Onkoserwis – publikujemy ważne informacje i ciekawe doniesienia ze świata onkologii zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem. Przegląd wiadomości onkologicznych opublikowanych na łamach prestiżowych czasopism medycznych – wrzesień 2022.

Onkoserwis – wrzesień 2022

 

Kiedy rozpoczynać badania przesiewowe w kierunku raka piersi?

W Polsce i większości krajów europejskich mammograficzne badanie przesiewowe w kierunku raka piersi u kobiet z nieobciążonym wywiadem rodzinnym wykonuje się co 2 lata między 50. a 69. rokiem życia. National Comprehensive Cancer Network (NCCN) to organizacja zrzeszająca 31 wiodących ośrodków onkologicznych w Stanach Zjednoczonych. W ramach propagowania wiedzy onkologicznej NCCN tworzy wytyczne leczenia poszczególnych nowotworów. W tym roku ukazały się nowe zalecenia dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka piersi.

Organizacja ta zaleca wykonywanie przesiewowej mammografii corocznie u wszystkich kobiet po 40. roku życia. Nowe wytyczne NCCN mogą na nowo otworzyć dyskusję na temat wieku rozpoczynania badań przesiewowych w kierunku raka piersi.

www.medscape.com

Wpływ zanieczyszczonego powietrza na rozwój raka płuca może być niedoszacowany

W ostatnich latach wzrasta świadomość społeczeństwa na temat szkodliwości dla zdrowia zanieczyszczonego powietrza. Do tej pory nie doceniano roli zanieczyszczenia powietrza jako czynnika ryzyka dla raka płuca. Wiadomo, że u większości osób nowotwór rozwija się z powodu palenia papierosów. Wśród chorych na raka płuca kilka procent stanowią jednak osoby, które nigdy nie paliły papierosów i nie były narażone na bierne wdychanie dymu tytoniowego.

W doniesieniu zaprezentowanym na tegorocznej World Conference on Lung Cancer sprawdzono wpływ zanieczyszczonego powietrza na ryzyko rozwoju raka płuca. W badaniu wzięło udział 236 niepalących kobiet z rozpoznaniem raka płuca, które wypełniały szczegółowy kwestionariusz dotyczący miejsca zamieszkania, wywiadu rodzinnego oraz narażenia na czynniki ryzyka tego nowotworu. Następnie przeanalizowano miejsca zamieszkania pod kątem występowania zanieczyszczenia powietrza.

Zauważono, że aż 20% niepalących chorych na raka płuca miało zwiększoną 20-letnią ekspozycję na zanieczyszczenie powietrza pyłami o cząsteczce mniejszej niż 2,5 mikrometra, która jest uznawana przez Światową Organizację Zdrowia za najbardziej niebezpieczną.

www.medscape.com/viewarticle/979155

U młodych chorych rak płuca jest rozpoznawany w zaawansowanym stadium

W ostatnich latach, dzięki łatwiejszej dostępności do tomografii komputerowej raki płuca są rozpoznawane we wcześniejszych stadiach zaawansowania, a dzięki pojawieniu się nowych leków onkologicznych poprawił się także czas przeżycia chorych na ten nowotwór. Takiego zjawiska nie zauważono u młodych osób.

W pracy przedstawionej na tegorocznej World Conference on Lung Cancer przeanalizowano bazę nowotworów w Stanach Zjednoczonych pod kątem niedrobnokomórkowego raka płuca. Badaniem objęto 1 328 chorych w wieku 20-29 lat, 5 682 w wieku 30-39 lat, 39 323 w wieku 40-49 lat, 202 709 w wieku 50-59 lat, 410 482 w wieku 60-69 lat i 447 366 w wieku 70-79 lat.

Zauważono, że u 76% chorych w wieku 20-29 lat nowotwór rozpoznano w IV stadium zaawansowania, kiedy nie ma możliwości radykalnego leczenia, a tylko u 8% w I stadium, kiedy większość chorych można wyleczyć. Dla porównania, w grupie wiekowej 60-69 lat nowotwór w IV stadium zaawansowania rozpoznano u 45% chorych, a w I stadium u 25%. W najmłodszej grupie wiekowej zanotowano również najgorsze dziesięcioletnie przeżycie – 20%, w porównaniu do 28% w wieku 60-69 lat.

