Choroby nowotworowe, szczególnie narządów rodnych i piersi, sprawiają, że pacjentki mogą czuć się mniej kobiece, mniej atrakcyjne i tracą zainteresowanie swoim życiem intymnym. Skutki uboczne niektórych terapii onkologicznych prowadzą do wczesnej niewydolności jajników, uderzeń gorąca, zaburzeń snu, spadku nastroju i rozdrażnienia. Pacjentki odczuwają również ból oraz suchość pochwy. Wszystkie te czynniki mogą negatywnie wpływać na życie seksualne, pożądanie i kontakty intymne z partnerem.

Bliskość odgrywa szczególną rolę w ciężkim okresie walki z chorobą. Poprawie życie seksualnego kobiet poddanych leczeniu onkologicznemu sprzyja specjalistyczna pomoc i rehabilitacja seksualna, zmiana stylu współżycia seksualnego (pozycji i preferowanych stref erogennych), leczenie przeciwdepresyjne oraz uczestnictwo w pacjenckich grupach wsparcia.

W przypadku wystąpienia przykrych dolegliwości warto korzystać z dostępnych na rynku specjalistycznych preparatów o działaniu długotrwale nawilżającym i poślizgowym z drobnocząsteczkowym kwasem hialuronowym. Ułatwiają one kontakty intymne dzięki czemu pozwalają cieszyć się partnerom z życia seksualnego.

Wpływ choroby nowotworowej na seksualność

Jak wynika z badań, 44% pacjentów onkologicznych ujawnia problemy w relacjach partnerskich, a blisko 80% zgłasza pogorszenie jakości życia seksualnego. Zdecydowana większość chorych nie uzyskała pomocy w zakresie seksualności w trakcie leczenia onkologicznego.

Na szczęście zainteresowanie seksualnością pacjentów onkologicznych systematycznie rośnie. Jest to spowodowane faktem, że wyniki leczenia nowotworów są coraz lepsze, co skutkuje wzrostem liczby ozdrowieńców, którzy pokonali chorobę. Coraz większą uwagę skupia się nie tylko na skuteczności leczenia, ale także na jakości życia chorych.

Za początek rozwoju onkoseksuologii przyjmuje się 14 Annual San Francisco CancerSymposium w 1979 roku, podczas którego po raz pierwszy szeroko omawiano problemy seksualne pacjentów onkologicznych oraz możliwości profesjonalnej pomocy w tym zakresie.

Onkoseksuologia jest interdyscyplinarną dziedziną nauki, w której współpracują ze sobą onkolodzy, seksuolodzy, psycholodzy i rehabilitanci. Onkoseksuologia obejmuje szeroki zakres zagadnień: obraz ciała u pacjentów, zaburzenia seksualne związane z chorobą i terapią, relacje partnerskie, jakość życia, rehabilitację seksualną oraz edukację.

Wpływ choroby nowotworowej na seksualność pacjentów onkologicznych wiąże się z szeregiem czynników: osobowością pacjenta i jego partnera, wiekiem, systemem wartości, obrazem ciała, umiejscowieniem choroby, przebiegiem terapii i stosowanymi metodami leczenia, a nawet mitami i stereotypami na temat seksualności w chorobie.

Edukacja w obszarze onkoseksualności oraz rozwój rehabilitacji seksualnej pacjentów onkologicznych przyczyniły się do kilku ważnych odkryć: u kobiet istnieją różne drogi do osiągnięcia orgazmu, strefy erogenne są zmienne i można je kreować niemalże w każdym regionie ciała, a udane życie seksualne sprzyja mobilizacji układu odpornościowego.

Dysfunkcje seksualne będące następstwem leczenia onkologicznego

Niezależnie od stosowanej metody leczenia onkologicznego działania uboczne terapii mogą wpływać na życie seksualne pacjentek. Oznacza to, że rosnąca liczba kobiet wyleczonych z choroby nowotworowej jest narażona na długoterminowe działania niepożądane leczenia.

Proces leczenia onkologicznego wywiera istotny wpływ na życie intymne pacjentek chorych na raka. W znacznym stopniu upośledza funkcje rozrodcze, przyczynia się do obniżenia jakości życia z powodu pojawienia się objawów wywołanych wcześniejszą menopauzą, wpływa negatywnie na odczuwanie pożądania i sprawność seksualną.

Niestety zdarza się, że problemy seksualne pacjentek są bagatelizowane lub ustępują miejsca problemom dnia codziennego. Pomimo znanego faktu, że aktywność seksualna jest integralną częścią osobowości człowieka, okazuje się, że w wielu przypadkach również personel medyczny wydaje się lekceważyć problem ewentualnych zaburzeń seksualnych.

Problemy i dysfunkcje seksualne występują bardzo często u kobiet leczonych z powodu raka piersi. Rola kobiecych piersi w wielu kulturach jest głęboko zakorzeniona i jakakolwiek choroba powodująca konieczność ich usunięcia powoduje głęboki uraz oraz zachwianie poczucia własnej wartości. W konsekwencji może prowadzić to do zmniejszenia aktywności seksualnej.

Warto wspomnieć o znaczeniu leczenia systemowego raka piersi, które z jednej strony pozwalana na poprawę osiąganych wyników, a z drugiej wpływa na szereg problemów związanych z intymną sferą życia pacjentek. Część z nich wynika z indukowanej cytostatykami wcześniejszej menopauzy. Wystąpienie wczesnej menopauzy powoduje obniżenie libido, wpływa negatywnie na jakość życia intymnego oraz sprzyja dolegliwościom takim jak suchość pochwy czy ból podczas stosunku.

W tym szczególnym okresie warto stosować produkty, które mają właściwości długotrwale nawilżające i regenerujące. Wsparciem podczas suchości pochwy u pacjentek onkologicznych będą preparaty zawierające drobnocząsteczkowy kwas hialuronowy, bez składników, które nie są wskazane dla tej grupy pacjentek (hormony czy parabeny), np. żel Mucovagin. Wspomniany preparat można stosować na zewnętrze i wewnętrzne okolice intymne, ma on długotrwałe działanie nawilżające i poślizgowe.

Źródła:

  • Praktyka leczenia wspomagająca w onkologii, pod red. A. W. Szawłowski, R. Stec, Poznań 2017;
  • Leczenie wspomagające w onkologii, pod. red. K. Krzemieniecki, Poznań 2008;
  • Seksualność kobiety w chorobie nowotworowej, Poradnik dla kobiet i partnerów, Primopro, Warszawa 2019;
  • O życiu z rakiem i po raku, red. K. de Walden-Gałuszko, Warszawa 2020;