Onkoserwis – publikujemy najnowsze doniesienia i ciekswe newsy ze świata onkologii zebrane przez ekspertów Polskiej Ligii Walki z Rakiem. Przegląd najnowszych wiadomości onkologicznych opublikowanych na łamach prestiżowych periodyków i czasopism branżowych – wrzesień 2023. Zapraszamy do lektury!
 

Onkoserwis – wrzesień 2023

 

Stosowanie czepków chłodzących w czasie chemioterapii nie wpływa na samopoczucie kobiet chorych na raka piersi

Jednym z działań niepożądanych chemioterapii powodującym duży dyskomfort chorych jest utrata włosów. W wielu oddziałach onkologicznych dostępne są czepki chłodzące, które stosowane w trakcie chemioterapii zmniejszają ryzyko utraty włosów. Chłodzą one skórę głowy powodując skurcz naczyń krwionośnych doprowadzających krew do skóry głowy, co w konsekwencji powoduje, że do cebulek włosów dociera mniejsze stężenie leków cytotoksycznych.

W badaniu sprawdzającym satysfakcję ze stosowania czepków chłodzących wzięło udział 113 chorych na raka piersi, które pytano, czy chcą stosować czepki chłodzące w trakcie chemioterapii. 75 chorych wybrało stosowanie czepków, a 38 nie. W grupie stosującej czepki 53 chore przedwcześnie zakończyły ich używanie, w tym 39 z powodu całkowitej utraty włosów. Ich stosowanie nie wpływało na raportowaną przez kobiety jakość życia oraz postrzeganie własnego ciała.

źródło: www.dovepress.com

Słodzone napoje zwiększają ryzyko raka wątrobowokomórkowego

Rak wątrobowokomórkowy jest nowotworem rozwijającym się najczęściej na podłożu marskości wątroby spowodowanej przewlekłym wirusowym zapaleniem lub nadużywaniem alkoholu. Coraz częściej dochodzi jednak do zachorowań na raka wątrobowokomórkowego u osób bez czynników ryzyka tego nowotworu.

W badaniu opublikowanym w JAMA Network sprawdzono, czy regularne picie słodzonych napojów zwiększa ryzyko raka wątrobowokomórkowego i chorób wątroby. Do badania włączono ponad 98 tysięcy kobiet w wieku 50-79 lat z 40 ośrodków w Stanach Zjednoczonych. W trakcie trwającej ponad 20 lat obserwacji rozpoznano 207 raków wątrobowokomórkowych.

Zauważono, że kobiety w okresie pomoenopauzalnym, które spożywają średnio jeden słodzony napój dziennie, mają o 85% wyższe ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego i o 68% większe ryzyko zgonu z powodu przewlekłej choroby wątroby w porównaniu do tych, które spożywają trzy lub mniej porcji w ciągu miesiąca.

źródło: jamanetwork.com/journals

Chorzy po leczeniu z powodu raka jelita grubego doświadczają długoterminowych działań niepożądanych

Rak jelita grubego jest jednym z najczęściej występujących nowotworów na świecie. Z roku na rok rośnie liczba osób wyleczonych z tego nowotworu, które często do końca życia muszą zmagać się z działaniami niepożądanymi leczenia onkologicznego.

W badaniu opublikowanym w czasopiśmie PLOS ONE sprawdzono, z jakimi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego zmagają się osoby po leczeniu z powodu raka jelita grubego. W badaniu wzięło udział 413 kobiet wyleczonych z raka jelita grubego. 81% z nich odczuwało przewlekłe dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Najczęściej były to wzdęcia (54%), zaparcia (44%), biegunki (33%) i bóle brzucha (28%).

Ryzyko dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego zwiększał krótki czas, który upłynął od leczenia onkologicznego, zaawansowane stadium nowotworu, gorsza kondycja psychiczna, zaburzenia snu, złe nawyki żywieniowe oraz niska aktywność fizyczna.