Autorzy pracy podkreślają, że rozpoznanie raka płuca w zaawansowanym stadium u młodych osób może wynikać z bardziej agresywnych postaci histologicznych oraz niskiej częstości zachorowań w tej grupie wiekowej, co może utrudniać rozpoznanie nowotworu.

www.medscape.com/viewarticle/979334

Blisko połowie zgonów z powodu nowotworów można zapobiec

Według raportu opublikowanego w The Lancet w skali świata 44,4% zgonów nowotworowych spowodowanych jest modyfikowalnymi czynnikami ryzyka. U mężczyzn odsetek ten jest wyższy (50,6%) niż u kobiet (36,3%). Do najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka należą: palenie papierosów, spożywanie alkoholu oraz nadmierna masa ciała. W krajach o niskich dochodach istotnym czynnikiem ryzyka są również ryzykowne zachowania seksualne.

Odsetek zgonów związanych z modyfikowalnymi czynnikami ryzyka wzrósł w latach 2010-2019 o 20%. Największy wzrost odnotowano w grupie nowotworów związanych z nadmierną masą ciała – 34,7% i najbardziej dotyczył on krajów o niskich i średnich dochodach. Zauważalny jest globalny spadek częstości palenia tytoniu, wynikający z licznych programów profilaktycznych.

www.thelancet.com/journals/lancet

Dlaczego mężczyźni częściej niż kobiety chorują na nowotwory?

Mężczyźni mają większe niż kobiety ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory. Przyczyną może być zdrowszy styl życia kobiet. W czasopiśmie Cancer opublikowano badanie w którym wysunięto hipotezę, że przyczyną większej zachorowalności na nowotwory u mężczyzn są nie tylko modyfikowalne czynniki ryzyka, ale również predyspozycje genetyczne.

Przebadano ponad 171 tysięcy mężczyzn i ponad 122 tysiące kobiet pod kątem ich diety, trybu życia, obciążeń rodzinnych, nałogów oraz masy ciała. W czasie obserwacji wykryto ponad 17 tysięcy nowotworów u mężczyzn i ponad 8 tysięcy u kobiet. Większość nowotworów, poza rakiem tarczycy i rakiem pęcherzyka żółciowego, występowała częściej u mężczyzn. Modyfikowalne czynniki ryzyka tłumaczyły wyższe ryzyko zachorowania u mężczyzn w odniesieniu do raka przełyku i wątroby. Dla pozostałych nowotworów rola tych czynników jest znacznie mniejsza.

acsjournals.onlinelibrary.wiley.com

Onkolodzy zbyt rzadko stosują skale oceny geriatrycznej

Skale oceny geriatrycznej służą do obiektywnej oceny stanu zdrowia starszych osób. Mają one ułatwić lekarzom zastosowanie leczenia onkologicznego, które nie jest nadmiernie obciążające dla organizmu starszej osoby. W badaniu opublikowanym w JCO Oncology Practice sprawdzono, czy onkolodzy w codziennej praktyce korzystają ze skali oceny geriatrycznej.

349 onkologów ze Stanów Zjednoczonych wypełniło ankiety dotyczące stosowania skal oceny geriatrycznej przy doborze terapii dla starszych osób. 60% z nich nie stosowało żadnej skali oceny geriatrycznej. 44% nie korzystało ze skal, gdyż uznawało, że ich stosowanie jest niepraktyczne w codziennej praktyce. 36% uważało, że nie wnosi ona nowych informacji w porównaniu do pozyskanych z wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego, a 19% nie wiedziało o istnieniu tych testów.

Autorzy pracy podkreślają konieczność edukacji onkologów w zakresie przydatności oceny geriatrycznej w codziennej praktyce klinicznej.

ascopubs.org

Związek małżeński poprawia wyniki leczenia chorych na nowotwory żołądka

Wielokrotnie wykazywano, że stan cywilny ma wpływ na wyniki leczenia nowotworów. U osób samotnych, w porównaniu z osobami w związkach małżeńskich, częściej występują przerzuty, wyższe jest ryzyko otrzymania suboptymalnej terapii oraz zgonu z powodu nowotworu.

Journal of Investigative Medicine opublikowano wyniki badania, oceniającego wpływ stanu cywilnego na wyniki leczenie raka żołądka. Analizie poddano dane 3647 chorych na wczesny nowotwór, zgromadzone w bazie US Surveillance, Epidemiology, and End Results (SEER). Pierwszorzędowym punktem końcowym był czas przeżycia całkowitego (overall survival, OS). W badanej populacji 53,7% chorych było w związkach małżeńskich, 17,3% było owdowiałych, 14% stanowiły osoby samotne, 7,5% było po rozwodzie, 1,1% w separacji, a u 6,4% stan cywilny był nieznany.

