Elektrochemioterapia, Wielkopolskie Centrum Onkologii

Elektrochemioterapia, Wielkopolskie Centrum Onkologii

Elektrochemioterapia (ECT) to stosunkowo nowa technika terapeutyczna o charakterze głównie paliatywnym, która stosowana jest w leczeniu guzów nowotworowych zlokalizowanych w powłokach ciała (umiejscowionych w skórze i tkance podskórnej). Sprzęt pozwala na próbę niszczenia guzów nowotworowych o dowolnej etiologii (dowolne guzy zlokalizowane w powłokach czyli powierzchownie). Zwykle podczas zabiegu pacjentowi podawany jest chemioterapeutyk (najczęściej bleomycyna).

Celem elektrochemioterapii jest uzyskanie miejscowej kontroli nad guzem nowotworowym wpływającym na pogorszenie jakości życia chorego lub wywołującym zagrażające życiu powikłania miejscowe. Większość pacjentów poddanych zabiegowi elektrochemioterapii odczuwa pozytywną zmianę w zakresie dolegliwości miejscowych oraz codziennej aktywności życiowej, która utrudniona była przez krwawiące, wrzodziejące lub utrudniające poruszanie się egzofityczne guzy skóry, których nie można leczyć innymi metodami.

Elektrochemioterapia to ostatnia „deska ratunku” dla bardzo ciężko chorych, który nie kwalifikują się już do leczenia chirurgicznego czy radioterapii. W wybranych przypadkach w wyniku elektrochemioterapii możliwe jest uzyskanie długotrwałej odpowiedzi terapeutycznej, szczególnie w przypadku nowotworów skóry głowy i szyi. Skuteczność techniki testowana jest w wielu różnych lokalizacjach i rozpoznaniach.
 
W Polsce Agencja Oceny Technologii Medycznych oceniła elektrochemioterapię jako technikę wartościową dla leczenia regionalnego rozsiewu czerniaka (przerzuty in-transit) i drobnoguzkowego nawrotu raka piersi w bliźnie po mastektomii.
 


video: Elektrochemioterapia w leczeniu raka, dr hab. n. med. Dawid Murawa, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu
 

ELEKTROCHEMIOTERAPIA W LECZENIU RAKA – NA CZYM POLEGA?

Elektrochemioterapia polega na krótkookresowej destabilizacji błon komórkowych, która występuje pod wpływem zastosowanego pola magnetycznego. W ten sposób udaje się podnieść efektywność stężenia podawanej pacjentowi chemioterapii, dzięki czemu znacząco wzrasta (od kilku do kilkunastu razy) efekt cytotoksyczny stosowanych u chorego leków.

Należy podkreślić, że elektrochemioterapia jest metodą bezpieczną i pozbawioną negatywnych skutków ubocznych, ponieważ nie wywiera wpływu na zdrowe tkanki, które nie zostają poddane oddziaływaniu impulsów elektrycznych.
 
Dodatkowymi zaletami ECT są możliwość stosowania zabiegu w obrębie pól poddanych wcześniej radioterapii oraz powtarzalność techniki. Zabieg elektrochemioterapii (elektroporacji) przeprowadza się najczęściej w krótkotrwałym znieczuleniu ogólnym (tak, aby złagodzić występujące pod wpływem impulsów elektrycznych skurcze mięśni) w przedziale 10-28 minut od podania pacjentowi chemioterapeutyku. Technika może być powtarzana w celu zwiększenia odsetka całkowitych odpowiedzi na leczenie.

Elektrochemioterapia wiąże się też z podaniem miejscowo (czyli przepuszczeniem przez tkanki) prądu elektrycznego o wysokim napięciu, czemu towarzyszą skurcze mięśni. W związku z tym stosuje się znieczulenie ogólne, choć w niektórych ośrodkach na świecie, kiedy zmiany są pojedyncze, zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Sam zabieg tolerowany jest bardzo dobrze i nie jest obciążający dla chorego. W razie potrzeby elektrochemioterapię można powtarzać, zwykle po kilku tygodniach, po ocenie skuteczności zabiegu wykonanego u danego pacjenta.

Według zaprezentowanych wyników badań klinicznych, odsetek odpowiedzi po zastosowaniu elektrochemioterapii u chorych z ogniskami choroby nowotworowej zlokalizowanymi w skórze i tkance podskórnej jest bardzo duży i wynosi ponad 80%. (Mali B., Jarm T., Snoj M., Miklavcic D.: Antitumor effectiveness of elektrochemotherapy: a systematic review and meta-analysis, Eur. J. Surg. Oncol., 2013; 39 (1) 4-16). Równocześnie nie odnotowano przy tym niepożądanych skutków ubocznych.
 

ELEKTROCHEMIOTERAPIA W POLSCE – GDZIE SIĘ STOSUJE – REFUNDACJA

W Polsce ośrodkiem mającym doświadczenie z techniką elektrochemioterapii jest Centrum Onkologii w Warszawie, gdzie ECT stosowano u pacjentów z przerzutami czerniaka, rozsiewem lokoregionalnym raków piersi oraz z powodu miesąków. U większości chorych udało się uzyskać dobry efekt miejscowy pod postacią częściowej lub całkowitej remisji.

W lutym 2015 roku zabiegi z wykorzystaniem elektrochemioterapii u dziesięciu pacjentów przeprowadziło również Wielkopolskie Centrum Onkologii. W grudniu 2015 z zabiegu elektrochemioterapii skorzystało kilku pacjentów w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym we Wrocławiu.

