Onkoserwis – przedstawiamy najnowsze doniesienia i wybrane newsy ze świata onkologii zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem. Przegląd najnowszych wiadomości onkologicznych opublikowanych na łamach prestiżowych czasopism branżowych – sierpień 2023. Zapraszamy do lektury!
Onkoserwis – sierpień 2023
Niskowęglowodanowa dieta z przewagą produktów pochodzenia roślinnego zmniejsza ryzyko zgonu u chorych na raka piersi
Ponad 9,5 tys. chorych na raka piersi biorących udział w dwóch kohortowych badaniach (Nurses’ Healt Study I i II) wypełniło kwestionariusze dotyczące diety. Oceniono w nich m.in. spożycie produktów odzwierzęcych, roślinnych oraz węglowodanów.
W trakcie ponad 12-letniej obserwacji zmarło 3850 kobiet, w tym 1269 z powodu raka piersi. Spożywanie niskowęglowodanowej diety bogatej w produkty roślinne związane było z mniejszym ryzykiem zgonu, ale nie wpływało na umieralność z powodu raka. Zamiana 5% wartości energetycznej pokarmu z węglowodanów na białko pochodzenia zwierzęcego zmniejszała ryzyko zgonu z powodu raka piersi o 16% i ogólne ryzyko zgonu o 13%, natomiast podobna zamiana na białko pochodzenia roślinnego zmniejszała ogólne ryzyko zgonu aż o 18%.
Sugeruje to, że kobiety chore na raka piersi mogą odnieść korzyść z diet niskowęglowodanowych zawierających duże ilości białka i tłuszczów, szczególnie pochodzenia roślinnego.
źródło: csjournals.onlinelibrary.wiley.com
Suplementacja testosteronu u chorych po leczeniu z powodu raka gruczołu krokowego nie zwiększa ryzyka sercowo-naczyniowego
Jednym z powikłań leczenia nowotworów męskiego układu moczowo-płciowego, w tym raka gruczołu krokowego, jest hipogonadyzm. Spadek wytwarzania testosteronu powoduje m.in. zaburzenia funkcji seksualnych, w tym impotencję. W związku z niejednoznacznymi wynikami badań dotyczącymi bezpieczeństwa stosowania terapii zastępczych najczęściej nie oferowano tym chorym suplementacji.
Podczas endokrynologicznego kongresu ENDO 2023 przedstawiono wyniki badania TRAVERSE. Włączono do niego ponad 5 tys. mężczyzn w wieku 45-80 lat z objawowym hipogonadyzmem oraz podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Chorzy w ramieniu eksperymentalnym stosowali codziennie żel z testosteronem. W porównaniu z placebo poprawiał on funkcje seksualne oraz zmniejszał częstość i nasilenie niedokrwistości.
W ciągu 33-miesięcznej obserwacji terapia hormonalna nie zwiększała ryzyka zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego ani nawrotu raka gruczołu krokowego. Nie wpływała również na gospodarkę węglowodanową, w tym ryzyko rozwoju cukrzycy. U chorych stosujących testosteron częściej obserwowano migotanie przedsionków, ostrą chorobę nerek i zatorowość płucną oraz większe o 43% ryzyko złamań.
źródło: www.nejm.org
Rodzinne występowanie raka piersi nie musi się wiązać z gorszym rokowaniem
Spośród 28,6 tys. kobiet, które w latach 1991-2019 zachorowały w Szwecji na raka piersi, 17,7% miało co najmniej jedną krewną pierwszego stopnia z tym nowotworem. W porównaniu do chorych, u których zachorowanie było pierwszym w rodzinie, kobiety te miały niższe o 12% 5-letnie ryzyko zgonu z powodu raka. Rodzinne występowanie raka piersi poniżej 40. roku życia zwiększało natomiast ryzyko zgonu z powodu nowotworu o 41%. Analizowane dane nie zawierały szczegółowych informacji dotyczących podtypu nowotworu.
Według autorów wyniki te sugerują, że mniejsze ryzyko zgonu kobiet, u których rak piersi występuje rodzinnie, wynika prawdopodobnie z ich większej świadomości, regularnego wykonywania badań przesiewowych i diagnostycznych oraz przestrzegania zaleceń terapeutycznych.
