23 czerwca 2025 roku przypada Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty – ustanowiony w 2011 roku w Dzień Ojca przez Fundację „Wygrajmy Zdrowie” im. Prof. Grzegorza Madeja.
Rak prostaty (gruczołu krokowego) to jeden z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn. W Polsce taką diagnozę uzyskuje ok. 18 tys. pacjentów i statystyki te rosną.
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty
Szacuje się, że co trzeci mężczyzna w Polsce, który umiera z powodu choroby onkologicznej, chorował właśnie na raka prostaty (ok. 5,5 tys. osób rocznie). Jak podkreślają eksperci – odpowiednio wczesne wykrycie nowotworu stwarza szansę na całkowite jej wyleczenie. Z drugiej strony, rozwojowi raka prostaty – zwłaszcza na wczesnym etapie – najczęściej nie towarzyszą żadne objawy kliniczne, dlatego jest on w stanie postępować latami.
Lekarze przypominają, że na badanie gruczołu krokowego u urologa pacjenci powinni zgłaszać się co najmniej raz w roku z chwilą przekroczenia 50. roku życia lub wcześniej, w przypadku pojawienia się objawów zaburzeń w oddawaniu moczu lub wówczas, gdy w najbliższej rodzinie (ojciec, brat) odnotowano zachorowanie na raka prostaty w młodym wieku.
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty przypada 23 czerwca w Dniu Ojca. Wspomniane schorzenie jest jednym z najczęstszych nowotworów u mężczyzn.
Podstawowe badania, które zleca ten specjalista to oznaczenie stężenia PSA (czyli białka produkowanego przez komórki raka prostaty, ale też przez tkanki prawidłowego gruczołu krokowego), badanie palcem przez odbyt oraz – w razie potrzeby – badanie fragmentu tkanki pobranej z prostaty pod mikroskopem (badanie histopatologiczne), które jest podstawą rozpoznania.
Rozwojowi raka prostaty sprzyja otyłość, siedzący tryb życia, wstrzemięźliwość płciowa, choroby weneryczne, stany zapalne dróg moczowych.
Na wystąpienie dolegliwości mają wpływ używki powodujące obrzęk gruczołu krokowego, w tym alkohol (zwłaszcza wysokoprocentowy), czy nadmierna ilość ostrych przypraw.
Są również jednak czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania. Amerykańskie badania wykazały, że chorzy, którzy w ciągu tygodnia ok. 4 godziny spacerują w tempie 5 km/h lub szybszym, mają o 40 proc. zmniejszone ryzyko zgonu i nawrotu choroby w porównaniu do pacjentów, którzy nie ćwiczą w taki sposób. Dość szybki spacer jest zatem chyba najtańszą formą pomocy dla mężczyzn borykających się z nowotworem prostaty.
SPRAWDŹ: NOWOTWORY UKŁADU MOCZOWEGO I PŁCIOWEGO
Czy rak prostaty może być dziedziczny?
Na zwiększone ryzyko zachorowania na ten nowotwór mają wpływ nie tylko wiek czy styl życia. Współcześnie coraz więcej wiemy o genetycznych uwarunkowaniach rozwoju tej choroby. Za istotne uważamy mutacje, czyli uszkodzenia, w genach BRCA1 oraz BRCA2.
Białka kodowane przez te geny biorą udział w naprawie uszkodzeń materiału genetycznego zakodowanego w DNA, są zatem niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek. Mutacje w genach BRCA1/2 mają negatywny wpływ na aktywność tych białek, tym samym zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory – w tym na raka gruczołu krokowego.
– Świadomość bycia nosicielem mutacji to wiedza, która może uratować życie. Dzięki badaniom genetycznym możliwe jest wdrożenie działań profilaktycznych. Wynik tej analizy może mieć również wpływ na ewentualną dalszą diagnostykę czy leczenie. Przy czym należy pamiętać, że obecność mutacji zwiększa ryzyko zachorowania a nie jest jednoznaczna z zachorowaniem na nowotwór. Informacja ta powinna jednak znacząco zwiększyć czujność onkologiczną – podkreśla prof. dr hab. med. Bartosz Wasąg, Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Medycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
I dodaje:
– Ważna jest wiedza na temat chorób, które występowały w rodzinie. Jeśli u naszych bliskich występowały nowotwory prostaty, jajnika, piersi czy trzustki, to być może jest to sygnał że pozostali członkowie rodziny mogą być nosicielami mutacji.
Szacuje się, że około 5-10% przypadków raka prostaty może mieć właśnie charakter dziedziczny. Rozpoznanie BRCA-zależnego raka piersi u matki zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia BRCA-zależnego raka prostaty u syna o 19-24%, zaś rozpoznanie BRCA-zależnego raka prostaty u ojca lub brata zwiększa ryzyko choroby co najmniej 2-krotnie.
źródło: materiały prasowe / opracowanie własne / PAP
PRZEJDŹ DO: NOWOTWORY BRCA-ZALEŻNE
