Polskie prawo zawiera szereg przepisów, które chronią pacjenta onkologicznego i zapewniają mu (przynajmniej w teorii) liczne prawa np. prawo do należytego poziomu świadczeń zdrowotnych, dostępu do dokumentacji medycznej, tajemnicy informacji medycznych czy podmiotowości w procesie podejmowania decyzji terapeutycznych. Prawa pacjenta (w tym pacjenta onkologicznego) regulowane są zasadniczo w ustawie z 6 listopada 2008 roku („ustawa o prawach pacjenta”).
Niektóre kwestie związane z prawami pacjenta onkologicznego regulowane są także w innych aktach prawnych – ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawie o działalności leczniczej, ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych czy w Kodeksie Etyki Lekarskiej.
W tym miejscu warto przywołać instytucję Rzecznika Prawa Pacjenta (RPP). Jest to organ powołany, aby stać na straży praw pacjenta. Rzecznik Praw Pacjenta posiada wiele istotnych kompetencji, przede wszystkim obowiązek przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, w przypadku przekazania informacji o podejrzeniu naruszenia praw pacjenta.
W 2020 roku Rzecznik Praw Pacjenta uruchomił Telefoniczną Informacją Pacjenta, dedykowaną również osobom chorym na nowotwór. Numer bezpłatnej infolinii: 800 190 590, prefiks 2.
ZOBACZ WIĘCEJ: INFOLINIA ONKOLOGICZNA
Prawa pacjenta onkologicznego
Do przestrzegania praw pacjenta zobowiązane są osoby uczestniczące w udzielaniu świadczeń zdrowotnych (np. personel medyczny), podmioty udzielające tych świadczeń, organy władzy publicznej właściwe w zakresie ochrony zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia.
Najważniejsze prawa przysługujące pacjentom to:
- Prawo do świadczeń zdrowotnych – oznacza, że pacjent onkologiczny ma prawo do świadczeń zdrowotnych (diagnostycznych i leczniczych) odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Składają się na nią wytyczne towarzystw naukowych dotyczących postępowania w danej chorobie, wyniki badań naukowych, praktyka kliniczna, charakterystyki podawanych leków. W razie zagrożenia zdrowia lub życia pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych. Co istotne, sądy coraz częściej orzekają, że choroby onkologiczne stanowią stan zagrożenia życia, co uzasadnia natychmiastowe udzielenie pomocy niezależnie od „wielkości” kontraktów placówek z NFZ.
- Prawo do informacji i wyrażenia własnego zdania – pacjent, który ukończył 16 lat ma prawo do uzyskania przystępnej informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, wynikach leczenia oraz rokowaniach. Prawo do zgłaszania działań niepożądanych
- Prawo do tajemnicy informacji związanych z pacjentem – pacjent onkologiczny ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego.
- Prawo do wyrażanie zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych – oznacza prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń lub odmowy takiej zgody – po uzyskaniu informacji o stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych i terapeutycznych, ich następstwach, przewidywanych wynikach leczenia czy rokowaniu. Dopiero po otrzymaniu tych informacji mamy do czynienia z tzw. zgodą świadomą.
- Prawo do poszanowania intymności i godności – zobowiązuje personel szpitalny i inne podmioty, które są zobowiązane do poszanowania praw pacjentów, do zapewnienia warunków, w których nie będzie naruszana intymność pacjenta, a więc sfera węższa jeszcze niż prywatność, taka do której pacjent dopuszcza jedynie najbliższe sobie osoby. Prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności obejmują także prawo do umierania w spokoju i godności.
- Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej – chory (lub jego przedstawiciel) ma prawo do dostępu do swojej dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych. Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest zobowiązany prowadzić, przechowywać i udostępniać dokumentację medyczną, a także zapewnić ochronę tych danych
- Prawo do obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń – na życzenia pacjenta przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może towarzyszyć osoba bliska. Osoba udzielająca świadczeń może odmówić obecności osoby bliskiej w przypadku istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwa zdrowotne pacjenta. Odmowę odnotowuje się w formie pisemnej.
- Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii i orzeczenia lekarza
- Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego
- Prawo do opieki duszpasterskiej
- Prawo do do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
ZOBACZ: RODZINA W CHOROBIE NOWOTWOROWEJ
Naruszenie praw pacjenta – pomoc
W przypadku naruszenia praw pacjenta można skorzystać z kilku mechanizmów. Organem powołanym, aby stać na straży praw pacjenta jest Rzecznik Praw Pacjenta. W wyniku przeprowadzonego przez RPP postępowania wyjaśniającego możliwe jest:
- Brak stwierdzenia naruszenia praw pacjenta;
- Skierowanie wystąpienia do podmiotu, organu, organizacji lub instytucji w której stwierdzono naruszenie praw pacjenta z obowiązkiem poinformowania RPP w ciągu 30 dni o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku;
- Zwrócenie się do organu nadrzędnego z wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa.
W przypadku zawinionego naruszenia praw pacjenta, może się on zwrócić do sądu o przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego (możliwość przysługuje tylko w odniesieniu do wskazanych przez ustawodawcę praw).