Jak podkreśla dr hab. Dawid Murawa, chirurg onkolog z Wielkopolskiego Centrum Onkologii, który przeprowadzał testowo zabiegi z wykorzystaniem elektrochemioterapii – z punktu widzenia chirurga jest to procedura banalnie prosta. Zabieg jest krótki, trwa 25-30 minut. Dłużej trwają same przygotowania do procedury, w tym znieczulenie pacjenta. Pewnym problemem są natomiast koszty jednorazowych igieł stosowanych podczas zabiegu. Do tego dochodzą koszty bloku i pobytu pacjenta w szpitalu. Łącznie to blisko 8000 zł na jednego chorego. Refundacji procedury przez NFZ póki co nie ma. W Wielkopolskim Centrum Onkologii połowę kosztu zabiegu pokrył sam szpital, a drugą połowę ceny zgodził się obniżyć producent urządzenia.

Pamiętajmy, że w przypadku tej techniki mamy do czynienia z pacjentem paliatywnym, kiedy nie ma już właściwie alternatywnej propozycji na dalsze leczenie. Elektrochemioterapia istotnie podnosi jakość życia chorego i jego egzystowania w społeczeństwie czy w rodzinie. Koszty takiego działania trudno więc przełożyć. Dla mnie osobiście taką kwotę warto wydać w omawianym kontekście. Elektrochemioterapia stosowana jest w tych przypadkach, gdzie wszelkie inne możliwości leczenia są wyczerpane. Liczymy, że zabieg w jakimś zakresie pomoże pacjentom. Przygotowaliśmy też sporą dokumentację. Być może uda się w przyszłości zachęcić NFZ do zrefundowania procedury w Polsce. W skali naszego kraju około 300-400 osób kwalifikowałoby się rocznie do skorzystania z elektrochemioterapii – szacuje dr hab. Dawid Murawa.

 

Elektrochemioterapia, Wielkopolskie Centrum Onkologii
 

ZABIEG ELEKTROCHEMIOTERAPII W RAKU PIERSI I CZERNIAKU – ZASTOSOWANIE I WSKAZANIA

Elektrochemioterapia stosowana jest w przypadku nieoperacyjnych, zaawansowanych guzów zlokalizowanych w powłokach ciała (w skórze lub przedziale podskórnym), w leczeniu pierwotnych nowotworów skóry (raki i czerniaki) oraz w terapii przerzutów nowotworów powstających w skórze lub tkance podskórnej, które nie kwalifikują się do innej terapii. Elektrochemioterapia stosowana jest w następujących typach guzów nowotworowych: płaskonabłonkowy rak komórek głowy i szyi, czerniak, rak podstawnokomórkowy, hypernephroma, mięsak Kaposiego, rak przejściowokomórkowy, gruczolak sutka i ślinianki.

Zgodnie z opinią z dnia 29.04.2013 roku Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych rekomenduje zastosowanie elektrochemioterapii (ECT) jako świadczenia gwarantowanego do realizacji w zakresie leczenie szpitalne we wskazaniach, w których dotychczas zadowalająco udokumentowano jego skuteczność: przerzuty lub wznowa czerniaka skóry oraz przerzuty do skóry lub nieresekcyjna wznowa raka piersi.

Elektrochemioterapia może stanowić wartościową formę postępowania terapeutycznego u wybranych pacjentów. ECT daje możliwość przełamania nieskutecznej chemioterapii systemowej w danym wskazaniu lub zastąpienia takiego leczenia gdy jest ono niepotrzebne przy braku przerzutów odległych. Elektrochemioterapia znajduje również zastosowanie, kiedy tradycyjna chirurgia w miejscu po wcześniejszej radioterapii jest niemożliwa do wykonania. Jednocześnie należy podkreślić, że w większości przypadków technika ta prawdopodobnie nie ma wpływu, lub ma niewielki wpływ na całkowitą przeżywalność chorych poddanych temu zabiegowi.
 
U dużego odsetka pacjentów dochodzi po pewnym czasie do progresji regionalnej choroby nowotworowej poza miejscami poddanymi zabiegowi elektrochemioterapii. Konieczne są dalsze badania pozwalające na określenie roli i zastosowania elektrochemioterapii w terapii skojarzonej u chorych na nowotwory w IV stopniu zaawansowania klinicznego.

Elektrochemioterapia (ECT) – opracował Jarosław Gośliński zwrotnikraka.pl, bibliografia
1. Prof. dr hab n. med. P. Rutkowski, dr n. med. Marcin Zdzienicki, prof. dr hab n. med. Z. I. Nowicki, Elektrochemioterapia – przydatność kliniczna w leczeniu nowotworów zlokalizowanych w powłokach ciała, Medycyna Praktyczna, numer 6/2013
2. Rekomendacja nr 49/2013 z dnia 29 kwietnia 2013 r. Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych w sprawie zakwalifikowania świadczenia opieki zdrowotnej „elektrochemioterapia (ECT)”, jako świadczenia gwarantowanego do realizacji w zakresie leczenie szpitalnego
3. Stanowisko Rady Przejrzystości nr 69/2013 z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie zakwalifikowania świadczenia opieki zdrowotnej „Elektrochemioterapia (ECT)” jako świadczenia gwarantowanego
 

ZOBACZ: LEKI CYTOSTATYCZNE

NOWE METODY LECZENIA RAKA

LECZENIE CELOWANE RAKA