Rośnie liczba ośrodków wykonujących operacje nowotworów w asyście chirurgii robotycznej da Vinci. Tylko w pierwszym kwartale 2022 roku kolejne dwa szpitale w Polsce rozpoczęły pracę z wykorzystaniem tego systemu. Na popularność procedury wpływa dodatkowo ogłoszona przez NFZ (od 1 kwietnia) refundacja. O przybliżenie tematyki chirurgii robotowej w leczeniu nowotworów poprosiliśmy eksperta.
Dr n. med. Łukasz Nyk – Ordynator Oddziału Urologii Szpitala im. Fryderyka Chopina w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock, specjalista w dziedzinie urologii, który od początku swojej kariery zawodowej poświęcił się minimalnie inwazyjnym leczeniem chorób nowotworowych układu moczowego ze szczególnym uwzględnieniem gruczołu krokowego (ponad 1000 zabiegów laparoskopowej prostatektomii radykalnej i około 200 operacji robotycznych).
Europejskie Centrum Zdrowia Otwock już kolejny rok z rzędu zajmuje pierwsze miejsce w województwie mazowieckim i trzecie w Polsce w wykonanych operacjach raka prostaty wg ostatniego raportu NFZ dot. zabiegów nowotworów urologicznych.
Chirurgia robotowa w leczeniu nowotworów
Panie Doktorze, jak postrzega Pan miejsce chirurgii robotowej w Polsce? Na mapie pojawia się coraz więcej ośrodków oferujących zabiegi w asyście systemu da Vinci.
Dr n. med. Łukasz Nyk: Rzeczywiście ośrodków dysponujących systemami robotycznymi w Polsce jest już dosyć sporo i ciągle ich przybywa. Z tego co wiem, obecnie jest ich około 25. Wydaje mi się, że wprowadzenie operacji z asystą robota powinno przełożyć się na wyniki leczenia, bo taki powinien być tego cel. W związku z tym powinien istnieć również jakiś system weryfikacji i oceny wyników leczenia dostępny zarówno instytucjom organizującym system zdrowia, ale również pacjentom.
Ci ostatni przy wyborze ośrodka dysponującego robotem da Vinci powinni przede wszystkim kierować się ilością wykonywanych operacji oraz ich jakością, mając do dyspozycji dane oficjalne oraz opinie z różnych portali społecznościowych.
Od 1 kwietnia 2022 roku zabiegi prostatektomii w asyście robota będą refundowane przez NFZ. To oczekiwana przez środowisko decyzja?
Dr n. med. Łukasz Nyk: I w tym momencie pojawia się wiele pytań i wątpliwości. Jak już wcześniej wspomniałem w naszym kraju jest około 25 systemów robotycznych, a rozporządzenia przewidują możliwość refundacji tylko dla niektórych. Uważam, że jeżeli leczenie radykalne z zastosowaniem radioterapii jest refundowane to leczenie radykalne z zastosowaniem nowoczesnych metod chirurgicznych, jakim jest robot, też powinno być refundowane (na podobnym poziomie).
Biorąc pod uwagę fakt, że rak prostaty jest w pierwszej trójce najczęściej występujących u mężczyzn nowotworów, wielu naszych pacjentów liczy na to, że będą leczeni w nowoczesny sposób, który oprócz jakości onkologicznej zapewni im dobry komfort życia po operacji.
Jakie są jego zalety systemu da Vinci w chirurgii onkologicznej?
Dr n. med. Łukasz Nyk: Dzięki zaawansowanej technice, właściwe nieokreślonej możliwości ruchów narzędzi chirurgicznych w małym polu operacyjnym, dużemu powiększeniu (10x) oraz widzeniu w trójwymiarze możemy bardzo precyzyjnie wypreparować gruczoł krokowy dotknięty nowotworem. W wielu przypadkach udaje się odpreparować pęczki naczyniowo-nerwowe otaczające prostatę tak, aby zapewnić maksymalną „czystość” onkologiczną oraz dobrą lub bardzo dobrą jakość życia po operacji (trzymanie moczu i wzwody prącia po operacji).