źródło: journals.plos.org/plosone

Leki osłaniające żołądek mogą zmniejszać skuteczność niektórych leków przeciwnowotoworych

Inhibitory pompy protonowej, potocznie nazywane lekami osłaniającymi żołądek, są stosowane w leczeniu choroby wrzodowej żołądka oraz objawów refluksu żołądkowo przełykowego. Leki te uznawane są za bezpieczne, a część z nich dostępna jest bez recepty. Ich przewlekłe stosowanie nie jest jednak pozbawione działań niepożądanych. Poprzez zmianę pH treści żołądkowej mogą powodować zmiany w florze bakteryjnej jelit oraz pogarszać wchłanianie mikroelementów z pożywienia i niektórych leków.

W badaniu opublikowanym w JAMA Network Open sprawdzono, czy przewlekłe stosowanie inhibitorów pompy protonowej ma wpływ na skuteczność leczenia palbocyklibem – doustnym lekiem stosowanym w skojarzeniu z hormonoterapią u chorych na hormonozależnego raka piersi. W badaniu wzięły udział 344 chore stosujące inhibitory pompy protonowej w trakcie leczenia palbocyklibem oraz 966 chorych niestosujących tych leków. Zauważono, że czas wolny od progresji nowotworu był dłuższy w grupie niestosującej inhibitorów pompy protonowej (39,8 miesięcy vs 25,3 miesiąca). Grupa ta miała również 2,7 krotnie dłuższą medianę czasu całkowitego przeżycia.

źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen

Wzrasta liczba nowotworów u osób przed 50. rokiem życia

W badaniu opublikowanym w JAMA Network Oncology poddano analizie dane z lat 2010-2019 dotyczące zachorowań na nowotwory u dorosłych Amerykanów przed 50. rokiem życia. Spośród ponad 562 tys. Poddanych analizie ponad połowę stanowiły osoby w wieku 40-49 lat. Wśród młodych osób zachorowalność na nowotwory zwiększyła się ze 100 do 103 na 100 tys. osób.

Rak piersi jest najczęstszym nowotworem wśród osób przed 50. rokiem życia. Największy wzrost zachorowań odnotowano wśród nowotworów przewodu pokarmowego. W tej grupie największy wzrost odnotowano dla raka wyrostka robaczkowego, raka wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i raka trzustki. Trend ten jest szczególnie widoczny u kobiet.

źródło: jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen

Cytyzyna pomaga rzucić palenie

Cytyzyna, roślinny alkaloid wiążący się wybiórczo z podjednostką α4β2 receptora nikotynowego acetylocholiny, stosowany jest w terapii uzależnienia od nikotyny. Według amerykańskich naukowców nieprawidłowe dawkowanie leku może odpowiadać za część przypadków nieskutecznego leczenia.

W opublikowanym przez nich badaniu 810 chorych uzależnionych od tytoniu przydzielono losowo do trzech grup. Pierwsza otrzymywała przez 12 tygodni trzy miligramy cytyzyny trzy razy dziennie. Druga stosowała tę dawkę przez sześć tygodni, a następnie placebo przez taki sam okres. Trzecia grupa stanowiła ramię kontrolne i otrzymywała przez 12 tygodni placebo. Abstynencję nikotynową potwierdzano biochemicznie. Sześciotygodniowe leczenie cytyzyną, w stosunku do placebo, zwiększyło odsetek osób, które rzuciły palenie w tygodniach 3-6 badania z 4,4% do 25,3%, a w tygodniach 3-24 badania z 2,6% do 8,9%. Odsetki abstynentów nikotynowych w grupie przyjmującej cytyzynę przez 12-tygodni, w stosunku do ramienia kontrolnego, wyniosły odpowiednio 32,6% i 7% w tygodniach 9-12 oraz 21,1% i 4,8% w tygodniach 9-24. Różnice te były istotne statystycznie.

Do najczęstszych działań niepożądanych leczenia, które w żadnym z ramion badania nie przekroczyły 10%, należały nudności, dziwne sny oraz bezsenność. Z powodu toksyczności leczenie cytyzyną przerwało 2,9% chorych. Według autorów badania zarówno sześcio- jak i dwunastotygodniowy schemat terapii cytyzyną stanowi nową możliwość interwencji antynikotynowej, charakteryzującą się kliniczną skutecznością i doskonałym profilem toksyczności.

