Guz pnia mózgu należy do zróżnicowanej grupy nowotworów, które łączy lokalizacja w tej samej strukturze anatomicznej centralnego układu nerwowego. Występują częściej u młodszych chorych.
Pod względem utkania histologicznego dominują gwiaździaki włosowatokomórkowe, rzadsze są gwiaździaki o niższej dojrzałości oraz wyściółczaki. Ze względu na typ wzrostu pierwotne guzy pnia mózgu dzieli się na rozlane (70%) i egzofityczne.
LECZENIE CHIRURGICZNE GUZÓW PNIA MÓZGU
Rozlane guzy mostu i rdzenia przedłużonego są nieoperacyjne. Leczenie radykalne jest możliwe tylko w egzofitycznych i dobrze odgraniczonych guzach pnia mózgu. Zabieg powinien być wykonywany z wykorzystaniem monitorowania i mapowania śródoperacyjnego, ale wiąże się ze znacznym ryzykiem pogorszenia stanu neurologicznego. W przypadku wodogłowia istnieją wskazania do założenia zastawki lub wentrykulostomii.
GUZ PNIA MÓZGU – RADIOTERAPIA
Wskazania do radioterapii guzów pnia mózgu istnieją praktycznie w każdym przypadku. Poniżej wymieniono techniki i dawki – zależne przede wszystkim od typu histologicznego i typu wzrostu guza pnia mózgu:
Glejaki wysokodojrzałe o budowie rozlanej:
CTV -> cały obszar pnia mózgu; marginesy zależą od sposobu unieruchmienia chorego. W przypadku radioterapii konwencjonalnej 1 cm, stereotaktyczna radiochirurgia frakcjonowania – 0,5cm.
Glejaki wysokodojrzałe o budowie egzofitycznej:
CTV -> guz z marginesem 1-1,5 cm, marginesy do wyznaczenia PTV zależą od sposobu unieruchomienia pacjenta. Stosuje siędawkę 54 Gy we frakcjonowaniu po 1,8 Gy.
Glejaki złośliwe – formy rozlane:
CTV-> cały obszar pnia mózgu, ewentualnie z przyległymi strukturami centralnego układu nerwowego objętymi naciekaniem. Jeżeli dotyczą połączenia rdzenia szyjnego z rdzeniem przedłużonym (częste zajęcie w glejaku wielopostaciowym), to w obszar napromieniania włącza się dwa sąsiednie segmenty rdzenia kręgowego od dawki 45 Gy, marginesy do wyznaczenia PTV 2 cm.
Glejaki złośliwe – formy egzofityczne:
- PTV-> guz z marginesem 2-3cm
- przypadki o lepszym rokowaniu – 54 Gy we frakcjonowaniu po 1,8 Gy;
- możliwe podwyższenie dawki włącznie na guz do 60 Gy ( w ramach badań klinicznych eskalacja dawki przy zastosowaniu hiperfrakcjonowania czy kojarzenia z chemioterapią)
- przypadki o gorszym rokowaniu – schematy hiperfrakcjonowanej radioterapii (10X 3 Gy) równolegle z intensywnym leczeniem przeciwobrzękowym i monitorowaniem klinicznym.
Nie wykazano istotnej poprawy skuteczności hiperfrakcjonowanej radioterapii z podwyższeniem dawki do około 7-80 Gy.
Guz pnia mózgu, bibliografia
Pod. red. M. Krzakowski, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2011 r., Tom I, Gdańsk 2011.
J. Meder, Aktualne zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, Warszawa 2011.
A.Chybicka, K. Sawicz-Birkowska, Onkologia i hematologia dziecięca, Tom I, Warszawa 2008.
M. Krzakowski, Onkologia Kliniczna, Tom II, Warszawa 2006.
