Krew to uniwersalny lek, który jest niezbędny przez cały rok, ale zapotrzebowanie na niego wzrasta szczególnie w sezonie wakacyjnym. Z okazji Światowego Dnia Krwiodawcy (14 czerwca 2024) warto podkreślić rolę krwi w naszym życiu i przypomnieć o tym, kto może zostać dawcą.

Krew jest powszechnie wykorzystywana w medycynie, a o tym, jak wiele od niej zależy, doskonale wiedzą pacjenci, którym uratowała życie. Największym problemem pozostaje jej dostępność – szczególnie w sezonie wakacyjnym. Krwi nie można wytworzyć w laboratorium, ale na szczęście – można się nią podzielić.

Krew – statystycznie średnio co minutę ktoś jej potrzebuje. Jedna jednostka krwi może uratować życie aż trzem osobom!

Krwi potrzebują nie tylko ofiary wypadków i pacjenci z zaplanowanymi operacjami. Jest ona również niezbędna dla osób chorujących na nowotwory, a w szczególności – nowotwory krwi. Pacjenci hematoonkologiczni, na przestrzeni całego, wielomiesięcznego leczenia, przechodzą liczne transfuzje i mogą potrzebować jej nawet kilkadziesiąt litrów. A to więcej niż najbardziej zasłużeni dawcy krwi oddają przez całe życie.

W przypadku osób cierpiących na nowotwory układu krwiotwórczego krew jest niezwykle ważna, ponieważ pomaga zwalczać niedokrwistość i małopłytkowość, które często pojawiają się w trakcie leczenia. Transfuzje krwi mogą być niezbędne dla pacjentów onkologicznych, szczególnie gdy przechodzą intensywne terapie, takie jak chemioterapia, która może wpływać na zdolność organizmu do produkcji krwinek.

Krew – lek, który ratuje życie

Różne rodzaje białaczek, anemia aplastyczna czy sierpowatokrwinkowa, zespoły mielodysplastyczne – to tylko niektóre z nowotworów oraz chorób szpiku i krwi, w których transfuzja jest niezbędna do powodzenia terapii i przede wszystkim – utrzymania pacjentów przy życiu.

Dostępność oraz ilość tego uniwersalnego leku w bankach krwi zależy od zaangażowania honorowych dawców i grup ich krwi. W jaki sposób mogą się łączyć grupy krwi dawcy i biorcy?

  • grupa 0 – osoby z tą grupą to uniwersalni dawcy, ale nie mogą przyjmować krwi z innych grup.
  • grupa A – mogą przyjąć krew grupy 0 oraz A.
  • grupa B – odpowiednia będzie dla nich krew grupy 0 oraz B.
  • grupa AB – to uniwersalni biorcy. Mogą przyjmować krew od wszystkich dawców.

SPRAWDŹ: JAKIE BADANIA ZROBIĆ W RAMACH PRZEGLĄDU ZDROWIA?

Funkcje i rola krwi

Rola i funkcje krwi w organizmie

Krew odgrywa ogromną rolę w organizmie, zapewniając nam niezwykle ważne składniki komórkowe, bez których trudno funkcjonować: krwinki białe, czerwone i płytki. Te pierwsze odpowiadają za odporność, czyli zwalczanie infekcji, drugie – transportują tlen w organizmie, a trzecie biorą udział w procesie krzepnięcia.

Transfuzje składników krwi są niezbędnym elementem wspierającym leczenie pacjentów hematologicznych, zwłaszcza wtedy, gdy własny układ krwiotwórczy osoby chorej jest niewydolny z powodu choroby lub chemioterapii. Bez zapewnienia organizmowi odpowiedniego poziomu hemoglobiny czy płytek krwi, niemożliwym może być skuteczne przeprowadzenie planowanego leczenia, do czasu, kiedy układ krwiotwórczy pacjenta ponownie zacznie produkcję krwi – wyjaśnia dr Tigran Torosian, hematolog, dyrektor medyczny Fundacji DKMS.

Dziś technologia pozwala na dużo lepsze wykorzystanie pobranej krwi niż jeszcze kilka lat temu. Specjalistyczne urządzenia jak wirówki czy separatory mogą rozdzielać jej poszczególne składniki, sprawiając, że nie trzeba przetaczać pacjentowi krwi pełnej, a pozostałe elementy można wciąż wykorzystać dla innych chorych.

SPRAWDŹ: MORFOLOGIA KRWI – O CZYM INFORMUJE

Kto i gdzie może oddać krew?

Dawcą krwi może zostać każdy zdrowy człowiek w wieku 18-65 lat, ważący co najmniej 50 kg. Z możliwości pomocy innym nie wyklucza piercing, tatuaż czy zabieg akupunktury, jednak takie osoby powinny odczekać 6 miesięcy od ich wykonania. Na podobny czas pozbawiają tej możliwości również zabiegi operacyjne, zabiegi dentystyczne wymagające założenia szwów czy leczenie krwią i preparatami krwiopochodnymi.

Poza Regionalnymi Centrami Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa oraz niektórymi szpitalami, częstym widokiem w miastach, miasteczkach czy wsiach są mobilne punkty pobrań – krwiobusy. Docierają do tych, którzy chcieliby oddać krew, a nie mają takiej możliwości logistycznej. W krwiobusie mogą zrobić to w równie bezpiecznych i komfortowych warunkach.

Pamiętajmy, że jednostka krwi (450 ml) może uratować życie aż trzem osobom.

Motywacje do oddawania krwi mogą być różne, jednak poza możliwością uratowania komuś życia, słodkim upominkiem i dniem wolnym od pracy, Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi, którzy oddali jej przynajmniej 5l – w przypadku kobiet i 6l – w przypadku mężczyzn, posiadają dodatkowe przywileje. To np. darmowa lub zniżkowa komunikacja (w zależności od miasta), zniżki w hotelach, sklepach i punktach usługowych zrzeszonych wokół inicjatywy “Dawcom w Darze”. To również możliwość korzystania z opieki ambulatoryjnej poza kolejnością czy refundacja na niektóre leki.

– Krew dawców jest każdorazowo badana, więc przy okazji zapewniamy sobie dokładną i darmową profilaktykę. Niekiedy zostają wykryte nieprawidłowości na wczesnym etapie, co umożliwia dalszą diagnostykę i leczenie, zanim pojawią się objawy choroby – tłumaczy hematolog.

O to, że krwi nam zabraknie, nie musimy się martwić. Jej ubytek regeneruje się już w ciągu kilku dni.

 Jeśli oddamy maksymalną ilość krwi pełnej, czyli 450 ml, to jest to mniej niż 10% całej objętości krwi znajdującej się w organizmie dorosłego człowieka. Mamy jej około 5-6 litrów, więc ubytek w wyniku donacji nie stanowi zagrożenia dla życia dawcy – podkreśla dr Torosian z Fundacji DKMS.

Więcej informacji o tym, kto może oddać krew, a także odpowiedzi, na najczęściej zadawane pytania, można znaleźć na stronie Narodowego Centrum Krwi.

źródło: materiały prasowe

PRZEJDŹ DO: HEMATOONKOLOGIA