Najsilniejszym czynnikiem wpływającym na OS była wielkość guza. Dodatkowymi czynnikami istotnie wpływającymi na OS były także wiek, rasa, płeć, schemat leczenia, stopień patologicznego zaawansowania nowotworu oraz stan cywilny. Średni czas przeżycia całkowitego w związkach małżeńskich wyniósł 72 miesiące, a osób owdowiałych 60 miesięcy. We wszystkich podgrupach kobiety miały dłuższy OS niż mężczyźni.

Według autorów badania na rokowanie nie wpływa jedynie stan cywilny, a pozostawanie w długoterminowym związku. Wśród problemów osób samotnych wymieniono gorszą sytuację socjoekonomiczną, brak wsparcia fizycznego i ekonomicznego oraz problemy logistyczne z odbywaniem wizyt medycznych.

jim.bmj.com/contnt

Sztuczna inteligencja poprawi stopień oczyszczenia jelita grubego przed kolonoskopią

American Journal of Gastroenterology opublikowano wyniki badania oceniającego przydatność opartej o systemy sztucznej inteligencji aplikacji w ocenie stopnia oczyszczenia jelita przed kolonoskopią. Badanie, do którego włączono 1434 chorych, przeprowadzono w dwóch chińskich szpitalach. Wszyscy uczestnicy otrzymali standardowe leki na przeczyszczenie oraz ulotki z fotografiami z informacją o pożądanym, ostatecznym wyglądzie kału (powinien być płynny w kolorze żółtawym, bez domieszek stałych).

Po przyjęciu leku chorzy byli przydzielani losowo do grupy badanej lub kontrolnej. Grupa badana (704 chorych) otrzymywała dostęp do aplikacji analizującej wygląd kału. Ostatecznie nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w średnim stopniu oceny przygotowania jelita do kolonoskopii ani w odsetku rozpoznań polipów i gruczolaków w trakcie badania.

Analiza podgrup wykazała jednak korzyść z zastosowania aplikacji, wyrażoną wyższą średnią oceną stopnia przygotowania, u osób, których przygotowanie jelita zostało uznane przez personel za zadowalające.

journals.lww.com/ajg/Abstract/9900

Wzrasta liczba chłoniaków związanych z implantami piersi

W 2011 roku Food and Drug Administration (FDA) wydała ostrzeżenie dotyczące zwiększonego ryzyka anaplastycznych chłoniaków piersi u kobiet po operacyjnym powiększeniu piersi z zastosowaniem implantów, szczególnie teksturowanych. Według amerykańskich badaczy ryzyko to znacznie wzrosło w ostatnich latach. Wynosiło ono w latach 2000-2005, 2006-2011 i 2012-2018 odpowiednio 3,2/100 mln osób/rok, 4,4/100 mln osób/rok oraz 14,5/100 mln osób/rok.

Wzrost zachorowań na anaplastycznego chłoniaka piersi jest wynikiem częstszego stosowania teksturowanych implantów (2,3% w 2011 r. i 13% w 2015 r.), pomimo ostrzeżenia FDA. Od 2020 roku opakowania implantów mają zgodnie z rozporządzeniem FDA ostrzeżenie o zwiększonym ryzyku rozwoju chłoniaków piersi.

jamanetwork.com/journals/jamaoncology

Czy kwas foliowy zmniejszy liczbę zachorowań na nowotwory żołądka?

W BMC Gastroenterology opublikowano wyniki metaanalizy, oceniającej wpływ suplementacji kwasu foliowego na stany przednowotworowe żołądka (np. atrofię błony śluzowej, metaplazję jelitową). Analizie poddano dane ponad 1200 chorych z trzynastu badań z randomizacją. Metaanaliza pięciu z nich wykazała, że kwas foliowy zmniejsza ryzyko raka u chorych na atrofię błony śluzowej żołądka (ryzyko względne [RR]: 1.61; 95% CI: 1.07–2.41), a w dwóch badaniach – u chorych na metaplazję jelitową (RR: 1.77; 95% CI: 1.32–2.37).

Kwas foliowy stosowano w dziennych dawkach 20-30 mg przez 3-6 miesięcy. Dotychczas nie udało się wykazać skuteczności kwasu foliowego w leczeniu raka żołądka.

bmcgastroenterol.biomedcentral.com

PRZEJDŹ DO: ONKOSERWIS SIERPIEŃ 2022

źródło: Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem