Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy zawiera najnowsze informacje i ważne badania z zakresu onkologii zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem.

Prezentujemy aktualny przegląd najciekawszych doniesień opublikowanych na łamach prestiżowych mediów medycznych.

Onkoserwis – luty 2022

 

Chemioterapia nie poprawia wyników leczenia wczesnego raka piersi u kobiet po menopauzie

W The New England Journal of Medicine opublikowano wyniki badania RxPONDER potwierdzające niedawne doniesienia, według których chore na wczesnego raka piersi niskiego ryzyka, w wieku pomenopauzalnym, można bezpieczenie leczyć bez chemioterapii.

W badaniu wzięło udział 5018 chorych na hormonozależnego, HER2-ujemnego raka piersi, z przerzutami do 1-3 pachowych węzłów chłonnych. Przydzielano je losowo do grupy otrzymującej wyłączną hormonoterapię lub chemioterapię, a następnie hormonoterapię. Po ponad pięciu latach obserwacji nie stwierdzono różnic w czasie wolnym od choroby (disease free survival, DFS) pomiędzy badanymi grupami.

Z kolei kobiety przed menopauzą odnosiły istotną korzyść z chemioterapii – DFS 89% w grupie wyłącznej hormonoterapii oraz 93,9% w grupie łączonej terapii (p=0.002). W podgrupie tej chemioterapia zmniejszyła również ryzyko przerzutów odległych (p=0.009).

www.nejm.org

Dieta a ryzyko rozwoju nowotworów

Podczas ubiegłorocznego San Antonio Breast Cancer Symposium przedstawiono trzy prace przeprowadzone w ramach trwającego badania French NutriNet-Santé. Rozpoczęte w 2009 roku badanie prowadzone jest w formie internetowej, z udziałem ponad 170 tys. osób, a jego celem jest ocena związków pomiędzy żywieniem a zdrowiem.

W pierwszej pracy (P1-09-01) zbadano zależność pomiędzy spożywaniem azotynów i azotanów a ryzykiem wystąpienia raka. Azotyny i azotany są związkami używanymi w procesach przetwarzania żywności jako substancje konserwujące, zapobiegające rozwojowi bakterii oraz wydłużające czas zdatności do spożycia produktu.

W trakcie obserwacji okazało się, że nadmiernie spożywanie sztucznych azotanów, szczególnie azotanu potasu, zwiększało ryzyko rozwoju raka piersi (HR = 1.24 [1.03-1.48], P = 0.02). Z kolei spożywanie azotynów, a głównie azotynu sodu, zwiększało ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego (HR = 1.58 [1.14-2.18], P = 0.008). Naturalne azotany i azotyny nie powodowały wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwory.

Kolejna prezentowana praca (P1-09-02) dotyczyła ryzyka rozwoju raka w związku ze spożywaniem sztucznych słodzików (najczęstszych: aspartamu E951, acesulfamu-K E950 oraz sukralozy E955). Ich nadmiernie spożycie (szczególnie aspartamu – HR = 1.20 [1.05-1.38] P = 0.001 i acesulfamu-K – HR = 1.18 [1.04-1.34] P = 0.003) wiązało się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory ogółem, a także na raka piersi i nowotwory związane z otyłością.

Trzecie badanie (P3-12-35) wykazało, że spożywanie tłuszczów trans zwiększa ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego, raka piersi (szczególnie w wieku przedmenopauzalnym) oraz nowotwory ogółem.

www.abstractsonline.com

Dieta naśladująca post pobudza układ odpornościowy do walki z nowotworem

W badaniach przedklinicznych na myszach wykazano, że Fast-mimicking diet (FMD), czyli dieta polegająca na spożywaniu przez kilka kolejnych dni bardzo małej liczby kalorii, zwiększa skuteczność terapii przeciwnowotworowych poprzez modulację funkcji układu odpornościowego oraz metabolizmu. Włoscy badacze zastosowali FMD u 101 chorych na nowotwory.

Dietę prowadzono w cyklach pięciodniowych powtarzanych co 3-4 tygodnie. W trakcie każdego cyklu chory spożywał nie więcej niż 1800 kcal łącznie (600 kcal pierwszego dnia, w kolejnych czterech do 300 kcal dziennie). FMD obniżyło stężenie glukozy w osoczu o 18,6%, a insuliny o 50,7%. Wartości te pozostawały stabilne pomiędzy cyklami. Masa ciała uczestników badania pozostawała stała – utraty w trakcie okresów przyjmowania obniżonej liczby kalorii były naturalnie wyrównywane w przerwach pomiędzy cyklami.