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
Praca mięśni hamuje rozwój nowotworów
Amerykańscy badacze przeanalizowali na poziomie komórkowym zjawisko ochronnego wpływu ćwiczeń fizycznych na powstawanie nowotworów. Podczas badań laboratoryjnych na szczurach okazało się, że kurczące się mięśnie wydzielają do krwioobiegu substancje, które wpływają hamująco na dzielące się komórki nowotworowe (w badaniu używano komórek raka piersi). Efekt ten zachodził poprzez jeden ze znanych szlaków regulujących procesy wzrostu komórek – mTOR.
Wydaje się, że te same substancje mogą również chronić przed rozwojem inwazyjnego nowotworu poprzez zakłócanie szlaków sygnałowych w komórkach raka, ale potwierdzenie tej tezy będzie wymagało dalszych badań.
źródło: www.frontiersin.org
Wysokie BMI poprawia rokowanie chorych na nowotwory rejonu głowy i szyi
Amerykańscy badacze przeanalizowali dane 445 chorych na nowotwory rejonu głowy i szyi, którzy w latach 2005-2021 otrzymywali radykalną radiochemioterapię. Celem analizy była ocena wpływu nadmiernej masy ciała (wysokie BMI) na wynik leczenia. Z badania wykluczono chorych z niedowagą.
Osoby z nadwagą (BMI 25-29,9 kg/m2), w porównaniu do chorych z prawidłową masą ciała, miały lepsze wyniki 5-letniego przeżycia całkowitego (71% vs 58%) oraz 5-letniego czasu wolnego od progresji (68% vs 51%). Podobnej zależności nie zaobserwowano w grupie chorych otyłych (BMI 30). Osoby z nadwagą i otyłością miały, w stosunku do osób o prawidłowym BMI, wyższy odsetek całkowitych odpowiedzi na leczenie w pierwszym kontrolnym badaniu PET/TK (odpowiednio 92%, 91% i 74%). Ponadto u chorych z nadwagą, ale nie otyłością, rzadziej dochodziło do wznów miejscowo-regionalnych (7% vs 26% u osób o prawidłowej masie ciała).
Masa ciała nie wpływała na wyniki leczenia chorych na nowotwory związane z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (Human papilloma virus, HPV).
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
Cukrzyca może zmniejszać skuteczność immunoterapii
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną wynikającą z defektu wytwarzania lub działania insuliny, co w konsekwencji prowadzi do podwyższonego stężenia glukozy we krwi. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Cancer sprawdzono, czy osoby chore na raka płuca i cukrzycę typu 1 lub 2 mają taką samą odpowiedź na immunoterapię, jak osoby bez cukrzycy. W badaniu wzięło udział 203 chorych na rozsianego raka płuca, którzy otrzymywali immunoterapię skojarzoną z chemioterapią albo wyłączną immunoterapię.
U 25% uczestników badania stwierdzono cukrzycę typu 1 lub 2. Zauważono, że osoby chore na cukrzycę miały krótszy czas wolny od progresji nowotworu niż osoby bez cukrzycy (5,9 vs 7,1 miesięcy); w grupie osób chorych na cukrzycę krótsze było również całkowite przeżycie (mediana 12 vs 21 miesięcy). Różnice te były bardziej wyrażone u osób otrzymujących wyłącznie immunoterapię niż w grupie otrzymującej skojarzenie immunoterapii z chemioterapią.
Wyniki te wymagają potwierdzenia w kolejnych badaniach i sprawdzenia, czy stężenie glukozy we krwi w trakcie immunoterapii wpływa na skuteczność leczenia raka płuca.
źródło: acsjournals.onlinelibrary.wiley.com
Nadużywanie alkoholu zwiększa ryzyko raka jelita grubego w młodym wieku
Na świecie rośnie liczba zachorowań na raka jelita grubego u osób przed 50. rokiem życia. W badaniu opublikowanym w Journal of Clinical Oncology sprawdzono, czy spożywanie alkoholu zwiększa ryzyko rozwoju rajka jelita grubego w młodym wieku.