źródło: jamanetwork.com/journals

Dołączenie interwencji antynikotynowej do badań przesiewowych w kierunku raka płuca zwiększa ich skuteczność

Pomimo postępów w diagnostyce i leczeniu nowotworów rak płuca pozostaje główną przyczyną zgonów nowotworowych na świecie. Proponowane w ostatnich latach badanie przesiewowe w kierunku raka płuca z zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej klatki piersiowej pozwala na obniżenie umieralności nawet o 20%.

W Chronic Respiratory Disease opublikowano wyniki metaanalizy oceniającej wartość dodania interwencji antynikotynowej do programu badań przesiewowych. Na podstawie dziewięciu badań z randomizacją wykazano, że dołączenie interwencji, w stosunku do standardowej opieki, dwukrotnie zwiększa szansę na zaprzestanie nałogu (iloraz szans: 2.01, 95%: 1.49–2.72 p < 0.001). Metaanaliza dwóch badań wykazała większą skuteczność intensywnych interwencji (minimum trzy spotkania wsparcia behawioralnego) niż mniej intensywnych (do dwóch spotkań wsparcia behawioralnego lub materiały pisemne/online). Nie udowodniono skuteczności interwencji o niskiej intensywności w stosunku do standardowej opieki.

źródło: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

Cztery minuty intensywnego wysiłku dziennie zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory

Wyniki międzynarodowego badania, opublikowane w JAMA Oncology, potwierdzają mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwory nawet dzięki krótkotrwałym okresom wysokiej aktywności fizycznej. W prospektywnym badaniu zbierano informacje o codziennej aktywności ponad 22 tys. osób. Celem badania była ocena zachorowalności na nowotwory ogółem oraz w odniesieniu do 13 nowotworów związanych z niską aktywnością fizyczną.

Związek pomiędzy czasem aktywności fizycznej i ryzykiem zachorowania na raka miał charakter niemalże liniowy. Wykres zależności z uwzględnieniem intensywności wysiłku był znacznie bardziej stromy. Wykazano, że podejmowanie przez mniej niż cztery minuty krótkich intensywnych aktywności trwających mniej niż jedną minutę (np. podbiegnięcie do autobusu lub wejście po schodach) zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory ogółem o 17% i aż o 28% dla nowotworów związanych z małą aktywnością.

źródło: jamanetwork.com/journals/jamaoncology

Długotrwałe lub wielokrotne stosowanie antybiotyków w dzieciństwie zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego

Według wyników badania opublikowanego w International Journal of Cancer stosowanie w dzieciństwie długotrwale lub wielokrotne antybiotyków zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego w młodym wieku (iloraz szans: 1.48; P = .046). Zidentyfikowano również podatność genetyczną do tworzenia się gruczolaków pod wpływem przewlekłej/nawrotowej antybiotykoterapii. Chorzy z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku raka jelita grubego mieli większe ryzyko rozwoju wczesnego nowotworu pod wpływem długotrwałego lub wielokrotnego stosowania antybiotyków.

źródło: onlinelibrary.wiley.com

Poprawia się rokowanie chorych na wczesnego raka piersi

Ryzyko zgonu kobiety z rozpoznaniem wczesnego raka piersi wynosiło w latach 90. ubiegłego wieku 14%. W roku 2010 było to już niecałe 5%. Wyniki te pochodzą z badania opublikowanego w BMJ, analizującego dane ponad pół miliona kobiet. Wykazano, że ryzyko zgonu chorych na raka piersi zmniejszyło się w latach 1993-2015 blisko trzykrotnie. Najwyższe ryzyko zgonu obserwowano w ciągu pięciu lat od rozpoznania.

Czynnikami pogarszającymi rokowanie był duży guz, wysoki stopień złośliwości, duża liczba zajętych przerzutami węzłów chłonnych oraz starszy wiek. W badaniu nie analizowano siły wpływu badań przesiewowych czy postępów w leczeniu systemowym na poprawę wyników przeżycia.

źródło: www.bmj.com

 
Onkoserwis – serwis onkologiczny dla dziennikarzy – Polska Liga Walki z Rakiem

PRZEJDŹ DO: ONKOSERWIS SIERPIEŃ 2023