Aby ocenić wpływ FMD na modulację układu odpornościowego poddano analizie chorych na czerniaka i raka piersi, otrzymujących 5-dniową FMD przed resekcją guza. Okazało się, że ograniczenie kaloryczne przed operacją spowodowało wzrost liczby limfocytów T naciekających guz, co dowodzi pobudzenia układu odpornościowego do walki z nowotworem. Zmiany w funkcji układu odpornościowego zauważono zarówno na poziomie tkankowym, jak i systemowym.

W związku z obiecującymi wynikami włoscy badacze rozpoczęli kolejne projekty, których celem jest wybór optymalnego schemat u FMD i potwierdzenie jego skuteczności w bardziej homogennej grupie.

cancerdiscovery.aacrjournals.org

Przesiewowa kolonoskopia również dla młodszych osób

Ostatnie lata przyniosły liczne dowody na zwiększenie zachorowalności na raka jelita grubego wśród osób poniżej 50. roku życia. Według analiz, ryzyko zachorowania na ten nowotwór u osób w wieku 45-49 lat jest podobne do ryzyka 50-latków w latach 90.

Szczególny wzrost liczby zachorowań odnotowano dla raka odbytnicy (1,7% rocznie) w porównaniu z nowotworami pozostałej części jelita grubego (0,7% rocznie). W USA wskaźnik umieralności wśród osób w wieku 45-49 lat wzrósł w latach 1999-2019 z 6,4 do 6,6 zgonów na 100 000 osób. W tym samym okresie umieralność starszych chorych na raka jelita grubego zmalała.

W związku z tymi danymi, pomimo braku dowodów na skuteczność badań przesiewowych w młodszej populacji chorych, amerykańskie towarzystwa naukowe zdecydowały się na obniżenie dolnej granicy wieku dla rozpoczęcia skriningowych kolononoskopii z 50. do 45. roku życia. Dokonano również korekty górnej granicy wieku, w którym zaleca się wykonywanie badania przesiewowego w kierunku raka jelita grubego.

Uznano, że osoby w wieku 76-85 lat należy kwalifikować indywidualnie, oceniając bilans korzyści i ryzyka oraz preferencje pacjenta. Wykonywanie badań przesiewowych u osób powyżej 85. roku życia jest bezcelowe.

www.medscape.com

COVID-19 zwiększa ryzyko progresji nowotworu

Belgijscy badacze przebadali próbki krwi pobrane od 106 chorych na nowotwory lite oraz hematologiczne, z których 52 osoby były zakażone COVID-19. Grupę kontrolną stanowili pracownicy szpitala zarówno bez, jak i z infekcją koronawirusem, od których pobrano czterokrotnie próbki krwi. Chorzy, którzy nie zarazili się wirusem mieli, w porównaniu do zdrowych osób, wyższe stężenia cytokin, chemokin i czynników wzrostu (substancji odpowiedzialnych za powstanie reakcji zapalnej zależnej od nowotworu).

Chorzy na nowotwory, którzy zachorowali na COVID-19, mieli zmiany stężeń kolejnych siedmiu substancji, z których część uznawana jest za czynniki pobudzające wzrost nowotworów. Stężenia cytokin, chemokin i czynników wzrostu u zdrowych pracowników szpitala wróciły do normy po przebyciu zakażenia koronawirusem, natomiast u chorych na nowotwory pozostały podwyższone.

Według autorów badania zaobserwowane zmiany w układzie odpornościowym mogą wyjaśniać zwiększoną częstość wznów nowotworów lub ich progresji po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.

www.medrxiv.org

Osoby po leczeniu onkologicznym stosują duże ilości suplementów diety

Nie udowodniono wpływu suplementów diety na zmniejszenie ryzyka wznowy choroby nowotworowej. W związku z tym ich stosowanie nie jest rutynowo zalecane u osób po wyleczeniu nowotworu. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Cancer wzięło udział 1049 osób, które w latach 2012-2015 były leczone z powodu raka piersi, raka gruczołu krokowego lub raka jelita grubego.

Chorzy telefonicznie bądź elektronicznie wypełniali ankiety dotyczące stosowanej diety, w tym liczby spożywanych suplementów. Zauważono, że pomimo braku udowodnionego działania suplementów zażywało je aż 40% osób, a 19% wierzyło, że ich stosowanie zmniejsza ryzyko wznowy choroby nowotworowej. Suplementy diety stosowały częściej kobiety i osoby stosujące się do zaleceń odnośnie ilości spożywanych warzyw i owoców.