Analizie poddano średnie spożycie alkoholu u ponad 5,5 milionów osób w wieku 20-49 lat. Badane osoby podzielono na nie spożywające alkoholu w ogóle, spożywające małą ilość alkoholu (< 10 g/dobę), umiarkowaną ilość (10-30 g/dobę) i nadużywające alkohol (> 30 g/dobę). W trakcie trwania badania rozpoznano 8 314 raków jelita grubego. Umiarkowane spożywanie i nadużywanie alkoholu zwiększały ryzyko rozwoju raka jelita grubego w młodym wieku o 10-20% w porównaniu do spożywania alkoholu w małych ilościach. Mężczyźni nadużywający alkohol mieli o 26% wyższe ryzyko rozwoju raka dystalnej części jelita grubego i o 17% wyższe ryzyko raka odbytnicy niż osoby spożywające alkohol w małych ilościach.
Autorzy pracy podkreślają konieczność edukacji młodych dorosłych na temat szkodliwości spożywania alkoholu.
źródło: www.medscape.com
Wydolność oddechowa może zmniejszać ryzyko niektórych nowotworów
W badaniu opublikowanym w JAMA Network Open sprawdzono, czy wydolność oddechowa ma wpływ na ryzyko zachorowania na raka płuca, gruczołu krokowego oraz jelita grubego oraz na umieralność z powodu tych nowotworów.
Przebadano ponad 177 tysięcy mężczyzn w wieku 18-75 lat pod kątem wydolności oddechowej. W trakcie ponad 9-letniej obserwacji rozpoznano 499 raków jelita grubego, 283 raków płuca oraz 1918 raków gruczołu krokowego. W tym czasie doszło do 152 zgonów z powodu raka jelita grubego, 207 z powodu raka płuca oraz 141 z powodu raka gruczołu krokowego. Zauważono, że osoby z najwyższą wydolnością oddechową miały o blisko 40% niższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego niż osoby z niską wydolnością.
Dodatkowo zauważono, że wysoki poziom wydolności zmniejsza ryzyko zgonu z powodu raka płuca oraz raka gruczołu krokowego.
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
Jak długo utrzymuje się zmęczenie po radioterapii z powodu raka piersi?
Zmęczenie jest jednym z najczęściej zgłaszanych objawów związanych z leczeniem onkologicznym. W badaniu opublikowanym w International Journal of Cancer sprawdzono, czy pooperacyjna radioterapia u chorych na raka piersi powoduje uczucie zmęczenia.
1443 kobiet chorych na raka piersi wypełniło ankietę dotyczącą uczucia osłabienia przed, w trakcie i po zakończeniu radioterapii. Ankieta zawierała pięć wymiarów zmęczenia: ogólne, fizyczne, psychiczne, utratę motywacji oraz ograniczenie aktywności. Wykazano, że zmęczenie w trakcie radioterapii narastało we wszystkich pięciu wymiarach i u większości kobiet powracało do wyjściowego poziomu między pierwszym a drugim rokiem po zakończeniu radioterapii.
Około 24% chorych doświadczało wysokiego poziomu zmęczenia, 25% umiarkowanego a 46% niskiego. Osoby doświadczające bólu, bezsenności, depresji oraz kobiety w młodym wieku częściej odczuwały wysoki poziom zmęczenia.
źródło: onlinelibrary.wiley.com
Czy rzucenie palenia papierosów przed zachorowaniem na raka płuca ma wpływ na wyniki leczenia?
Rak płuca jest jednym z najczęstszych nowotworów na świecie i główną przyczyną zgonów z powodu nowotworów. 90% raków płuca występuje u osób obecnych lub byłych palaczy tytoniu. W badaniu opublikowany w Jama Network Open sprawdzono, czy rzucenie palenia przed rozpoznaniem raka płuca ma wpływ na wyniki leczenia. Analizą objęto ponad 5,5 tysiąca chorych na raka płuca, z których 14% nigdy nie paliło papierosów, 59% było byłymi palaczami, a 27% obecnymi. Zauważono, że u obecnych palaczy papierosów ryzyko zgonu z powodu raka płuca było o 68% wyższe, a u byłych o 26% wyższe w porównaniu z osobami nigdy nie palącymi papierosów.
Wykazano również, że im dłuższy czas, od rzucenia palenia do rozpoznania raka płuca, tym lepsze wyniki leczenia. Badanie po raz kolejny potwierdza, że niezależnie od liczby wypalonych papierosów w ciągu życia nigdy nie jest za późno aby rzucić palenie.
źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen
źródło: Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem
PRZEJDŹ DO: ONKOSERWIS LIPIEC 2023
