Żywienie w przypadku osób chorujących na nowotwory układu pokarmowego stanowi niezwykle istotną kwestię. Odpowiednio dobrany plan żywieniowy, dostosowany do indywidualnego zapotrzebowania organizmu może go skutecznie wspierać w procesie leczenia i powrocie do zdrowia.
Dieta może być zmodyfikowana z różnych względów. Natomiast jej odpowiedni dobór jest szczególnie ważny w odniesieniu do nowotworów złośliwych zlokalizowanych w układzie pokarmowym. Lokalizacja guza może negatywnie wpływać na proces spożywania posiłków, co z kolei może skutkować obniżeniem jakości życia i przyczyniać się do powstawania niedoborów składników odżywczych w organizmie.
Co zatem powinniśmy wiedzieć na ten temat? W jaki sposób nowotwór układu pokarmowego może zaburzać proces trawienia i wchłaniania? I w końcu, jakie kroki powinniśmy podjąć, by dostarczyć organizmowi wszystkie niezbędne składniki odżywcze?
Nowotwory układu pokarmowego – najważniejsze informacje
Nowotwory zlokalizowane w układzie pokarmowym stanowią specyficzną grupą — często nie dają o sobie znać przez długi czas lub ich objawy są nieswoiste. Zaliczamy do nich następujące nowotwory:
- Rak przełyku
- Rak żołądka
- Rak trzustki
- Rak wątroby
Ich występowanie najczęściej wiąże się z koniecznością wprowadzenia modyfikacji w sposobie odżywiania. Co więcej, należy pamiętać, że zmiany nawyków mogą okazać się konieczne, także po chirurgicznym usunięciu guza.
Rak przełyku
Nowotwory zlokalizowane w przełyku często nie dają żadnych objawów na wczesnym etapie choroby. Gdy objawy zaczynają być już zauważalne, zwykle oznaczają zaawansowane stadium choroby, którego leczenie jest trudniejsze. W związku z tym osoby chorujące na raka przełyku narażone są na różnego rodzaju powikłania.
Do najczęściej występujących należy chrypka, przewlekły kaszel, ból klatki piersiowej. Pojawiają się również problemy ze spożywaniem posiłków.
Stopniowo rosnący guz zaczyna utrudniać przełykanie, by z czasem uniemożliwić przedostawanie się treści pokarmowej do kolejnych odcinków układu pokarmowego utrudniając pokonywanie światła przełyku. W późniejszym stadium rozwoju choroba może powodować zaleganie treści pokarmowej powyżej guza.
Zależność ta jest doskonale widoczna na poniższej wizualizacji 3D, która przedstawia przypadek guza przełyku wraz z zalegającym pokarmem.
– W przedstawionej wizualizacji cały przełyk oznaczony jest kolorem białym. Guz oznaczony kolorem czerwonym zlokalizowany jest w środkowej 1/3 przełyku. Powyżej guza widoczne jest poszerzenie przełyku powstałe w wyniku utrudnionego pasażu treści pokarmowej — pokarm zatrzymuje się na poziomie guza i zbiera się w górnej części przełyku — wyjaśnia lekarz Piotr Radomyski.
– Z tego względu, zaleca się, aby pacjenci chorujący na nowotwór przełyku stosowali dietę płynną, półpłynną lub papkowatą, tak, aby umożliwić dostarczenie wszelkich niezbędnych składników odżywczych. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej konsystencji posiłków proces trawienia i wchłaniania umożliwi odżywienie organizmu chorego, a tym samym dyskomfort związany z jego konsumpcją zostanie zminimalizowany – tłumaczy dietetyk Klaudia Kotecka-Majchrzak.
Wizualizacje innych przypadków: ZOBACZ WIĘCEJ
Rak żołądka
Wielu pacjentów chorujących na raka żołądka na wczesnym etapie choroby odczuwa pełność w nadbrzuszu, która w szczególności nasila się po posiłku. Często pojawia się również brak apetytu, mdłości i niestrawność. Postępująca choroba, wkraczająca w zaawansowane stadium może powodować także utratę kilogramów, bóle brzucha, wymioty oraz obecność krwi w stolcu.
Odżywianie osób cierpiących na ten nowotwór powinno przede wszystkim obejmować produkty lekkostrawne, które nie będą stanowić dodatkowego obciążenia dla żołądka. Zaleca się również m.in. spożywanie posiłków o niewielkiej objętości i unikania produktów o wysokim indeksie glikemicznym.