Operacja z asystą robota da Vinci jest małoinwazyjna, niezwykłe precyzyjna, wiąże się z minimalną utratą krwi i bardzo dobrym efektem kosmetycznym. Warto wspomnieć również o szybkiej rekonwalescencji i sprawnym powrocie pacjenta do aktywności sprzed operacji.
Robot da Vinci znajduje zastosowanie w leczeniu raka prostaty, ale również innych nowotworów.
Dr n. med. Łukasz Nyk: W II Klinice Urologii CMKP ECZ Otwock mamy już ponad dwuletnie doświadczenie w operacji z asystą robota i ok 200 wykonanych operacji oraz 10 letnie doświadczenie w operacjach laparoskopowych i blisko 1000 wykonanych tą metodą operacji chorych z rakiem prostaty. Możemy w z związku z tym opierać się nie tylko na danych z literatury, ale również dzielić się naszym, niemałym doświadczeniem.
Jeżeli chodzi o wykorzystanie robota do operacji chorych z rakiem prostaty to właściwie jedyną przeszkodą do zastosowania asysty robota są przeciwwskazania natury internistycznej chorego (problemy kardiologiczne lub pulmonologiczne), które uniemożliwiają znieczulenie ogólne. Asysta robota pozwala na rozszerzenie wskazań do operacji chorych z otyłością, która w przypadku operacji otwartych lub laparoskopowych czasem uniemożliwia operację.
Taka sama sytuacja odnosi się do chorych po innych operacjach chirurgicznych lub urologicznych. Wielokrotnie operowaliśmy chorych po elektoresekcji stercza tradycyjnej (TURP) lub z użyciem lasera (HoLEP), adenomektomi otwartej i laparoskopowej. Jakość sprzętu w tych trudnych operacjach ma znaczenie i robi różnicę.
W wielu krajach na świecie (w USA w szczególności), a w Polsce coraz częściej, asysta robota wykorzystywana jest do operacji wielu innych schorzeń w tym nowotworów urologicznych, takich jak rak nerki czy rak pęcherza moczowego.
W miejscu, w którym miałem przyjemność szkolić się w chirurgii robotycznej (University of Chicago), operacje z asystą robota da Vinci wykonuje się właściwie w każdej jednostce chorobowej wymagającej leczenia operacyjnego. Robot da Vinci wykorzystywany jest tam w urologii, ginekologii, chirurgii, kardiochirurgii, pediatrii, laryngologii.
Czy przygotowanie do zabiegu w asyście robota wymaga od Pacjenta specjalnego przygotowania?
Dr n. med. Łukasz Nyk: Przygotowanie pacjenta do operacji z asystą robota nie odbiega od standardowego przygotowania chorego do leczenia operacyjnego. Operator musi zachować szczególną ostrożność podczas wytwarzania odmy otrzewnowej oraz dokowania robota (podłączania ramion) u chorych, którzy wcześniej przebyli już operacje jamy brzusznej.
W II Klinice Urologii CMKP ECZ Otwock wielokrotnie operowaliśmy chorych po różnych operacjach chirurgicznych (usunięcie wyrostka, pęcherzyka żółciowego czy części jelita) oraz urologicznych (przezcewkowa resekcja stercza, laserowa enukleacja stercz-HOLEP, HiFu, adenomektomia otwarta i laparoskopowa).
Zauważyliśmy, że operacja z asystą robota umożliwia bezpieczne i skuteczne leczenie, u chorych znacznie otyłych, których operacja otwarta lub tradycyjna laparoskopowa byłaby niemalże niemożliwa. Ramiona i narzędzia robota są dłuższe i bardziej precyzyjne. Regularnie operujemy chorych ze znaczną nadwagą lub otyłością. Najcięższy chory ważył 167 kg.
Dzięki niezwykłej precyzji, niemalże nieograniczonej możliwości ruchów narzędziami chirurgicznymi oraz doskonałej ocenie pola operacyjnego coraz częściej wykorzystujemy robota do bardzo skomplikowanych operacji uroonkologicznych – wznowa miejscowa raka gruczołu krokowego po radioterapii lub wznowa węzłowa raka gruczołu krokowego.
Dziękujemy za rozmowę.
PRZEJDŹ DO: UROONKOLOGIA