Najczęściej stosowanymi suplementami były oleje rybne, wapń i witamina D. Wśród osób przyjmujących suplementy diety aż 40% stosowało więcej niż jeden z nich, a 10% więcej niż trzy. Autorzy badania podkreślają konieczność edukacji pacjentów w zakresie korzyści i niebezpieczeństw płynących ze stosowania suplementów diety w chorobie nowotworowej.

acsjournals.onlinelibrary.wiley.com

Regularne spożywanie oliwy z oliwek zmniejsza umieralność

Wiadomo, że spożywanie oliwy z oliwek zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Do tej pory nie było jednak badań analizujących wpływ jej spożywania na czas życia i umieralność. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Journal of the American College of Cardiology przeprowadzono ankietę u ponad 90 tysięcy osób pod kątem spożycia oliwy z oliwek.

Wykazano, że osoby spożywające więcej niż 0,5 łyżki stołowej oliwy dziennie lub powyżej 7 g dziennie mają o 19% niższe ryzyko zgonu niż osoby jej niespożywające lub spożywające ją rzadko. Spożywanie oliwy z oliwek wiązało się z obniżeniem o 19% ryzyka zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych, o 17% z powodu nowotworów, o 29% z powodu chorób neurodegeneracyjnych oraz o 17% z powodu chorób układu oddechowego.

Autorzy badania zachęcają do zastąpienia odzwierzęcych tłuszczów oliwą z oliwek, jednak podkreślają również konieczność przestrzegania zbalansowanej diety i ogólnie pojętego zdrowego stylu życia.

www.jacc.org

Spożywanie błonnika wpływa na skuteczność immunoterapii

Immunoterapia jest formą leczenia onkologicznego, polegającą na pobudzaniu układu immunologicznego do zwalczania nowotworu. Jednym z pierwszych nowotworów, w którym udowodniono jej skuteczność jest czerniak. Nie wiadomo z jakiego powodu u jednych chorych leczenie to jest skuteczne, a u innych nie.

Mikrobiota jelitowa ma wpływ na układ odpornościowy ludzi, w związku z tym od kilku lat toczą się badania nad wpływem jej składu oraz diety chorych na wyniki immunoterapii. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Sience sprawdzono jaki jest wpływ spożywania dużej ilości błonnika na skuteczność immunoterapii czerniaka.

W badaniu wzięło udział 158 pacjentów, których zależnie od ilości spożywanego błonnika kwalifikowano do dwóch grup. Pierwsza spożywała więcej niż 20 g błonnika dziennie, a druga mniej niż 20 g. Zauważono, że grupa 37 osób z wysokim spożyciem błonnika miała dłuższy czas wolny od progresji choroby niż osoby spożywające mniej niż 20 g błonnika dziennie.

Największą korzyść z immunoterapii zauważono u pacjentów spożywających więcej niż 20 g błonnika i nie stosujących probiotyków w miesiącu poprzedzającym immunoterapię.

www.science.org

Suplementacja witaminy D nie zmniejsza ryzyka chorób sercowo-naczyniowych naczyniowych i nowotworów

Niedobór witaminy D jest związany ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów. Nie wiadomo jednak, czy suplementacja witaminy D w postaci doustnych preparatów wpływa na zmniejszenie ryzyka tych chorób.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie American Journal of Clinical Nutriton blisko 2,5 tysiąca zdrowych mężczyzn po 60. roku życia i kobiet po 65. roku życia przydzielono losowo do trzech grup. Pierwsza stosowała doustnie placebo, druga 1600 IU witaminy D, a trzecia 3600 IU witaminy D. Po 5 letniej obserwacji nie zauważono, aby suplementacja witaminy D zmniejszała ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych lub nowotworów.

Autorzy pracy zauważają, że brak korzystnego efektu suplementacji witaminy D może wynikać z faktu, że przed rozpoczęciem interwencji uczestnicy badania mieli normalne wartości stężenia witaminy D we krwi.

academic.oup.com

Odpowiedź na szczepienie przeciwko COVID 19 u chorych na nowotwory hematologiczne różni się w zależności od rodzaju nowotworu

Pacjenci leczeni z powodu nowotworów hematologicznych są narażeni na ciężki przebieg COVID-19 i częściej wymagają hospitalizacji. W metaanalizie 44 badań z udziałem ponad 7 tysięcy chorych z tej grupy poddano analizie skuteczność szczepionek przeciwko COVID-19.

W tym celu badano odpowiedź komórkową i humoralną na szczepienie po pierwszej i drugiej dawce. Wykazano, że najlepszą odpowiedź na szczepienie (objawiającą się obecnością przeciwciał przeciw COVID-19) mieli chorzy z zespołem mielodysplastycznym i ostrymi białaczkami, a najgorszą osoby z przewlekłą białaczką limfocytową.

Dodatkowo gorszą odpowiedź na szczepienia uzyskiwały osoby aktywnie leczone, szczególnie pacjenci leczeni przeciwciałami anty CD20, w trakcie terapii celowanych oraz po przebytej terapii CAR-T.

www.medrxiv.org

źródło: Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem

POLECAMY: ONKOPEDIA