Rak w ciąży to rzadki przypadek, ale wzbudza uzasadniony strach oraz wiele pytań u przyszłych mam odnośnie wpływu leczenia na zdrowie nienarodzonego dziecka. Warto podkreślić, że możliwe jest zarówno zajście w ciąże w trakcie choroby nowotworowej, jak i szczęśliwe donoszenie zdrowej ciąży przez pacjentki onkologiczne.
Wbrew powielanym mitom – ciąża nie przyczynia się do powstawania raka, ani nie powinna bezpośrednio wpływać na szybszy rozwoju nowotworu. Czasami zmiany hormonalne mogą stymulować określone nowotwory, takie jak czerniak, ale jest to rzadki przypadek.
Nowotwór najczęściej nie ma wpływu na rozwijający się płód, choć niektóre terapie onkologiczne (chemioterapia czy radioterapia) mogą stwarzać pewne ryzyko dla nienarodzonego dziecka. Z tego powodu należy ściśle współpracować z doświadczonym onkologiem, aby określić najlepsze opcje leczenia zarówno dla zdrowia matki, jak i płodu.
Choroba nowotworowa w ciąży
Statystyki wskazują, że średnio u 1 na 1000 kobiet w ciąży diagnozuje się nowotwór. Lekarze przewidują, że liczba ta zwiększy się ze względu na rosnącą liczbę kobiet, które opóźniają macierzyństwo (powyżej 40 r.ż.). Ryzyko rozwoju większości nowotworów wzrasta wraz z wiekiem.
Rak piersi jest jednym z najczęstszych rodzajów nowotworów, który dotyka kobiety w czasie ciąży. Około 1 na 3000 kobiet w ciąży słyszy taką diagnozę.
Jakie rodzaje nowotworów występują najczęściej w czasie ciąży?
Najczęściej występujące nowotwory rozpoznawane w czasie ciąży to:
● rak piersi
● rak szyjki macicy
● Chłoniak Hodgkina
● rak jajnika
● czerniak
● białaczka
● rak tarczycy
● rak jelita grubego
Inne nowotwory, takie jak rak płuca, guz mózg czy rak kości, mogą również występować w okresie ciąży, ale ich odsetek jest stosunkowo niewielki.
Czasami niektóre objawy raka mogą nakładać się z objawami ciąży, co może opóźnić postawienie diagnozy. Typowe objawy ciąży i niektórych nowotworów obejmują:
● wzdęcia
● bóle głowy
● nudności
● wymioty
● zmęczenie
● zmiany w strukturze i czułości piersi i brodawek
● krwawienie z odbytnicy
ZOBACZ WIĘCEJ: CHOROBA NOWOTWOROWA W CIĄŻY
Diagnoza nowotworu w ciąży
RTG
Rentgen wykorzystuje niskie dawki promieniowania. Stwierdzono, że poziom promieniowania zastosowanego w badaniu rentgenowskim nie jest wystarczająco wysoki, aby zaszkodzić dziecku. Kobiety w ciąży powinny dla bezpieczeństwa zakładać ołowiane kamizelki, aby przykryć brzuch podczas prześwietlenia – jeśli jest to możliwe.
Tomografia komputerowa (CT)
Skan TK wykonuje szczegółowe zdjęcia narządów za pomocą urządzenia rentgenowskiego podłączonego do komputera. Skany CT głowy lub klatki piersiowej są zwykle bezpieczne w czasie ciąży. Badanie TK brzucha lub miednicy powinno być wykonywane u kobiet ciąży tylko jeśli jest to konieczne.
Rezonans magnetyczny (MRI)
Jest ogólnie uważany za bezpieczne badanie obrazowe dla kobiet w ciąży ponieważ nie używa promieniowania jonizującego.
USG
USG wykorzystuje fale dźwiękowe do tworzenia obrazów określonych obszarów ciała. Ultrasonografia jest uważana bezpieczne badanie diagnostyczne podczas ciąży.
Biopsja
Podczas biopsji lekarze pobierają próbkę tkanki, aby przebadać daną tkankę w laboratorium. Biopsje są generalnie uważane za bezpieczne procedury dla kobiet w ciąży.
Zdarza się, że badania wykonywane w czasie ciąży mogą wykryć nowotwór wcześniej. Na przykład badanie cytologiczne może wykryć raka szyjki macicy.
W jaki sposób diagnozuje się raka piersi w czasie ciąży?
Jeśli wystąpi którykolwiek z objawów raka piersi zgłoś się do lekarza. Specjalista przeprowadzi specjalne badanie i zdecyduje czy skierować pacjentkę do kliniki w celu przeprowadzenia pogłębionych badań.
Badanie fizykalne piersi.
Badanie USG lub/i mammografia.
MRI piersi.
Pobranie próbki tkanki piersi (biopsja) lub komórek piersi (aspiracja cienkoigłowa). Próbkę przesyła się do laboratorium, gdzie można ją obejrzeć pod mikroskopem. Biopsje rdzeniowe są częściej stosowane u kobiet w ciąży i mogą być bardziej wiarygodne w postawieniu diagnozy.