Więcej o prawidłowym żywieniu przeczytaj TUTAJ
Rak wątroby i rak trzustki
Do objawów towarzyszących nowotworowi trzustki zalicza się cukrzyca (bez przypadków choroby w rodzinie), swędzenie skóry oraz ciemne stolce o bardzo nieprzyjemnym zapachu. Z kolei objawami charakterystycznymi dla raka wątroby jest wyczuwalny po prawej stronie pod żebrami guzek, gorączka, mocz o ciemnym zabarwieniu, nudności i wymioty, a także uczucie zmęczenia. W przypadku obu chorób pojawia się również utrata apetytu, nagły spadek masy ciała i żółcenie skóry oraz oczu.
W przypadku nowotworu wątroby i trzustki ograniczone musi zostać przede wszystkim spożywanie tłustych produktów. Zaliczane są one do produktów ciężkostrawnych, co wynika ze skomplikowanego procesu trawienia tłuszczów. Rozpoczyna się ono w żołądku, jednak zasadnicza część tego procesu zachodzi dopiero w dwunastnicy i przedniej części jelita.
W tych miejscach wydzielana jest żółć, którą produkuje wątroba, a następnie enzymy — lipaza trzustkowa i lipaza jelitowa. Zaburzone funkcjonowanie tych dwóch organów zwykle wiąże się z zaburzeniem wydzielania substancji wspomagających trawienie, co skutkuje dodatkowym obciążeniem organizmu po spożyciu produktów ciężkostrawnych.
Jak w takim razie powinna wyglądać dieta osób chorujących na nowotwór układu pokarmowego?
Nowotwory układu pokarmowego – żywienie okiem eksperta
Kluczowe informacje na temat żywienia osób chorujących na nowotwór układu pokarmowego przedstawia ekspert: mgr inż. Klaudia Kotecka-Majcharzak:
W przypadku chorych zmagających się z nowotworem układu pokarmowego zalecam stosowanie diety lekkostrawnej o ograniczonej zawartości błonnika pokarmowego (do 15g/d — w zależności od rodzaju nowotworu), tłuszczu oraz soli.
Korzystnie na układ pokarmowy będą wpływały produkty gotowane w wodzie, na parze lub pieczone. Wszelkiego rodzaju zupy, gotowane warzywa, potrawki, czy koktajle będą doskonałym wyborem żywieniowym.
Z codziennego jadłospisu należy natomiast wykluczyć potrawy smażone, wędzone, wysoko przetworzone, łakocie, mocną kawę, herbatę oraz alkohol.
Ograniczenie konsumpcji powinno dotyczyć również suszonych owoców i warzyw strączkowych ze względu na upośledzoną tolerancję zawartych w nich ciężkostrawnych cukrów (warzywa strączkowe powinny być spożywane przez chorego sporadycznie, w ilościach nieprzekraczających 2 łyżek stołowych – przed ugotowaniem).
Dodatkowo, chory powinien unikać konsumpcji produktów zbożowych, w szczególności pieczywa razowego, wieloziarnistego, a także surowych warzyw i owoców, ponieważ mogą one działać drażniąco na układ pokarmowy i powodować wzdęcia. Jeśli zaburzeniom czynnościowym przewodu pokarmowego towarzyszy zaparcie, powyższe produkty mogą być wprowadzone do diety w niewielkich ilościach, odpowiadających tolerancji pokarmowej chorego.
Należy również podkreślić, że każdy pacjent jest inny i dobór odpowiedniej diety powinien być zindywidualizowany.
Kluczowe znaczenie odgrywa, m.in.:
- kondycja organizmu pacjenta,
- etap leczenia,
- występowanie nudności i/lub wymiotów,
- występowanie biegunek/zaparć,
- masa ciała chorego,
- wiek chorego,
- możliwość konsumpcji,
- możliwość poruszania się.
Decyzje dotyczące sposobu żywienia powinny być dokonywane na podstawie konsultacji z lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem.
– Wizualizacje 3D, które możecie Państwo pozyskać w Tumor3D w przejrzysty i prosty sposób pokazują, jak bardzo odpowiednio dobrany sposób żywienia wpływa na stan naszego organizmu. Zachęcam do zapoznania się z możliwościami, jakie oferuje Tumor3D i wykorzystaniem ich w procesie powrotu do zdrowia — mówi dietetyk Klaudia Kotecka-Majchrzak.
Artykuł Partnera
