowych raka jelita grubego „. Z bezpłatnej kolonoskopii w ramach programu mogą skorzystać osoby w przedziale wiekowym 50-65 lat oraz osoby obciążone genetycznie w wieku 40-49 lat.
Objawy alarmowe nowotworów zlokalizowanych w przewodzie pokarmowym są bardzo różne, mało charakterystyczne i łatwo je przeoczyć. Dlatego należy zwracać uwagę na nietypowe dolegliwości takie jak: chudnięcie, bóle brzucha, krwawienie z odbytu, smoliste stolce, trudności w przełykaniu, żółtaczka czy wyczuwalny guz w brzuchu.
Czy w przypadku nowotworów układu pokarmowego możemy mówić o postępie w ich leczeniu? Jaka forma terapii pozostaje najważniejsza? Co decyduje o sukcesie terapii?
dr n. med. Naser Dib: Postępy w leczeniu tej grupy nowotworów są ściśle powiązane z rozwojem diagnostyki. Leczenie onkologiczne na przestrzeni ostatnich kilku lat osiągnęło ogromny postęp również dzięki rozszerzeniu możliwości stosowania postępowania skojarzonego. Z drugiej strony, warto podkreślić, że to chirurgia pozostaje podstawową metodą leczenia większości nowotworów.
Skuteczność leczenia oraz rokowania zależą w dużym stopniu od ścisłej współpracy chirurga onkologa, patologa, radiologa, chemioterapeuty, radioterapeuty oraz gastroenterologa. Oznacza to, że postępowanie z chorym powinno mieć charakter interdyscyplinarny. Postępu można upatrywać również w rozwoju terapii celowanych molekularnie, które zwiększają szansę wyleczenia.
Podsumowując, sukces w terapii nowotworów układu pokarmowego zależy od stopnia zaawansowania choroby, doboru optymalnej metody leczenia oraz zastosowania postępowania skojarzonego przez interdyscyplinarny zespół specjalistów.
Właśnie takie postępowanie staramy się zapewnić naszym Pacjentom w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock. Chorzy otrzymują dostęp do różnych metod leczenia onkologicznego w jednym miejscu (chirurgia, chemioterapia, leczenie celowane, immunoterapia), ale również do rehabilitacji, wsparcia dietetyka czy psychoonkologa.
Czy mamy jakiś wpływ na obniżenie ryzyka zachorowania na nowotwory przewodu pokarmowego? Jakie zasady profilaktyki i czujności onkologicznej są najważniejsze?
dr n. med. Naser Dib: Europejski Kodeks Walki z Rakiem zawiera 12 wskazówek, które pozwalają obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwory. Wymienię je hasłowo: tytoń, wtórny dym tytoniowy, prawidłowa masa ciała, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia dieta, ograniczenie alkoholu, narażenie na promieniowanie słoneczne, zanieczyszczenie środowiska i czynniki rakotwórcze w miejscu pracy, promieniowanie, karmienie piersią, szczepienia i przebyte zakażenia oraz badania przesiewowe.
Profilaktyka pierwotna odgrywa fundamentalną rolę w redukcji ryzyka rozwoju nowotworów i powinna być kierowana do całej populacji. Chodzi tu przede wszystkim o prawidłowe odżywianie, utrzymywanie odpowiedniej masy ciała, zażywanie aktywności fizycznej, unikanie czynników kancerogennych typu tytoń, alkohol w nadmiarze, promieniowanie UV, ochrona przed zakażeniami wirusowymi np. wirusem zapalenia wątroby typu C czy wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Chciałbym dopytać o otyłość – plagę naszych czasów – jako czynnik zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory.
dr n. med. Naser Dib: Związek pomiędzy zachorowalnością na nowotwory a występowaniem otyłości został dobrze udokumentowany wieloma badaniami epidemiologicznymi. Otyli mężczyźni częściej chorują na nowotwory jelita grubego, raka pęcherzyka żółciowego, trzustki, nerki czy czerniaka.
Otyłe kobiety są natomiast bardziej narażone na ryzyko rozwoju białaczki, nowotworów jelita grubego, macicy, przełyku, pęcherzyka żółciowego, trzustki oraz raka piersi. Badania wykazały, że otyłość u kobiet zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu aż o 40%.
Dziękuję za rozmowę.