Wpływ raka na ciążę
Rak nie wiąże się bezpośrednio z utratą czy rozwiązaniem ciąży. Jednak w niektórych może skończyć się porodem wcześniaka.
Wraz ze swoimi opiekunami medycznymi (ginekolog, położna) będziecie musieli omówić wszystkie zagrożenia związane rakiem i ciążą. Oprócz ginekologa i położnej, będziesz musiała również zobaczyć się z onkologiem prowadzącym leczenie. Choroba nowotworowa oczywiście wiąże się ze zwiększona liczbą wizyt u specjalistów i większą ilością badań.
Wpływ nowotworu na płód
Nie są znane wszystkie sposoby w jakie rak może wpływać na płód. Niektóre nowotwory takie jak czerniak i białaczka mogą rozprzestrzeniać się przez łożysko. Są to bardzo rzadkie przypadki raka. Jeśli to nastąpi, lekarz omówi sposób leczenia dziecka w czasie ciąży i po porodzie.
Po porodzie lekarz sprawdzi wczesne objawy raka i przebada dziecko. Jeśli będzie ono zdrowe nie będzie potrzebowało żadnych dodatkowych terapii.
Niektóre terapie przeciwnowotworowe mogą zaszkodzić dziecku. Ryzyko uszkodzenia jest większe w czasie pierwszego trymestru. W pierwszym trymestrze rozwijają się narządy i budowa ciała dziecka.
Leczenie raka w czasie ciąży
Wiele lat temu lekarze nie wiedzieli jak bezpiecznie leczyć raka w czasie ciąży, a wielu zalecało jej przerwanie. Dzisiaj wszystko wygląda zupełnie inaczej.
Opcje terapeutyczne u kobiet w ciąży z rakiem są z reguły takie same jak w przypadku kobiet nie spodziewających się dziecka. Sposób i czas leczenia mogą być odmienne w zależności od typu choroby i jej zaawansowania.
Leczenie onkologiczne może wpływać nie tylko na płód, ale również na układ płciowy kobiety. Warto omówić z onkologiem ryzyko rozwoju niepłodności u pacjentki onkologicznej, który może być związane z zastosowanym leczeniem.
Terapie nowotworu w ciąży zależą generalnie od:
● rodzaju raka,
● lokalizacji – gdzie się znajduje,
● etapie rozwoju choroby,
● tygodnia ciąży
Jak leczyć raka w ciąży?
Chirurgia
Leczenie chirurgiczne jest zwykle uważane za bezpieczną opcję leczenia matki i dziecka, szczególnie po pierwszym trymestrze ciąży. Typ operacji zależy od rodzaju raka. Celem operacji jest usunięcie guzów nowotworowych. Jeśli masz raka piersi zabieg chirurgiczny może wpłynąć na zdolność karmienia piersią. Dlatego warto omówić to ze swoim lekarzem.
Chemioterapia w ciąży
Chemioterapia polega na użyciu toksycznych substancji, które niszczą komórki nowotworowe. Chemioterapia może uszkodzić płód, spowodować wady wrodzone lub doprowadzić do poronienia. Prawdopodobieństwo jest większe w pierwszym trymestrze ciąży. Stosowanie chemioterapii w ciąży wymaga konsultacji z doświadczonym onkologiem.
Radioterapia w ciąży
Promieniowanie wykorzystuje wysokoenergetyczne promieniowanie rentgenowskie lub cząstki, aby niszczyć komórki nowotworowe w twoim ciele. Ta terapia może zaszkodzić nienarodzonemu dziecku, szczególnie jeśli jest używana w pierwszym trymestrze ciąży. Czasami promieniowanie można bezpiecznie stosować w drugim lub trzecim trymestrze ciąży, ale zależy to od rodzaju, dawki i obszaru poddawanego leczeniu.
ZOBACZ WIĘCEJ: CIĄŻA PO LECZENIU RAKA
Karmienie piersią, a rak
Nowotwór nie przenika do pokarmu, dlatego możesz zdecydować się na karmienie piersią jeżeli lekarz nie będzie widział innych przeciwwskazań. Wiele kobiet chorych na raka lub w czasie remisji jest w stanie z powodzeniem karmić piersią swoje dzieci.
Leki cytostatyczne i chemioterapia mogą być przekazywane dziecku przez mleko. Jeżeli jesteś w trakcie leczenia, to karmienie piersią może być niemożliwe.
Karmienie dziecka z rakiem piersi
Wielu lekarzy zaleca zaprzestanie karmienia w przypadku diagnozy raka piersi.
Karmienie piersią najczęściej jest możliwe u kobiet po zabiegu chirurgicznym, jeśli nie wymagają one chemioterapii, radioterapii, leczenia hormonalnego lub terapii celowanej.
Chociaż wiele kobiet jest w stanie wyprodukować mleko z leczonej piersi, to ilość pokarmu jest często mniejsza. Karmienie piersią z piersi leczonej radioterapią może doprowadzić do zapalenie sutka (zakażenia).
Jeśli masz pytania dotyczące karmienia piersią, porozmawiaj z położną laktacyjną lub lekarzem prowadzącym Twoje leczenie.