Jeśli pacjent doznał szkody majątkowej lub niemajątkowej, może dochodzić rekompensaty lub zadośćuczynienia na zasadach ogólnych. Mechanizm sądowy wiąże się z większym wysiłkiem i kosztami po stronie Pacjenta niż interwencja Rzecznika Praw Pacjenta.
Warto podkreślić, że ograniczenie korzystania z praw pacjenta jest dopuszczalne tylko w konkretnych przypadkach wskazanych w przepisach np. na wypadek wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo pacjentów.
ZOBACZ RÓWNIEŻ: ZUS – ŚWIADCZENIA DLA PACJENTÓW ONKOLOGICZNYCH
korzystałem z: O życiu z rakiem i po raku, Praktyczny poradnik dla każdego, pod red. Krystyna de Walden-Gałuszko, Polska Liga Walki z Rakiem, 2020.
Prawa pacjenta…piękna teoria i niewiele w praktyce, a w szczegolnosci to prawo do leczenia zgodnie z najnowsza wiedzą medyczną.. ciekawie gdzie, bo nie u nas,,
Witam serdecznie.Prawa pacjenta onkologicznego…w epoce cividu nie mają racji bytu.
Ważne jest samopoczucie lekarza a nie chorego pacjenta. To chore i nieludzkie.
Nikt Ci nigdzie nie może towarzyszyć…tylko do pewnego momentu.
Potem zostajesz sam. Hospicjum w SzP. Kopernika w Łodzi.
– Zakaz odwiedzin umierającego człowieka.
Nieludzkie to. Przecież tam zostają ludzie, którzy lada moment odejdą.
Przedzieleni tylko parawanami od siebie. Słyszą wszystko i wszystkich. To musi być koszmar !
Długo by o tym pisać.
Nie mogę spać. Mój czas się zbliża.
Oby to nie był SOR !
Szukam pomocy dla mamy,bo oczywiście lekarze po diagnozie w czasach Covid już ją przekreślili rak płuc i zero perspektyw na leczenie!Mama nie je,bo boli ją tchawica to oczywiste więc dlaczego nie wprowadzą jej specjalnej diety?bo im się nie chce!czekają żeby ją wypisać i do „piachu” ja słyszę nie ma szans ,dramat,umiera i koniec.
czytam różne gorsze przypadki i co?ludzie przeżyli!pytam się gdzie tu poszanowanie pacjenta? czy jeszcze ktoś istnieje na tym świecie kto chce pomóc z czystego serca ?a nie wysłać na cmentarz?szukam pomocy i wiadomości gdzie tylko mogę bo wiem,że liczą się tu dni tylko jak ją dostać jak nikomu nawet się nie chce podjąć próby?
Wiem co czujesz, ja podobnie straciłam w lutym mamę. 10. 12. 2019 po długim leczeniu u lekarza pierwszego kontaktu, spożyciu 4 antybiotyków, wymusiłam skierowanie do szpitala. Pojechaliśmy, mama została, to był jej 2 pobyt w ciągu 68 lat w szpitalu. Następnego dnia podjęcie decyzji przez lekarzy o bronchoskopii, biopsji płuca, prześwietleniu. Dwa dni później, wynik. Nowotwór złośliwy, rozsiany. Szybkie konsylium, decyzja chemioterapia + radioterapia na kości bo były przerzuty. 17.12.2019 mama wychodzi ze szpitala że skierowaniem na onkologię. Jedziemy, termin na 15.01.2020, a w międzyczasie wizyta u torakochirurga, onkologa, lekarza chorób zakaźnych. Dostałam szału, gdzie tutaj ta prosta ścieżka pacjenta onkologicznego, dzwonię do dyrektora szpitala, informuje o wizycie w TV i przedstawieniu jak faktycznie traktowani są pacjenci. Nagle miejsce znajduje się 3.01.2020 ale co?! Onkologia twierdzi, że konsylium… Czytaj więcej »
Jestem w takiej samej sytuacji jak Pani.Mam brata chorego na raka z przezutami jeżdżę od miesiąca po szpitalach i nikt nie chce Przyjąć go na oddział bo się nie kwalifikuje.Wycinka nie pobiorą bo jest za mocno osłabiony.Wiec po co piszą takie artykuły które nic nie mają wspólnego z rzeczywistością w jakim kraju my
żyjemy słów brak na to wszystko.
Teraz mam czekać i patrzeć jak brat będzie z głodu i bólu powoli z chodził z tego świata.Taki mamy Super system zdrowotny.!!!
Bylem leczony na nieoperacyjny nowotwor zlosliwy przez dwa lata leczenie nie pomogło i ostatnio zaproponowali te same leczenie co do tej pory lekarze mówią że innego nie ma a coś musza zaproponować to są jaja
Mam skierowanie od mojego onkologa do poradni neurochirurgicznej i właśnie zaproponowano przed chwilą termin na listopad przyszłego roku. Warto wspomnieć, że skierowanie jest na Cito, a czas oczekiwania półtora roku.
jak to wszystko wyglada w praktyce?
Przekonałam.sie jak to wszystko wygląda od środka..Pacjent aby cokolwiek dowiedział się od lekarza musi odczekać długo bardzo na informacje na temat leczenia.Panuje nerwowa atmosfera.Żeby to wszystko ogarnąć trzeba być zdrowym!!!!